Ocenia się, że kalendarz powstał w 2200 r. p.n.e. Tym samym byłby najstarszą taką strukturą w obu Amerykach.
Rzeźby ulepiono z mułu zmieszanego z trawą, po czym pokryto glinką. Na wierzchu pomalowano je na jaskrawozłoto i czerwono.
Naukowcy sugerują, ze świątynia i jej rzeźby mają związek z astronomią. Zjawiska astronomiczne stanowiły bowiem wskazówki dla rolników z rejonu świątyni, plony były zależne od wylewania pobliskich rzek, a wszystko odbywało się według cyklu związanego z porą roku.
Większe wydarzenia astronomiczne, np. wschód i zachód Słońca podczas przesilenia zimowego i letniego, mogły być obserwowane na przedłużeniach linii łączących najważniejsze punkty w świątyni - jej wejścia, rzeźby i komory.
Jedna z komór wskazuje linię idącą w kierunku, w którym 21 grudnia wschodzi Słonce. Wówczas zaczynał się sezon powodziowy. Z kolei 21 marca wody zaczynały się cofać - wówczas ta sama linia wskazywała kierunek widocznej w rejonie Andów Konstelacji Lisa.
W komorach świątyni znaleziono pozostałości ofiar. "Początkowo składano w ofierze fragmenty roślin: bawełnę i jej nasiona, owoce, np. guaw, kabaczków i dyni, fasole i trawy" - wyjaśnia Neil Duncan, współpracownik peruwiańskiego archeologa badającego świątynię, Bernardina Ojedy.
Jak dodał, dół pośrodku świątyni zawierał także resztki muszli i skorup krabów oraz mięczaków, jak również ślady kości drobnych ryb. Wygląda to jak ofiary rytualne - zauważa Duncan.
Naukowcy nie znaleźli śladów, które mogłyby świadczyć o tym, że w świątyni składano w ofierze ludzi. Natrafili jednak na owiniętą w bawełnę mumię kobiety w pozycji płodowej. W Andach często chowano zmarłych w miejscach kultu.
Jednym z ciekawszych znalezisk w świątyni jest duży dysk przedstawiający skrzywioną twarz, który w kalendarzu wyznacza zachód Słońca 21 czerwca (tradycyjnie był to początek sezonu żniw). Zdaniem Hugo Ludena z Universidad Nacional Federico Villarreal w Limie, rzeźba ta przedstawia twarz Pacha Mama, bogini matki ziemi, która - według legend - smutniała, gdy Słonce chowało się za widnokrąg.
Naukowcy będą kontynuować badania świątyni najbliższego lata. O odkryciu poinformowali podczas spotkania Society for American Archaeology w San Juan (Puerto Rico).
