Praca w upały w Polsce – prawa, obowiązki i bezpieczeństwo. Co warto wiedzieć?

Upały to nie tylko dyskomfort, to realne zagrożenie zdrowia, a nawet życia. Pracownicy nie są bezradni – mają prawa zagwarantowane przepisami, a pracodawcy obowiązek ich przestrzegać. W obliczu postępujących zmian klimatycznych, temat "upały a praca" powinien być traktowany priorytetowo zarówno w biurach, jak i na budowie.

W myśl Kodeksu pracy, każdy pracodawca ma obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy – również wtedy, gdy słupek rtęci przekracza 30°C. Choć przepisy nie wskazują maksymalnych dopuszczalnych temperatur pracy, to już dziś obowiązują konkretne wymogi:

Napoje dla pracowników:

• w pomieszczeniach: gdy temperatura przekroczy 28°C,
• na otwartej przestrzeni: już od 25°C.
• Napoje muszą być dostępne przez całą zmianę i nie mogą być traktowane jako przywilej, tylko obowiązek.

Dodatkowe przerwy i skrócenie czasu pracy:

Kodeks nie nakazuje ich wprost, ale pracodawca może je wprowadzić w ramach dbania o zdrowie pracowników – bez obniżania wynagrodzenia.

Warunki pracy w biurze:

Temperatura w pomieszczeniach nie może być niższa niż 18°C, ale w praktyce to górna granica, czyli upały, bywają większym problemem. Klimatyzacja, wentylacja, zacienienie okien, dostęp do wody – to nie przywilej, lecz elementy wpływające na bezpieczeństwo pracy.

Praca fizyczna i na zewnątrz:

Pracownicy wykonujący ciężką pracę w wysokich temperaturach mają prawo do częstszych przerw, ochronnej odzieży, cienia i dostosowania godzin pracy (np. wcześniejsze godziny poranne).

Praca młodocianych i operatorów żurawi:

• Młodociani nie mogą pracować, jeśli temperatura w pomieszczeniu przekracza 30°C i wilgotność 65%.
• W kabinach żurawi: dopuszczalny zakres temperatur to 18–28°C.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pracuje nad zmianami, które mają wejść w życie 1 stycznia 2027 roku. Projekt nowelizacji zakłada:

Wstrzymanie pracy, jeśli:

• w pomieszczeniu: temperatura przekroczy 35°C,
• na zewnątrz: 32°C.

Te progi mają być wyznacznikiem skrajnie niebezpiecznych warunków pracy, które nie powinny być ignorowane.

Niezapewnienie napojów, nieprzestrzeganie przepisów BHP czy dopuszczenie do pracy w warunkach zagrażających zdrowiu może skutkować:

• Karą grzywny od 1 do 30 tys. zł,
• Zawiadomieniem do Państwowej Inspekcji Pracy,
• W skrajnych przypadkach – odpowiedzialnością karną.

Jeśli uważasz, że warunki pracy są niebezpieczne lub Twoje prawa są łamane:

Skontaktuj się z Państwową Inspekcją Pracy (PIP) –

• Możesz złożyć anonimowe zawiadomienie (telefonicznie, mailowo lub osobiście).
• PIP ma obowiązek przeprowadzenia kontroli i może nakazać natychmiastowe poprawienie warunków.

Zgłoś sprawę do działu BHP w firmie lub bezpośrednio do przełożonego.

W sytuacjach zagrożenia życia lub zdrowia – masz prawo odmówić wykonywania pracy i nie poniesiesz za to konsekwencji. O swojej decyzji musisz poinformować przełożonego.

Źródła: TVN24, Wiadomości Onet