Pałac Tyszkiewiczów na Litwie odzyskuje dawny blask
XIX-wieczny pałac Tyszkiewiczów w Zatroczu, niedaleko Trok, jeden z najpiękniejszych obiektów architektoniczno-historycznych Litwy, odzyskuje dawny blask m.in. dzięki polskim konserwatorom i polskim środkom.
Litewsko-polski zespół konserwatorski przed tygodniem zakończył prace w jadalni, jednej z reprezentacyjnych sal pałacu. Pieniądze na ten cel przeznaczyło też polskie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
- Bez merytorycznego i finansowego wsparcia Polski byłoby nam trudno - powiedziała Raisa Kobecka, kierownik działu zespołu pałacowo-parkowego na Zatroczu dyrekcji Trockiego Historycznego Parku Narodowego. Dodała, że pałac, jak wiele innych obiektów, jest wspólnym dziedzictwem kulturowym Litwy i Polski i dobrze się dzieje, że ludzie kultury obu krajów wspólnie troszczą się o zachowanie go dla przyszłych pokoleń.
Zespół pałacowy-parkowy w Zatroczu założył w latach 1898-1901 hrabia Józef Tyszkiewicz. Autorem projektu neoklasycystycznego pałacu jest Józef Huss, a prawie 20-hektarowego parku - znany francuski architekt krajobrazu Edouard Francois Andre. Biały, dwukondygnacyjny pałac na skarpie, nad brzegiem jeziora Galve, z widokiem na średniowieczny zamek w Trokach, do II wojny światowej był letnią rezydencją Tyszkiewiczów.
Po wojnie w obrabowanym z wyposażenia i stopniowo dewastowanym pałacu urządzono pensjonat KGB, następnie obóz pionierski i bazę turystyczną. W 2006 roku z inicjatywy dyrekcji Trockiego Historycznego Parku Narodowego rozpoczęto rekonstrukcję zespołu pałacowo-parkowego.
Po odnowieniu apartamentów prywatnych na piętrze, poddasza i piwnicy, przystąpiono do prac w salach reprezentacyjnych na parterze. Jedna z siedmiu sal - jadalnia - już została odrestaurowana. Dawne dekoracje ścian udało się odtworzyć dzięki odsłonięciu przed kilku laty autentycznych tynków, ukrytych pod betonowymi płytami. Wstępne badania wykonali specjaliści z Muzeum Pałacu w Wilanowie i opracowali metodę konserwacji z wykorzystaniem dawnych technologii i materiałów sztukatorskich. Polscy tynkarze podzielili się też z litewskimi specjalistami swym doświadczeniem.
Ubiegłej jesieni w odnowionych salach na piętrze prezentowano prace polskich malarzy Wojciecha i Ireny Weissów. W ciągu czterech miesięcy wystawę odwiedziło 9 tys. osób. Zdaniem Raisy Kobeckiej, to bardzo dużo, zwłaszcza że "obiekt w świadomości społecznej nie żył przez ostatnie 70 lat".
W tym roku w pałacu planowana jest kolejna wystawa obrazów Wojciecha i Ireny Weissów, a także Leona Wyczółkowskiego. Ekspozycje zostaną zorganizowane przy współpracy muzeów w Bydgoszczy i Krakowie, Instytutu Adama Mickiewicza w Warszawie i Fundacji Muzeum Wojciecha Weissa. Przy wsparciu i współpracy z Instytutem Polskim w Wilnie odbędzie się cykl koncertów muzyki chopinowskiej. Jesienią w kilku odnowionych salach reprezentacyjnych pojawią się meble w stylu Ludwika XVI z Muzeum Podlaskiego w Białymstoku; z kolei w muzeum zostaną zaprezentowane historyczne zdjęcia Zatrocza. Przygotowano też kilka projektów edukacyjnych, m.in. z partnerami z Suwałk i Olsztyna.
Aleksandra Akińczo
