Praca w upały w Polsce – prawa, obowiązki i bezpieczeństwo. Co warto wiedzieć?
Coraz częstsze fale upałów w Polsce sprawiają, że temat pracy w wysokich temperaturach staje się nie tylko aktualny, ale i niezbędny do systemowego uregulowania. Zarówno pracownicy, jak i pracodawcy mają w tym zakresie swoje prawa i obowiązki, które wynikają z Kodeksu pracy, aktów wykonawczych oraz praktyki Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). Warto wiedzieć, co nam się należy i gdzie zgłaszać nieprawidłowości.
Upały a praca - co warto wiedzieć i jak reagować?
Upały to nie tylko dyskomfort, to realne zagrożenie zdrowia, a nawet życia. Pracownicy nie są bezradni – mają prawa zagwarantowane przepisami, a pracodawcy obowiązek ich przestrzegać. W obliczu postępujących zmian klimatycznych, temat "upały a praca" powinien być traktowany priorytetowo zarówno w biurach, jak i na budowie.
Upały a obowiązki pracodawcy – co mówi Kodeks pracy?
W myśl Kodeksu pracy, każdy pracodawca ma obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy – również wtedy, gdy słupek rtęci przekracza 30°C. Choć przepisy nie wskazują maksymalnych dopuszczalnych temperatur pracy, to już dziś obowiązują konkretne wymogi:
Napoje dla pracowników:
- w pomieszczeniach: gdy temperatura przekroczy 28°C,
- na otwartej przestrzeni: już od 25°C.
- Napoje muszą być dostępne przez całą zmianę i nie mogą być traktowane jako przywilej, tylko obowiązek.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Jak żyje oficer wywiadu na emeryturze? "Nie leżysz przed telewizorem"
Dodatkowe przerwy i skrócenie czasu pracy:
Kodeks nie nakazuje ich wprost, ale pracodawca może je wprowadzić w ramach dbania o zdrowie pracowników – bez obniżania wynagrodzenia.
Warunki pracy w biurze:
Temperatura w pomieszczeniach nie może być niższa niż 18°C, ale w praktyce to górna granica, czyli upały, bywają większym problemem. Klimatyzacja, wentylacja, zacienienie okien, dostęp do wody – to nie przywilej, lecz elementy wpływające na bezpieczeństwo pracy.
Praca fizyczna i na zewnątrz:
Pracownicy wykonujący ciężką pracę w wysokich temperaturach mają prawo do częstszych przerw, ochronnej odzieży, cienia i dostosowania godzin pracy (np. wcześniejsze godziny poranne).
Praca młodocianych i operatorów żurawi:
- Młodociani nie mogą pracować, jeśli temperatura w pomieszczeniu przekracza 30°C i wilgotność 65%.
- W kabinach żurawi: dopuszczalny zakres temperatur to 18–28°C.
Zmiany od 2027 roku – szykuje się rewolucja?
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pracuje nad zmianami, które mają wejść w życie 1 stycznia 2027 roku. Projekt nowelizacji zakłada:
Wstrzymanie pracy, jeśli:
- w pomieszczeniu: temperatura przekroczy 35°C,
- na zewnątrz: 32°C.
Te progi mają być wyznacznikiem skrajnie niebezpiecznych warunków pracy, które nie powinny być ignorowane.
Co grozi pracodawcy za ignorowanie upałów?
Niezapewnienie napojów, nieprzestrzeganie przepisów BHP czy dopuszczenie do pracy w warunkach zagrażających zdrowiu może skutkować:
- Karą grzywny od 1 do 30 tys. zł,
- Zawiadomieniem do Państwowej Inspekcji Pracy,
- W skrajnych przypadkach – odpowiedzialnością karną.
Gdzie zgłaszać nieprawidłowości?
Jeśli uważasz, że warunki pracy są niebezpieczne lub Twoje prawa są łamane:
Skontaktuj się z Państwową Inspekcją Pracy (PIP) –
- Możesz złożyć anonimowe zawiadomienie (telefonicznie, mailowo lub osobiście).
- PIP ma obowiązek przeprowadzenia kontroli i może nakazać natychmiastowe poprawienie warunków.
Zgłoś sprawę do działu BHP w firmie lub bezpośrednio do przełożonego.
W sytuacjach zagrożenia życia lub zdrowia – masz prawo odmówić wykonywania pracy i nie poniesiesz za to konsekwencji. O swojej decyzji musisz poinformować przełożonego.
Źródła: TVN24, Wiadomości Onet
