Polskie Noble rozdane

Uroczystość odbyła się na Zamku Królewskim w Warszawie. Nagrody wręczył prezes Fundacji prof. Maciej Żylicz w towarzystwie przewodniczącej Rady Fundacji, prof. Janiny Jóźwiak.

Do tej nagrody prowadzi nie tylko efekt badawczy, ale i postawa uczonych, a także osobowość, która daje badawczą intuicję, daje błysk prowadzący do odkrycia - powiedziała prof. Jóźwiak przed wręczeniem nagród.

W tym roku Nagrody FNP przyznano po raz 15. Wysokość każdej z nich wynosi 150 tys. zł. Przyznaje się je w czterech dziedzinach.

Laureat nagrody w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych, prof. Piotr Sztompka z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ), powiedział, że dla niego ta nagroda nie jest podsumowaniem, uhonorowaniem działalności. Jest początkiem starań, aby być lepszym. To nie odpłata za 40 lat pracy, ale nowe zobowiązanie, dług wobec czytelników moich jeszcze nie napisanych książek- mówił laureat.

Prof. Sztompkę doceniono za "oryginalne opracowanie idei współczesnej socjologii, pozwalające zrozumieć wyznaczniki oraz dynamikę skomplikowanych zmian społeczeństw nowoczesnych, przedstawione m.in. w książkach 'Socjologia. Analiza społeczeństwa' oraz 'Socjologia zmian społecznych'".

Laureatem nagrody w dziedzinie nauk przyrodniczych i medycznych został prof. Mariusz Ratajczak - kierownik Zakładu Fizjologii Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie i wykładowca Uniwersytetu w Louisville - "za odkrycie w szpiku kostnym oraz krwi pępowinowej komórek funkcjonalnie przypominających macierzyste komórki zarodkowe".

Zrozumienie biologii komórek macierzystych wiąże się z poznaniem procesów onkogenezy. Komórki te są też kluczem w medycynie regeneracyjnej. W przyszłości będzie je można wykorzystywać do leczenia zawału mięśnia sercowego, udaru mózgu, cukrzycy i innych chorób. Szukamy taniego źródła komórek, które można by wykorzystać i które nie jest etycznie kontrowersyjne. Komórki, które my odkryliśmy, wydają się tą nadzieją, nie pochodzą też z embrionów - powiedział prof. Ratajczak dziękując na nagrodę.

W dziedzinie nauk ścisłych nagrodzono prof. Tomasza Dietla z Instytutu Fizyki PAN "za opracowanie potwierdzonej w ostatnich latach teorii rozcieńczonych półprzewodników ferromagnetycznych oraz zademonstrowanie nowych metod sterowania magnesowaniem".

Widzimy przejawy rewolucji informatycznej. Możliwości komputerów rosną, mniej więcej co dwa lata ich szybkość podwaja się. Aby ten postęp trwał, trzeba prowadzić badania, które umożliwią dalsze zmniejszanie tranzystorów i zwiększanie pojemności twardych dysków. Można to osiągnąć m.in. właśnie dzięki spintronice - podkreślił prof. Dietl.

Nagrodę w dziedzinie nauk technicznych otrzymał prof. Leon Gradoń z Wydziału Inżynierii Chemicznej i Procesowej Politechniki Warszawskiej "za opracowanie teorii procesów powstawania i transportu aerozoli i mikrocząsteczek w gazach i cieczach oraz jej wykorzystanie w urządzeniach technicznych i medycznych".

Polem sprawdzianu dla wyników pracy inżyniera jest rynek. Wymyślne zjawisko, którym się on zajmuje, trzeba zredukować tak, aby nie zniszczyć idei procesu, ale aby można je było praktycznie wykorzystać. Jesteśmy dumni, że fabryki korzystające z tych osiągnięć powstają w Polsce i dają tu zatrudnienie, a także w USA - powiedział podczas środowej uroczystości prof. Gradoń, autor 60 patentów, m.in. w dziedzinie medycyny i motoryzacji.

Przyznawane co roku nagrody Fundacji trafiają do rąk polskich uczonych, autorów ważnych odkryć i osiągnięć z ostatnich czterech lat, stanowiących znaczący wkład w życie duchowe i postęp cywilizacyjny kraju oraz zapewniających polskiej nauce miejsce w nauce światowej.