Obchody 100. urodzin Stepana Bandery na Ukrainie
Około dwóch tysięcy osób przemaszerowało w
czwartek ulicami Kijowa z okazji obchodzonej tego dnia na
Ukrainie 100. rocznicy urodzin przywódcy ukraińskich
nacjonalistów Stepana Bandery.
Oczekiwano, że tego dnia prezydent Wiktor Juszczenko nada Banderze tytuł Bohatera Ukrainy, jednak do tego nie doszło.
Uroczystości rocznicowe odbyły się także we Lwowie i Iwano-Frankiwsku (d. Stanisławów) oraz innych miastach.
Maszerujący w Kijowie nacjonaliści zebrali się w godzinach wieczornych pod pomnikiem wieszcza narodowego Tarasa Szewczenki, a następnie, niosąc setki płonących pochodni i wykrzykując "Sława Ukrainie", przeszli na główny plac stolicy, Majdan Niepodległości.
"Bandera jest naszym bohaterem" - głosiły trzymane przez nich transparenty.
W Iwano-Frankiwsku na odsłonięcie pomnika Bandery przyszło aż 10 tysięcy ludzi. Tam, podobnie jak we Lwowie, również domagano się uznania go za bohatera.
Prezydent Juszczenko oczekiwany był w czwartek we wsi Stary Uhrynów, w której Bandera się urodził i gdzie otwarto jego odrestaurowany dom rodzinny.
Jak wytłumaczył przedstawiciel prezydenta Andrij Kysłynski, Juszczenko nie mógł przybyć na uroczystość w związku z konfliktem gazowym między Moskwą a Kijowem. Mieszkańcom wsi odczytano jedynie list Juszczenki, w którym napisał on, że Bandera jest "symbolem walki o niepodległość Ukrainy".
Bandera, urodzony 1 stycznia 1909 r. w rodzinie księdza grecko-katolickiego, był przywódcą jednej z frakcji Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN), z której oddziałów w 1942 r. powstała Ukraińska Powstańcza Armia (UPA).
W 1936 r. za zorganizowanie zamachu na polskiego ministra spraw wewnętrznych Bronisława Pierackiego został skazany na karę śmierci, zamienioną następnie na dożywotnie więzienie. Opuścił je w wyniku wybuchu wojny w 1939 r.
W 1941 r. w okupowanym przez Niemców Lwowie Bandera ogłosił deklarację niepodległości Ukrainy, w następstwie czego trafił do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen, gdzie przebywał do 1944 r.
Zginął w 1959 r. w Monachium, w zamachu zorganizowanym przez agenta KGB Bohdana Staszyńskiego.
UPA walczyła podczas II wojny światowej przeciwko Niemcom i ZSRR. Od wiosny 1943 r. prowadziła także działania zbrojne przeciwko ludności polskiej Wołynia, Polesia i Galicji Wschodniej, zmierzające do jej całkowitego usunięcia z tych terenów. Oblicza się, że jej ofiarą padło ok. 100 tys. Polaków.
Spory wokół UPA dzielą społeczeństwo Ukrainy na dwa obozy. Dla wielu mieszkańców zachodniej części kraju UPA jest symbolem walki o wolność i niepodległość państwową. Drugi obóz, reprezentujący głównie wschodnią Ukrainę, traktuje UPA jako organizację zbrodniczą.
Jarosław Junko