OBWE: państwa członkowskie zbyt zamknięte wobec prasy
OBWE zarzuca państwom członkowskim w raporcie nadmierne zamknięcie wobec opinii publicznej i prasy. Zdaniem organizacji wiele ustaw dotyczących tajemnicy państwowej zdradza "zimnowojenną mentalność".
Raport na temat dostępu do informacji i ochrony źródeł, opublikowany z okazji Międzynarodowego Dnia Wolności Prasy, stwierdza "pozytywną tendencję zmierzania ku większej otwartości", ale też "utrzymywanie się nadmiernej skrytości w wielu dziedzinach".
"Niektóre ustawy o dostępie do informacji nie są skuteczne. Wiele ustaw o tajemnicy państwowej zachowało struktury i mentalność z czasów zimnej wojny, a uzasadnieniem jest wzrost obaw w sferze bezpieczeństwa" - napisano w raporcie, zaprezentowanym w Brukseli przez przedstawiciela OBWE ds. wolności mediów Miklosa Harasztiego.
W raporcie zwrócono uwagę, że nadal nie są respektowane ustawy o dostępie mediów i opinii publicznej do informacji i że "nastąpił regres w procesie zwiększania otwarcia z powodu wewnętrznych oporów i takich czynników zewnętrznych jak 'walka z terroryzmem' po zamachach z 11 września 2001 r.".
Autorzy dokumentu podkreślają też, że ustawy o tajemnicy państwowej "są często wykorzystywane do zatajania informacji nie mających żadnego związku z bezpieczeństwem narodowym" i w ostatnich latach były używane przeciwko dziennikarzom za publikowanie ściśle tajnych informacji.
OBWE zamieszcza listę zaleceń zmierzających do poprawy obecnej sytuacji, która może "osłabić zaufanie opinii publicznej i zachęcać do tworzenia teorii spiskowych".
Organizacja rekomenduje ograniczenie tajemnicy państwowej do informacji "związanych bezpośrednio z bezpieczeństwem narodowym, których opublikowanie miałoby określone, poważne konsekwencje". Informacje te powinny pozostać tajne przez "ograniczony okres", najwyżej 15 lat.
Za tajne nie należy uznawać informacji dotyczących "łamania praw człowieka, złego zarządzania, zagrożeń dla zdrowia publicznego i dla środowiska, zdrowia wybranych funkcjonariuszy (...) albo informacji kłopotliwych dla osób czy organizacji".
W celu ochrony dziennikarzy wszystkie państwa członkowskie powinny przyjąć ustawę o ochronie źródła, której brakuje m.in. w USA, Kanadzie, Irlandii i Holandii.