Prawosławna Wigilia Bożego Narodzenia

W tym terminie, czyli 13 dni później niż katolicy, będą świętować wierni we wschodniej części kraju, w tym wierni z Podlasia, gdzie są największe w kraju skupiska prawosławnych.

Boże Narodzenie poprzedził 40-dniowy post, czas duchowego przygotowania do tych świąt. Wielu wiernych rezygnowało w tym czasie z posiłków mięsnych, a nawet nabiału, choć ścisłe przestrzeganie postu to sprawa indywidualna.

Podobnie jak u katolików, bezwzględny post obowiązuje w Wigilię Bożego Narodzenia. W czasie postnej kolacji, jedynego posiłku tego dnia, wierni dzielą się prosforą, czyli wypiekanym przaśnym chlebem - odpowiednikiem opłatka w Kościele katolickim.

Prosfora (z greckiego: ofiara) to chleb używany w Kościele wschodnim do konsekracji i komunii. U pierwszych chrześcijan prosforą nazywano wszelkie dary przynoszone przez wiernych na nabożeństwa. Dopiero gdy agapy, czyli wspólne wieczerze oddzielono od liturgii, prosfora stała się chlebem liturgicznym.

Współczesna prosfora ma kształt małych, jasnych, mieszczących się w dłoni krążków, podobnych do malutkich chlebków. Składa się z dwóch kawałków. Mniejszy krążek, nakładany na większy, jest ozdabiany pieczątką, najczęściej w kształcie krzyża, choć wyjątkowo mogą pojawiać się na nim inne znaki, oznaczające święte miejsca lub świętych.

Na prawosławnym stole wigilijnym prosfora pełni rolę opłatka, którym wierni dzielą się składając sobie życzenia. Zwyczaj ten pojawił się pod wpływem kultury zachodniej i zastąpił dzielenie się socziwem, czyli kutią.

Nie ma dokładnych danych dotyczących liczby wyznawców prawosławia w Polsce. Sami hierarchowie Cerkwi oceniają, że wiernych jest około 550-600 tysięcy. Połowa z nich mieszka w województwie podlaskim.