Odszkodowania za represje PRL. Komu przysługują?
• Poszerzenie kręgu uprawnionych do odszkodowań za represje w PRL o osoby, co do których wydano decyzję o takich represjach - zakłada projekt nowelizacji zaproponowany przez Senat
• Obecnie o zadośćuczynienie mogą się ubiegać tylko osoby, wobec których taką decyzję wykonano
Jak wyjaśnił sprawozdawca komisji senator Jan Rulewski (PO) nowelizacja ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego jest skutkiem inspiracji Rzecznika Praw Obywatelskich.
W oparciu o zgłaszane wnioski RPO dowodził, że obecnie ustawa ogranicza zakres podmiotowy osób represjonowanych umożliwiając wystąpienia o roszczenia z tytułu prześladowań tylko w sytuacji "wykonania decyzji o nich", a nie "wydania".
Rulewski podkreślał, że "dotychczas osoby pokrzywdzone z uznanym za nieważne orzeczeniem, zwłaszcza np. podczas internowania, mogły starać się o odszkodowanie bądź zadośćuczynienie jedynie w przypadku, gdy to orzeczenie było wykonane, czyli gdy ta osoba rzeczywiście była internowana lub w inny sposób pokrzywdzona".
Senacki projekt zakłada więc, że o odszkodowania będą mogły się ubiegać również osoby, które poniosły szkodę lub doznały krzywdy w związku z wydaniem wobec nich niewykonanych orzeczeń sądowych albo niewykonanych decyzji o internowaniu w stanie wojennym.
Senacki projekt proponuje także, aby prawo do odszkodowań za poniesioną szkodę i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę przysługiwało również osobom, które otrzymały status działacza opozycji antykomunistycznej lub osobom represjonowanym z powodów politycznych, które otrzymały ten status na podstawie ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych.
Obecnie ustawa stwierdza także, że z roszczeniami można się zwracać nie później niż rok od daty uprawomocnienia się orzeczenia o byciu represjonowanym. Senatorowie uznali jednak, że to zbyt krótki termin, dlatego zaproponowali, by tego czasu nie ograniczać. "Te roszczenia się nigdy nie przedawniają" - podkreślił senator Rulewski.
Senacki projekt zakłada też ułatwienia dla osób poszkodowanych postępowaniem przed sądami, np. zwalnia od kosztów sądowych z tytułu ustanowienia pełnomocnika.
Za projektem noweli opowiedzieli się wszyscy głosujący senatorowie. Teraz trafi on do Sejmu.
Zobacz także: Stalinowskie katownie