Nobel za wyjaśnienie zagadki węchu

Węch długo pozostawał najbardziej zagadkowym z naszych zmysłów. Podstawy rozpoznawania i zapamiętywania około 10 tys. różnych zapachów były niezrozumiałe. Dzięki serii pionierskich badań tegoroczni laureaci Nagrody Nobla z fizjologii i medycyny rozwiązali to zagadnienie - napisała w uzasadnieniu Komisja.

57-letnia Linda B. Buck, siódma kobieta-laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny, pracuje na Wydziale Nauk Podstawowych w Centrum Badań Raka Freda Hutchinsona w Seattle. 58- letni Richard Axel zatrudniony jest w Instytucie Medycznym Howarda Hughesa na Uniwersytecie Columbii w Nowym Jorku.

Axel i Buck wspólnie opublikowali swoje badania w roku 1991. Opisali rodzinę około tysiąca genów kodujących receptory węchowe. Później, pracując niezależnie od siebie, wyjaśnili działanie układu węchowego - od poziomu molekularnego do organizacji komórek.

Jak uznał prof. Jerzy Vetulani z Instytutu Farmakologii PAN w Krakowie, węch pozostaje ciągle niedocenianym przez nas zmysłem, a ta nagroda stanowi jego dowartościowanie.

Naukowiec zaznaczył, że w ostatnich latach Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii przyznawano za opracowania techniczne, przekładające się bezpośrednio na zastosowania medyczne. Jednak w tym roku stało się inaczej.

Fantastycznie, że uhonorowano takie badania. To pokazuje, że w rozsądnym świecie "czysta", akademicka nauka jest doceniana. To ona jest tak naprawdę podstawą rozwoju materialnego ludzkości - podkreślił.

Także przewodniczący Wydziału Nauk Medycznych PAN prof. Andrzej Trzebski podkreślił, że nagroda dla Axela i Buck wskazuje, jak ważne dla medycyny są badania podstawowe. To są badania wybitnie podstawowe. Trudno byłoby w tej chwili wyciągać wnioski o ich praktycznym znaczeniu dla medycyny.

Axelowi i Buck przyznano Nobla za badania nad neurofizjologią i neurobiologią mózgu. Neurobiologia to obecnie jedna z czołowych dziedzin w medycynie. Dlatego nic dziwnego, że Nobla otrzymali naukowcy prowadzący tego typu badania - ocenił prof. Trzebski.

Podwójnie usatysfakcjonowana tegoroczną Nagrodą Nobla z medycyny - i jako fizjolog, i jako kobieta - jest prof. Ludmiła Borodulin- Nadzieja, kierownik Zakładu Fizjologii Akademii Medycznej we Wrocławiu. Wśród laureatów naukowych Nagród Nobla jest bardzo mało kobiet. Są one cichymi bohaterkami różnych badań naukowych, są niedoceniane, a wszelkie splendory spadają na mężczyzn - powiedziała profesor.

Prof. William Peter Vandertop, neurochirurg ze Szpitala Vrije Universiteit w Amsterdamie uznał, że badania nad zmysłem węchu mogą pomóc w zrozumieniu rozwoju niektórych schorzeń neurologicznych, np. choroby Parkinsona.