Polski wywiad gotowy do ofensywy. Były szef Agencji Wywiadu o reformach, budżecie i walce z Rosją

Co musisz wiedzieć?

Płk Piotr Krawczyk, były szef Agencji Wywiadu, przedstawia następujące kluczowe opinie na temat polskich służb specjalnych:

• Budżet polskich służb jest niewystarczający w porównaniu do zachodnich odpowiedników: Na pięć służb specjalnych Polska przeznacza około 3 mld zł rocznie, co oznacza znacznie mniej niż np. Niemcy na sam BND (niemiecki wywiad), gdzie wydatki sięgają ponad 2 mld euro. To ogranicza efektywność, choć profesjonalizm funkcjonariuszy utrzymuje służby w światowej czołówce.
• Potrzeba reformy strukturalnej, by uniknąć dublowania zadań: Obecny podział na wywiad cywilny (Agencja Wywiadu) i wojskowy (Służba Wywiadu Wojskowego) oraz kontrwywiad jest anachronizmem w hybrydowym świecie, gdzie granice między cywilnym a wojskowym się zacierają. Krawczyk proponuje połączenie ich w jedną silną służbę wywiadowczą i jedną kontrwywiadowczą, z CBA jako agencją ochrony interesów ekonomicznych państwa.
• Służby powinny być ofensywne, nie tylko defensywne: W obliczu rosyjskich zagrożeń Polska musi szukać okazji do kontrdziałań, w tym w cyberprzestrzeni, by odstraszać wrogów. To obejmuje zdolności do aktywnego wpływania na przeciwników, co wzmacnia bezpieczeństwo i wspiera rozwój gospodarczy.

Były szef Agencji Wywiadu podkreśla, że mimo ograniczonego budżetu polskie służby należą do światowej czołówki dzięki profesjonalizmowi i patriotyzmowi funkcjonariuszy. - W skład polskiego wywiadu wchodzi bardzo wiele bardzo profesjonalnych i patriotycznie nastawionych osób, które powodują, że należy on (...) do top, jeśli chodzi o służby specjalne, wywiadowcze na świecie - mówi Piotr Krawczyk. Wyjaśniając, dlaczego Polska jest w stanie konkurować z lepiej finansowanymi służbami, dodaje, że klucz leży w ludziach, nie tylko w pieniądzach. - Nie pieniądze tak naprawdę, czy nie pieniądze głównie, tworzą jakość służb specjalnych, choć oczywiście nie można abstrahować od pieniędzy - tłumaczy.

Krawczyk krytykuje dublowanie zadań między służbami, co prowadzi do marnotrawstwa zasobów. W hybrydowym świecie technologie, takie jak drony, służą zarówno celom cywilnym, jak i wojskowym, co pokazuje, że podział na cywilny i wojskowy wywiad jest nieefektywny. - Dzielenie obecnie wywiadu na cywilny i wojskowy, albo kontrwywiadu na cywilny i wojskowy, jest (...) co najmniej anachronizmem, ale też jest po prostu głęboko nieskuteczne - tłumaczy.

Jako przykład podaje transport broni kolejami cywilnymi, gdzie niejasne kompetencje między Agencją Wywiadu a Służbą Wywiadu Wojskowego mogą osłabiać ochronę. - Załóżmy, że mamy transport broni, który jedzie sobie z zachodu na wschód cywilnym transportem kolejowym. I jaka służba kontrwywiadowcza ma to osłaniać? Czy ma to być kontrwywiad wojskowy, czy ma to być kontrwywiad cywilny, który jest odpowiedzialny za infrastrukturę wrażliwą, czyli kolej? - pyta Krawczyk.

W kontekście reformy były szef Agencji Wywiadu proponuje konsolidację służb w trzy główne instytucje: jedną służbę wywiadowczą, jedną kontrwywiadowczą i CBA w rozszerzonej formie. CBA powinno wykraczać poza walkę z korupcją, obejmując ochronę interesów ekonomicznych państwa, w tym lobbing i inwestycje unijne. - CBA powinno być taką służbą ochrony interesu ekonomicznego państwa, (...) powinno ogarniać cały ten obszar ekonomiczny - mówi Krawczyk. Dodaje, że takie podejście pozwoliłoby na spójny nadzór nad gospodarką i poszukiwanie szans, a nie tylko reagowanie na zagrożenia. - Ono powinno nadzorować w sposób spójny i konsekwentny wszystkie te procesy, które w sferze finansowej, ekonomicznej, inwestycyjnej mogą w jakiś sposób zagrozić interesom państwa polskiego, ale nie tylko zagrozić, ale też powinno wynajdywać szanse - wyjaśnia Krawczyk.

Ekspert podkreśla konieczność ofensywnego podejścia służb, by Polska nie była jedynie celem ataków. W obliczu rosyjskich intencji mentalność wywiadowcza powinna koncentrować się na aktywnym poszukiwaniu okazji. - Mentalność wywiadowcza to jest mentalność poszukiwania okazji i szans - wyjaśnia Krawczyk. Jako element odstraszania wskazuje zdolności do działań aktywnych, np. w cyberprzestrzeni, które mogą wpływać na infrastrukturę przeciwnika. - Elementem odstraszania jest fakt świadomości tego, że państwo polskie może nie wiem, wyłączyć elektrownię, może spowodować wyłączenie sygnalizacji świetlnej, nie wiem, metra gdzieś tam w Moskwie - mówił Piotr Krawczyk, potwierdzając, że Polska ma takie możliwości. Podkreślił, że takie zdolności są znane przeciwnikom. - Myślę, że wiedzą. Zdążyli się zorientować pewnie nie raz w przeszłości - stwierdził Piotr Krawczyk, odnosząc się do świadomości rosyjskich służb, takich jak SWR.

W odniesieniu do Rosji Krawczyk ostrzega przed jej oportunizmem, wskazując, że Moskwa wykorzysta każdą słabość Polski. - To jest oczywiste, że Rosjanie mają wobec nas złe intencje. I teraz jest pytanie, czy my swoją słabością stworzymy im okazję do tego, żeby zrealizować te swoje złe intencje? – pytał retorycznie Piotr Krawczyk. Podkreśla, że siła państwa - w tym służb, armii, gospodarki i społeczeństwa - może zniechęcić Rosję do agresji. - Czym silniejsze państwo polskie, tym silniejsze społeczeństwo, czym mocniejsze siły zbrojne, czym mocniejsze polskie służby specjalne, ale też czym więcej inwestycji zagranicznych, czym większa siła ekonomiczna państwa polskiego (...) tym mniejsza szansa na to, że Rosjanie zdecydują się na zaatakowanie państwa polskiego - wyjaśnił Piotr Krawczyk.

Krawczyk apeluje o lepszy nadzór polityczny nad służbami, proponując utworzenie ministerstwa bezpieczeństwa narodowego, które efektywnie zarządzałoby służbami i precyzyjnie je zadaniowało. - Kluczowy jest nadzór, nadzór polityczny - stwierdził Piotr Krawczyk. Uważa, że politycy muszą jasno określać cele służb, by uniknąć ich samozadaniowania. - To, co decyduje o tym, czy służby są efektywne, czy realizują interes państwa polskiego, jest to, czy państwo polskie wie, co od nich chce -  powiedział Piotr Krawczyk. Proponuje też wzmocnienie kontroli sądowej i parlamentarnej, z pełnym szkoleniem sędziów, by zapobiegać nadużyciom. - Służby specjalne, jak najwięcej uprawnień, wszystkie uprawnienia, które pozwolą zabezpieczyć państwo polskie. Ale musimy też wzmocnić (...) kontrolę parlamentarną - podkreślił Piotr Krawczyk.

Odnosząc się do afery Pegasusa, zaznaczył, że służby potrzebują takich narzędzi, ale pod ścisłym nadzorem. - Tego typu instrumenty są niezbędnie konieczne do funkcjonowania służb specjalnych (...) muszą być w pełni zabezpieczone, również przez nadzór - wyjaśnił Piotr Krawczyk.

Proponuje szkolenie sędziów nadzorujących służby. - Co stoi na przeszkodzie, żeby tych sędziów przeszkolić? Dać im pełną wiedzę, wytłumaczyć im, w jaki sposób funkcjonują te technologie? - pytał Piotr Krawczyk, dodając, że tacy sędziowie muszą być dokładnie sprawdzeni. - Muszą mieć badania psychofizyczne, muszą mieć dokonane pełne sprawdzenie i wydanie poświadczenia bezpieczeństwa do najwyższego poziomu - wyjaśnił Piotr Krawczyk.

Na temat rekrutacji Krawczyk podkreśla rygorystyczny, wieloletni proces, obejmujący testy psychologiczne, poligraf i szkolenia, trwający nawet 5 lat. - To jest proces bardzo długi, a bardzo skomplikowany, wielopoziomowy - opisywał Piotr Krawczyk. Zachęca do zgłaszania się przez stronę Agencji Wywiadu, wskazując, że służba przyciąga patriotów szukających sensu. - Osoby, które są zainteresowane, powinny sobie wejść na stronę Agencji Wywiadu. Tam są odpowiednie zakładki, można zgłosić się online - zachęcał Piotr Krawczyk. Podkreślił, że motywacją kandydatów jest patriotyzm i potrzeba działania dla większego dobra. - Zdecydowana większość osób idących do wywiadu idzie po to, żeby pracować w wywiadzie, a nie żeby być od ósmej do szesnastej (...), idą tam ludzie, którzy chcą przeżyć przygodę - powiedział Piotr Krawczyk.

W kontekście Białorusi Krawczyk widzi szansę na przeciągnięcie jej na Zachód poprzez pragmatyzm, nie rewolucję. Przytacza przykład dostaw ropy z USA w 2020 r., które dały Mińskowi pole manewru. - Na Wschodzie prawdziwa wojna toczy się właśnie o Białoruś - mówił Piotr Krawczyk. Zaznaczył, że Białoruś nie jest jedynie rosyjskim pionkiem, a wspieranie jej suwerenności jest w interesie Polski. - Pragmatyczne budowanie siły tego państwa (...), czym słabsza Białoruś, tym większa siła nacisku Moskwy - wyjaśnił Piotr Krawczyk. Dodał, że protesty w 2020 r. ograniczyły kontakty Białorusi z Zachodem, co nie było optymalne. - Nie jestem przekonany, że to była najlepsza droga - stwierdził Piotr Krawczyk.

Krawczyk widzi służby jako klucz do rozwoju Polski, w tym wsparcia biznesu. Wywiad może zdobywać technologie i informacje, które wspierają polskie firmy na rynkach międzynarodowych. - Historia rozwoju gospodarczego różnych krajów na świecie pokazuje, że tak się to robi też i to skutecznie - stwierdził Krawczyk, przywołując przykład Korei Południowej i Chin, które budowały przewagę technologiczną dzięki wywiadowi. - Polski wywiad w latach 70. i 80. (...) miał ogromne kompetencje w zakresie właśnie wywiadu naukowo-technicznego - powiedział Krawczyk.

Rozwijając wątek ofensywnych działań, Krawczyk wskazuje na konieczność aktywnego przeciwdziałania zagrożeniom hybrydowym, takim jak dezinformacja czy cyberataki. - Jeżeli mówimy o tym, że wobec Polski są prowadzone działania hybrydowe, wobec Polski są prowadzone działania dywersyjne, wobec Polski prowadzona jest dezinformacja (...) to ja powiem tak: okej, ale to działa w dwie strony - wyjaśnił Piotr Krawczyk. Podkreślił, że przeciwnicy, w tym Rosja, są podatni na podobne działania: - Naprawdę, proszę mi uwierzyć, że nasi oponenci, nasi przeciwnicy są również podatni na dezinformację. Również są podatni na działania w cyberprzestrzeni - mówił Piotr Krawczyk. Zaznaczył, że takie zdolności wzmacniają odstraszanie. - Nasz przeciwnik musi również być świadomy tego, że państwo polskie posiada takie zdolności i posiada takie możliwości na zasadzie odstraszania - powiedział Piotr Krawczyk.

W kwestii rosyjskich intencji Krawczyk nie ma złudzeń, wskazując na imperialne zapędy Moskwy. - My widzimy od wielu, wielu lat tę imperialną działalność państwa rosyjskiego, widzimy te intencje, prawda, której celem jest odbudowa imperium, które funkcjonowało w czasie Związku Radzieckiego - stwierdził Piotr Krawczyk. Zaznaczył jednak, że nie wszyscy Rosjanie popierają te zapędy, choć obecnie dominują zwolennicy polityki Putina. - Niestety większość to są właśnie ci Rosjanie, którzy jednak pochwalają imperialne zapędy prezydenta Putina - wyjaśnił Piotr Krawczyk. Podkreślił, że Polska musi aktywnie przeciwdziałać tym zagrożeniom. - Musimy zrobić wszystko, żeby te negatywne dla nas intencje teraz jak najbardziej ukrócić, zarówno tymi żelaznymi zębami w postaci czołgów, samolotów i rakiet, ale również tą naszą inteligencją w postaci służb wywiadowczych - powiedział Piotr Krawczyk.

Krawczyk poruszył też temat popkultury jako narzędzia budowania wizerunku służb. Komiksy, seriale i książki, takie jak te autorstwa byłych oficerów, pomagają w rekrutacji i współpracy z obywatelami. - Popkultura to jest ogromne narzędzie tworzenia takiej dobrej atmosfery wokół służb specjalnych - stwierdził Piotr Krawczyk. Przywołał przykład współpracy AW z wydawnictwem Egmont przy serii komiksów o polskich szpiegach działających w czasie II wojny światowej.

Podsumowując, płk Krawczyk przedstawia wizję silnych, zreformowanych służb specjalnych, które aktywnie chronią Polskę i wspierają jej rozwój. Podkreśla konieczność większego finansowania, konsolidacji struktur i profesjonalnego nadzoru, by służby mogły działać ofensywnie w hybrydowym świecie. - Państwo polskie nie może tylko i wyłącznie ciągle bać się tego, że dostanie od kogoś po głowie. Państwo polskie też od czasu do czasu musi po głowie kogoś walnąć - stwierdził Piotr Krawczyk. Jego słowa to apel o poważne podejście do służb, które mogą nie tylko zabezpieczać, ale i budować siłę Polski na arenie międzynarodowej.