Odkryto gen, który mógł napędzać ewolucję mózgu człowieka
Zidentyfikowano gen, który mógł napędzać ewolucję ludzkiego mózgu, a przez to - po części odpowiada za naszą wyjątkowość w świecie zwierząt - informuje najnowsze "Nature".
Jednym z najszybciej ewoluujących fragmentów DNA w genomie człowieka jest gen związany z rozwojem mózgu u naszych przodków - stwierdził międzynarodowy zespół naukowców kierowany przez Davida Hausslera z Uniwersytetu Kalifornii w Santa Cruz.
Zidentyfikowano go dzięki porównaniom genetycznym ludzi, szympansów i innych zwierząt. Komputerowe porównanie genomów tych organizmów pozwoliło wskazać fragmenty ludzkiego genomu, które przeszły przyspieszone zmiany ewolucyjne.
W jednym z takich regionów stwierdzono obecność genu HAR1F. Ekspresja tego genu następuje w komórkach nerwowych zwanych neuronami Cajal-Retzius. Gen ten jest aktywny w okresie od siódmego do 19 tygodnia ciąży. To czas krytyczny dla rozwoju kory mózgowej, kierującej złożoną działalnością organizmów, zwłaszcza ich zachowaniem wyuczonym. Kora jest nieodzowna dla specyficznie ludzkich funkcji, np. mowy, myślenia abstrakcyjnego, czytania, pisania, planowania działań oraz zjawiska świadomości.
Analizy porównawcze różnych gatunków dowodzą, że gen HAR1F jest zasadniczo taki sam u wszystkich ssaków - oprócz ludzi. Np. sekwencja "cegiełek" budujących ten gen różni się tylko w dwóch miejscach u kurczaka i szympansa. Oznacza to, że budowa tego odcinka nie zmieniła się u nich przez setki milionów lat.
Tymczasem pomiędzy szympansem a człowiekiem znaleziono 18 różnic w budowie tego genu. Oznacza to, że zaczął się on dramatycznie zmieniać po wyodrębnieniu się linii ludzkiej od ostatniego wspólnego przodka ludzi i szympansów (5-7 mln lat temu).
(...) Są przekonujące dowody na to, że ten gen jest bardzo ważny dla rozwoju kory mózgowej. To ekscytujące, ponieważ ludzka kora mózgowa jest trzy razy większa, niż była u naszych przodków - stwierdził Haussler.