Niższe opłaty na ZUS nie tylko za rodziców

Składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych opłaca się za zatrudnionych w ramach stosunku pacy oraz zlecenia. To generalna zasada. Jednak są od niej wyjątki.

Podstawą wymiaru składek na te fundusze jest przychód brutto osiągany przez pracownika lub zleceniobiorcę, bez stosowania limitu rocznej podstawy składek do 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za dany rok. W 2014 r. ?ta granica wynosi 112 380 zł.

Niektórzy pracodawcy nie muszą opłacać składek na FP lub/i FGŚP. Inni mogą zaoszczędzić, a tym samym zmniejszyć ?i tak wysokie koszty pracy, zatrudniając osoby z konkretnej grupy wiekowej lub bezrobotnych. Wraz z nimi nabędą prawo do zwolnienia z opłacania tych danin. Korzyści finansowe płyną też z powrotu do pracy podwładnych korzystających z uprawnień związanych z rodzicielstwem.

Kto nie płaci ?na Fundusz Pracy...

Obowiązek uiszczania należności na FP nie dotyczy osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, jeżeli zatrudniają wyłącznie zleceniobiorców. Jednak gdy zaangażują choćby jedną osobę na umowę o pracę, muszą opłacać tę składkę zarówno za etatowca, jak i zleceniobiorców.

Nie dotyczy to przedsiębiorców będących jednostkami organizacyjnymi (np. spółek cywilnych), którzy zawsze muszą opłacać te składki.

Za pracowników o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności składek na FP nie zapłacą natomiast przedsiębiorcy:

- ?Polskiego Związku Głuchych

- ?Polskiego Związku Niewidomych

- ?Związku Ociemniałych Żołnierzy Rzeczypospolitej Polskiej,

- ?Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi,

- ?Zakład Opieki dla Niewidomych w Laskach,

- ?zakłady aktywizacji zawodowej.

Pozostali odprowadzają składkę na FP dopiero wtedy, gdy przychód pracownika lub zleceniobiorcy osiągnie równowartość co najmniej minimalnego wynagrodzenia (w 2014 r. jest to 1680 zł). Są jednak wyjątki w tym zakresie. Składka na FP jest należna, gdy pensja wynosi dla:

- ?pracownika w pierwszym roku pracy co najmniej 80 proc. kwoty minimalnej płacy, czyli 1344 zł (1680 zł x 80 proc.),

- ?osób wykonujących pracę w okresie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania co najmniej 50 proc. kwoty minimalnej płacy, a więc 840 zł (1680 zł x 50 proc.).

O konieczności opłacenia składki nie decyduje wymiar czasu pracy, ale wyłącznie wysokość wynagrodzenia. Należy jednak pamiętać o zsumowaniu oskładkowanych przychodów osiąganych w miesiącu u wszystkich pracodawców i zleceniodawców. Dopiero łączna ich kwota wyznacza osiągnięty przychód. Ponadto otrzymanie płacy niższej niż minimalna z powodu nieświadczenia pracy przez część miesiąca nie zwalnia płatnika od odprowadzenia składki na FP. O tym wymogu decyduje bowiem wysokość wynagrodzenia zagwarantowana w umowie o pracę.

Odniesienie do minimalnej pensji dotyczy jedynie FP. Niższe wynagrodzenie nie zwalnia zatem szefa z regulowania składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

...i świadczeń gwarantowanych

Składki na FGŚP mają obowiązek opłacać wszyscy zatrudniający pracowników z wyjątkiem:

- ?jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych,

- ?publicznych zakładów opieki zdrowotnej wpisanych do rejestru przedsiębiorców,

- ?osób prawnych wpisanych do rejestru stowarzyszeń,

- ?innych organizacji społecznych i zawodowych,

- ?fundacji,

- ?pracodawców niewypłacalnych w rozumieniu art. 3 ?ust. 1 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy,

- ?przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą, którzy nie odprowadzają składki na FGŚP za siebie i za osoby współpracujące.

Składek na FGŚP nie opłaca się za małżonka pracodawcy ani jego dzieci (własne, drugiego małżonka i przysposobione), rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, a także rodzeństwo, wnuki, dziadków, zięciów i synowe, bratowe, szwagierki i szwagrów oraz osoby wykonujące pracę zarobkową w gospodarstwie domowym. To zwolnienie przysługuje bezwarunkowo i obejmuje wszystkich zatrudnionych, niezależnie od rodzaju zawartej z nimi umowy.

...oraz na oba fundusze

Zleceniodawca nie odprowadza składek na FP i FGŚP za osoby objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi dobrowolnie. Jeśli więc zleceniobiorca przystąpił do dobrowolnych ubezpieczeń, trzeba za niego odprowadzać jedynie składki: emerytalną, rentową, wypadkową oraz zdrowotną. Nie przystąpi do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, bo jest ono dostępne wyłącznie dla podlegających ubezpieczeniom emerytalno-rentowym obowiązkowo. Składek na fundusze pozaubezpieczeniowe w ogóle nie należy opłacać.

Zwolnienie za starszych

Składek na FP i FGŚP nie płaci się za kobiety i mężczyzn, którzy ukończyli odpowiednio 55 i 60 lat. Zwolnienie działa bezterminowo od następnego miesiąca po osiągnięciu tego wieku lub od bieżącego miesiąca, jeżeli urodziny pracownika przypadają na pierwszy dzień miesiąca. Ulga dotyczy zarówno pracowników, jak i zleceniobiorców.

Przykład

Kobieta zatrudniona na umowę ?o pracę zarabia 2000 zł brutto miesięcznie. 16 listopada 2014 r. skończyła 55 lat. Pracodawca nie będzie opłacał za nią składek na FP i FGŚP od następnego miesiąca ?po jej 55. urodzinach, czyli od grudnia 2014 r. Gdyby data urodzin przypadała 1 listopada, zwolnienie działałoby już w listopadzie.

Taniej z bezrobotnym

Pracodawcy, którzy zdecydują się zaangażować osobę bezrobotną, skorzystają ze zwolnienia składkowego za dwie grupy. Składek na FP i FGŚP nie odprowadzą za bezrobotnych, którzy:

- ?ukończyli 50 lat i w ciągu ?30 dni poprzedzających zatrudnienie pozostawali ?w ewidencji bezrobotnych urzędu pracy,

- ?nie ukończyli 30. roku życia i zostali skierowani do pracodawcy przez powiatowy urząd pracy (PUP).

W obu przypadkach ulga przysługuje przez 12 miesięcy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę. Przy czym warunek wieku trzeba spełnić najpóźniej w dniu nawiązania stosunku pracy. ?W dniu startu zatrudnienia lub podpisania angażu bezrobotny musi mieć ukończone 50 lat, a w drugim przypadku - nie może mieć ukończonych 30 lat.

Przykład

Od 1 grudnia 2014 r. firma zatrudniła pracownika, który przez dwa miesiące poprzedzające nawiązanie stosunku pracy był zarejestrowany w PUP, a 18 listopada 2014 r. skończył 50 lat. Jego wynagrodzenie ustalono powyżej płacy minimalnej. Pracodawcy przysługuje zwolnienie ze składek na FP? i FGŚP przez ?12 miesięcy od następnego miesiąca po nawiązaniu stosunku pracy, czyli od stycznia do grudnia 2015 r. Gdyby pracownik był w ewidencji bezrobotnych krócej niż 30 dni lub ukończył 50 lat po ?1 grudnia 2014 r., szef nie skorzystałby z ulgi.

Gdyby sytuacja opisana ?w przykładzie dotyczyła drugiej grupy bezrobotnych, musiałyby zajść dwa równorzędne warunki:

- ?pracownik musiałby być skierowany przez PUP,

- ?podpisanie angażu lub rozpoczęcie pracy musiałoby nastąpić przed 18 listopada 2014 r., czyli przed ukończeniem przez bezrobotnego ?30. roku życia.

Rodzice dobrodziejstwem

Pracodawcy nie zapłacą na FP i FGŚP za osoby powracające z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego oraz wychowawczego. Na równych zasadach traktuje się powrót z urlopów udzielonych na ich warunkach, czyli przysługujących zatrudnionym, którzy adoptowali lub przyjęli dziecko na wychowanie.

Ulga składkowa należy się przez 36 miesięcy, licząc od pierwszego miesiąca po tym, ?w którym rodzic wrócił do pracy. Określenie „powrót do pracy" należy traktować dosłownie, gdyż szef może skorzystać ze zwolnienia jedynie wobec tych, którzy po urlopie związanym z rodzicielstwem kontynuują u niego zatrudnienie.

Ulgi tej nie stosuje się jednak do ojców powracających ?z urlopu ojcowskiego.

Przykład

Zatrudniona na czas określony ?od 1 stycznia 2013 r. do ?30 czerwca 2014 r. urodziła dziecko 14 kwietnia 2014 r. Szef udzielił jej urlopu macierzyńskiego do końca trwania umowy, czyli do ?30 czerwca 2014 r., a po jej rozwiązaniu przekazał dokumenty do ZUS, aby ten nadal wypłacał jej zasiłek macierzyński. Firma ponownie zawarła z pracownicą umowę na czas określony od ?1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r. Pracodawcy nie będzie przysługiwało zwolnienie ?z opłacania składek na te fundusze, ponieważ zawarł kolejną umowę o pracę po rozwiązaniu poprzedniej. Przerwy w zatrudnieniu przed zawarciem kolejnej umowy nie można traktować jako powrotu do tego samego pracodawcy, niezależnie od tego, że po rozwiązaniu poprzedniego angażu ZUS wypłacał zasiłek macierzyński przysługujący po ustaniu tytułu ?do ubezpieczeń.

Z ulgi składkowej za rodzica, który wrócił z urlopu, nie skorzysta - w odróżnieniu od zwolnienia ze względu na wiek - zleceniodawca, nawet wtedy, gdy jest jednocześnie pracodawcą rodzica. Zatem po zawarciu zlecenia z własnym pracownikiem kontynuującym zatrudnienie po urlopie związanym z rodzicielstwem zwolniony z opłacania składek na fundusze jest wyłącznie przychód z umowy o pracę.

Przykład

Pracownik zatrudniony na pół etatu otrzymuje pensję wieloskładnikową złożoną z płacy zasadniczej, dodatku stażowego ?i premii regulaminowej, których suma przekracza wartość minimalnej płacy. Po wykorzystaniu całego urlopu wychowawczego wrócił ?do firmy 20 października. ?Szef w listopadzie zawarł ?z nim umowę-zlecenie, z której przychód wypłacono na koniec listopada. Pracodawca jest zwolniony z obowiązku opłacania składek na FP i FGŚP od następnego miesiąca po powrocie zatrudnionego z urlopu, czyli ?od listopada 2014 r. do października 2017 r. Zwolnienie ?to dotyczy wyłącznie wynagrodzenia należnego ?z umowy o pracę. Od przychodu ?ze zlecenia trzeba odprowadzić wszystkie składki ZUS, pamiętając, że zawarcie ?umowy cywilnej z własnym pracownikiem rodzi takie same obowiązki składkowe jak przy zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę.

Gdyby ten pracownik był 55-letnią kobietą lub 60-letnim mężczyzną, zwolnienie objęłoby też przychód ze zlecenia.

Z kolei jeśli zatrudniłby go ?np. szpital będący publicznym zakładem opieki zdrowotnej, pracodawca jako podmiot nie odprowadzałby składek na FGŚP od przychodów wszystkich pracowników i zleceniobiorców.

Gdy bezpośrednio po powrocie z jakiejkolwiek formy urlopu związanego z rodzicielstwem pracownik korzysta ?z urlopu wypoczynkowego, dni wolnych, za które zachowuje prawo do wynagrodzenia, czy zwolnienia lekarskiego, uznaje się, że jego powrót do pracy nastąpił po zakończeniu urlopów rodzicielskich. Ta data wyznacza bieg 36-miesięcznego okresu ulgi.

Przykład

Po wykorzystaniu urlopu rodzicielskiego pracownica złożyła wniosek o urlop wypoczynkowy od 29 września do 3 listopada 2014 r. Prawo do ulgi składkowej szef ma od miesiąca następującego ?po tym, w którym zakończył się urlop rodzicielski, a więc ?od października 2014 r. Zakładając, że zatrudniona nie skorzysta ?z urlopu wychowawczego, zwolnienie przysługuje do końca września 2017 r.