PGZ i chiński klan Zhu. Kulisy prac nad mundurem polowym dla wojska

• System ECS Dragon to najnowszy, kompleksowy system umundurowania i wyposażenia indywidualnego stworzony w Polsce. Powstał na bazie ponad 20 lat doświadczeń zdobytych podczas użytkowania umundurowania w czołowych jednostkach NATO – polskich, amerykańskich i skandynawskich.
• Współwłaścicielem firmy, która razem z PGZ opracowuje odzież polową dla polskiej armii, jest 23-letnia Jinlin Zhu, córka twórcy i prezesa koncernu Ningbo Evergreen, giganta tekstylnego z Państwa Środka.
• Stawką jest gigantyczny kontrakt na 1,5 mld zł. Firma w ciągu ostatnich trzech lat opóźniała się z dostawami odzieży dla Wojsk Specjalnych.

Prace PGZ nad systemem Dragon mają związek z rządowym programem o kryptonimie "Szpej". Jego celem jest wymiana i modernizacja wyposażenia indywidualnego żołnierzy. Uruchomienie programu zapowiedział szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz zaraz po objęciu ministerialnej teki. Według zapowiedzi resortu, w ciągu dwóch lat na zakup indywidualnego wyposażenia wydamy ponad 1,5 mld zł.

Realizację programu zaoferowano konsorcjum: państwowej spółce PSO Maskpol (spółka z grupy PGZ) z Unifeq Europe.

"ECS Dragon (Enhanced Combat System) to innowacyjna, dziewięciowarstwowa struktura odzieży i wyposażenia polowego, opracowana z myślą o pełnym wsparciu żołnierzy Sił Zbrojnych RP, w szczególności Wojsk Lądowych i Wojsk Obrony Terytorialnej […]. Jedną z kluczowych cech ECS Dragon jest jego pełna kompatybilność z wyposażeniem ochronnym żołnierza – od samego początku projekt był tworzony z myślą o synergii pomiędzy mundurem, kamizelkami, oporządzeniem a ochroną balistyczną" - zapowiadało konsorcjum.

Wirtualna Polska zapytała Maskpol o szczegóły współpracy z Unifeq. Spółka zasłoniła się jednak tajemnicą przedsiębiorstwa.

"Upublicznienie tych informacji mogłoby naruszyć słuszny interes majątkowy spółki, w szczególności poprzez ujawnienie strategii handlowych i biznesowych oraz warunków współpracy z obecnymi lub przyszłymi kontrahentami, a tym samym spowodować osłabienie pozycji rynkowej spółki. W związku z powyższym, kierując się ochroną interesu gospodarczego spółki, żądane informacje nie mogą zostać udostępnione" – czytamy w stanowisku Maskpolu przesłanym Wirtualnej Polsce.

Firma Unifeq istnieje od 2011 roku. Na jej stronach można przeczytać, że "jest polską firmą rodzinną, która zaopatruje armie: Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Austrii, Holandii, Szwecji, Finlandii, Norwegii, Litwy, Łotwy, Estonii, Ukrainy i Polski".

"Zakres współpracy międzynarodowej potwierdza globalny charakter działalności spółki. Produkcja realizowana jest w zakładach zlokalizowanych w Azji: Chinach, Wietnamie, Bangladeszu, Kambodży. A także w Europie: Polsce, Grecji, Portugalii, Bułgarii, Albanii, Rumunii i na Litwie" - twierdzi Unifeq.

Wirtualna Polska przeanalizowała historię firmy w Krajowym Rejestrze Sądowym. Unifeq jest spółką zarejestrowaną w Polsce a jej "większościowym udziałowcem pozostaje rodzina Kowalik (60 proc. udziałów)". Na jej czele stoi prezes Piotr Kowalik.

Pozostałe 40 proc. należy do 23-letniej Jinlin Zhu.

"Pani Jinlin Zhu jest obywatelką brytyjską, od kilkunastu lat mieszkającą na stałe w Wielkiej Brytanii" - zaznacza Unifeq. Nie dodaje jednak, że 23-latka wywodzi się z chińskiego klanu Zhu, który od początku działalności pojawił się w akcjonariacie spółki.

O chińskiej firmie zrobiło się głośno w Polsce w kontekście przetargu na mundury dla polskiej armii wartego 150 mln zł. W 2013 r. portal Defence24.pl ujawnił, że przy realizacji zamówienia dla polskiego wojska ten sam Unifeq współpracował z dwoma chińskimi gigantami odzieżowymi - Ningbo Evergreen Knitting Co. oraz Zhenjiang Xinjian Textile Inc.

"Ten pierwszy szyje ubrania na potrzeby stu międzynarodowych marek odzieżowych, również tych uznanych, jak Zara, Calvin Klein czy Disney. Z kolei drugi koncern jest producentem materiałów tekstylnych, które są wykorzystywane przy produkcji mundurów dla chińskich sił zbrojnych, żandarmerii i służb porządkowych" - czytamy w "Polityce"

W 2023 r. udziały w Unifeq trafiły bezpośrednio do Chińczyka Jianjianga Zhu, twórcy i prezesa Ningbo. Po roku sprezentował on posiadane udziały swojej córce, 23-letniej Jinlin. W aktach KRS dotyczących Unifeq znajduje się potwierdzona notarialnie umowa darowizny, opiewająca na 64 mln zł.

Jianjiang Zhu był przez rok (2014-2015) także członkiem zarządu spółki Unifeq.

Zapytaliśmy o rodzinne więzy łączące twórcę Ningbo z obecną udziałowczynią polskiej spółki.

"Spółka nie ma umocowania do udzielenia żadnych informacji w tym zakresie […]. Wszelkie szczegóły dotyczące życia prywatnego i rodzinnego wspólników leżą poza sferą spraw spółki, co za tym idzie, pozostają w wyłącznej gestii uprawnionych dysponentów" - czytamy w nadesłanej odpowiedzi.

Unifeq zapewnia też, że ma żadnych powiązań kapitałowych ani organizacyjnych z azjatyckim gigantem: "W przeszłości w strukturze właścicielskiej uczestniczyły podmioty z Chin, współpracujące od wielu lat z czołowymi producentami odzieży w Polsce (m.in. LPP, ETOS, OTCF, SMYK). Obecnie spółka nie utrzymuje z Ningbo Evergreen żadnych powiązań kapitałowych ani organizacyjnych. Nie jest częścią tego koncernu" - podkreśla Unifeq.

Jedna ze spółek zależnych koncernu nazywa się Ningbo Unifeq Trading. Z rejestru gospodarczego wynika, że jej 10-procentowym udziałowcem i wiceprezesem jest Piotr Waldemar Kowalik, szef i współwłaściciel polskiego Unifeq.

Zapytaliśmy spółki: "Czy Piotr Waldemar Kowalik (wspólnik i prezes Unifeq Europe) posiadał/posiada udziały, funkcję lub pełnomocnictwa w Ningbo Unifeq Trading Co., Ltd.? A jeśli te informacje są nieaktualne, to kiedy doszło do zbycia udziałów i kto je kupił?"

Unifeq - podobnie jak w przypadku powiązań rodzinnych Jinlin Zhu - odmówił na ten temat komentarza.

Wirtualna Polska przejrzała też sprawozdania finansowe Unifeq. Jasno wynika z nich, że w ciągu ostatnich czterech lat przychody firmy tylko w kilku procentach pochodziły ze sprzedaży własnych produktów. W 2021 r. było to 0,05 proc. przychodów (ok. 22,5 tys. zł), w 2022 – 0,41 proc. (ok. 206 tys. zł) , w 2023 – 0,76 proc. (ok. 1,7 mln zł) a w 2024 r. – 3,07 proc. (6,6 mln zł). Resztą stanowiła "sprzedaż towarów i materiałów".

Zapytaliśmy Unifeq o te wyniki. Chcieliśmy wiedzieć, czy "towary i materiały" to odsprzedaż komponentów i gotowych wyrobów zakupionych od chińskich firm Ningbo Evergreen lub Ningbo Unifeq Trading.

Unifeq odmówił odpowiedzi na te pytania. "Informacja o (…) kontrahentach, złożonych ofertach, a także szczegóły dotyczące materiałów i innych komponentów stanowią integralną część tajemnicy przedsiębiorstwa będącą również kluczową częścią modelu biznesowego spółki. Z tego powodu ujawnienie przedmiotowych danych nie leży w interesie spółki, co implikuje ich poufny charakter" - odpisał nam Unifeq.

Nasze ustalenia dotyczące struktury właścicielskiej Unifeq i związków jej współwłaścicieli z chińskim koncernem Ningbo Evergreen przesłaliśmy też do PGZ. Chcieliśmy wiedzieć, czy państwowa grupa przed nawiązaniem współpracy sama przeanalizowała powiązania partnera i czy wystąpiła w tej sprawie o opinię do ABW i SKW.

Państwowa spółka nie zakwestionowała żadnej z naszych informacji i przekazała nam, że "Biuro Bezpieczeństwa PGZ weryfikowało wskazany podmiot gospodarczy".

Nie wiadomo jednak, jakie były wnioski. "Treść wydanych rekomendacji stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa. Współpraca pomiędzy PGZ a ABW i SKW dotycząca wymiany informacji w zakresie podmiotów gospodarczych stanowi informacje niejawne" - informuje Wirtualną Polskę Biuro Komunikacji i Promocji Polskiej Grupy Zbrojeniowej.

ABW na nasze pytania nie odpowiedziała, z kolei SKW zapewniła nas jedynie, że "realizuje ustawowe zadania wynikające z art. 5 ustawy o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego i Służbie Wywiadu Wojskowego".

Z kolei przedstawiciele Wojsk Specjalnych pytani o powiązania z chińskim kapitałem odpisali wymijająco.

"Zakupy przedmiotów umundurowania i wyekwipowania dla Wojsk Specjalnych i Powietrznej Jednostki Operacji Specjalnych realizują Regionalne Bazy Logistyczne. Komendanci poszczególnych Baz podpisują umowy na dostawy tych przedmiotów po przeprowadzeniu przetargów zgodnie z prawem krajowym oraz unijnym. Wojska Specjalne nie prowadziły postępowań przetargowych w tym zakresie" - przekazała nam mjr Marta Markieta z Dowództwa Komponentu Wojsk Specjalnych.

Z kolei ppłk Marek Chmiel, rzecznik prasowy Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych, poinformował Wirtualną Polskę, że firma Unifeq od kilkunastu lat jest obecna w dostawach umundurowania dla polskiej armii. Przyznaje równocześnie, że w ciągu ostatnich lat firma miała problem z wykonaniem umów w terminie.

- Firma realizowała dostawy umundurowania na rzecz Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych i jednostek podległych w latach 2014-2016. Była podwykonawcą w 2015 r. w dostawach dla Inspektoratu Wsparcia oraz wykonawcą dla Wojsk Specjalnych w latach 2022-2025. Dostawy nie zostały wykonane terminowo w latach 2022-2024. Nieterminowa realizacja dostaw dotyczy po jednej umowie w każdym roku - mówi Wirtualnej Polsce ppłk Marek Chmiel, rzecznik prasowy z Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych

Jak ustaliła Wirtualna Polska, to nie pierwszy przypadek kiedy państwowy Maskpol i prywatna spółka Unifeq ze sobą współpracują. W ubiegłym roku zawiązały konsorcjum i wspólnie stanęły do gigantycznego przetargu o wartości miliarda euro na umundurowanie bojowe dla trzech skandynawskich armii: duńskiej, szwedzkiej i norweskiej. Warunkiem udziału w postępowaniu były referencje w zakresie dostaw odzieży z klejonymi szwami oraz obrót w tym segmencie na poziomie co najmniej 30 mln euro rocznie w dwóch kolejnych latach obrotowych.

Ostatecznie konsorcjum z udziałem spółki z grupy PGZ zostało wykluczone z postępowania. Powód? Zamawiający negatywnie zweryfikował przedstawione referencje.

Maskpol, do którego zwróciliśmy się o stanowisko w tej sprawie, uchylił się od komentarza, zasłaniając się tajemnicę.

Z kolei Unifeq odpowiedział wymijająco. Do wykluczenia oferty nie odniósł się w ogóle. Potwierdził jedynie udział w konsorcjum ze spółką-córką PGZ.

"Unifeq przystąpił w ramach szerokiego konsorcjum złożonego z kilkunastu firm europejskich, w tym Maskpol. Zaproszenie do współpracy skierowano również do innych polskich podmiotów branżowych, które z niego nie skorzystały. Wybór Maskpol wynikał z jego potencjału i doświadczenia. Spółka uznaje model współpracy publiczno-prywatnej za korzystny dla rozwoju krajowych kompetencji" - czytamy nadesłanej odpowiedzi.

Spółka w przysłanych odpowiedziach równocześnie zapewnia nas, że uczestniczyła w powyższym przetargu tzw. Nordic Combat Uniform (NCU) dwukrotnie.

- W pierwszej edycji spółka znalazła się w gronie czterech finalistów spośród ponad sześćdziesięciu uczestników. Opracowane rozwiązania były testowane przez jednostki specjalne w warunkach od arktycznych po pustynne. Udział w tym projekcie przyczynił się do opracowania systemu ECS Dragon, dostosowanego do warunków klimatycznych Polski i regionu - podkreśla Piotr Kowalik z zarządu Unifeq.

Sylwester Ruszkiewicz, dziennikarz Wirtualnej Polski