NIK odzyskała 321 mln zł

Sekuła przedstawił w czwartek dziennikarzom sprawozdanie z działalności NIK w ubiegłym roku. W tym czasie Izba przeprowadziła ponad 2,9 tys. kontroli i skierowała do organów ścigania 138 zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

Sekuła wśród największych nieprawidłowości finansowych stwierdzonych przez NIK w 2004 r., oprócz nieprawidłowości w pracy aparatu skarbowego, wymienił też błędy systemowe. Ich skutkiem, jak pokreślił, było np. oszacowanie na ponad 1 mld zł zmniejszenia wpływów do budżetu państwa w wyniku nieskutecznego przeciwdziałania, nieprawidłowościom w produkcji, imporcie i obrocie paliwami płynnymi.

Według prezesa NIK, najważniejsze kontrole dotyczyły deficytu budżetowego i długu publicznego, restrukturyzacji gospodarki, ochrony zdrowia i praw socjalnych, bezpieczeństwa narodowego i procesu integracji z Unią Europejską.

Zdaniem Sekuły, ustalenia kontroli nadal dostarczają przykładów naruszenia zasad gospodarowania środkami budżetowymi i majątkiem publicznym przez ich dysponentów. "Straty przedsiębiorstw państwowych, agencji, funduszów i spółek z udziałem środków publicznych są rezultatem złej organizacji, braku przewidywania, a niekiedy także nieuczciwości" - dodał.

W ocenie prezesa NIK, zakłócenia w działalności państwa osiągają największe natężenie w dwóch sferach: restrukturyzacji gospodarki i zamówień publicznych. W pierwszej z nich daje znać o sobie m.in. brak wyraźnej koncepcji i konsekwentnej realizacji przyjętych założeń, a także dość szeroki margines dla realizacji prywatnych interesów. Druga jest obszarem, w którym prawo bywa lekceważone szczególnie często, o czym świadczy charakter i skala nieprawidłowości, a także brak skutecznego przeciwdziałania łamaniu prawa - podkreślił Sekuła.

Zaznaczył też, że w gospodarce obserwuje się niekorzystne zjawisko realizowania interesów prywatnych i osiągania prywatnych interesów kosztem interesu publicznego. Powstanie i działalność niektórych podmiotów nie służy dobru publicznemu, lecz ma znamiona bliskie patologii. Tak jest w przypadku części spółek akcyjnych, pasożytujących na majątku podmiotów państwowych, podobne wątpliwości budzi też tworzenie przez przedsiębiorstwa państwowe i jednoosobowe spółki skarbu państwa spółek prawa handlowego i przenoszenie do nich części swego majątku - powiedział prezes NIK.

Dodał, że przyczyną wielu nieprawidłowości i uchybień w pracy funkcjonariuszy publicznych różnych szczebli jest brak egzekwowania od nich rzetelności, gospodarności i oszczędności w działaniach.

Prezes NIK podkreślił także, że nadal poważnym zagrożeniem, wpływającym destrukcyjnie na funkcjonowanie państwa we wszystkich sferach jego działalności, jest korupcja. Dodał, że prowadzone przez NIK badania umożliwiły wyodrębnienie pięciu głównych obszarów, szczególnie narażonych w ostatnim okresie na jej wystąpienie. Są to: konflikt interesów, dowolność w postępowaniu urzędników, nierówność w dostępie do informacji, naruszenie zasad stanowienia prawa, nadmierne korzystanie z usług zewnętrznych i pośrednictwa.

Według Sekuły, z przeprowadzonych w 2004 roku przez NIK kontroli, znaczna część spośród wskazanych przez Izbę zaniedbań w pozyskiwaniu dochodów i wydatkowaniu środków, gospodarowaniu majątkiem, restrukturyzacji gospodarki i udzielaniu zamówień mogła zaistnieć z powodu osłabienia funkcji kontrolnych.

Sekuła powiedział też, że NIK po raz kolejny konstatuje z niepokojem, że prowadzone przez nią badania kontrolne nie są w wystarczającym stopniu wykorzystywane przez organy władzy i administracji państwowej.