Nie każdy kontrakt daje odliczenie

Naczelny Sąd Administracyjny uwzględnił skargę kasacyjną fiskusa, który spierał się z gminą o prawo do odliczenia VAT. Sąd kasacyjny uznał, że o tym, czy gmina działa jako podatnik VAT, nie decydują tylko zawierane przez nią umowy cywilnoprawne. Ważny jest jeszcze cel ich zawarcia.

Sprawa dotyczyła zobowiązania w VAT gminy za czerwiec 2009 r. Jej kłopoty zaczęły się po tym, jak skorygowała deklarację za ten okres, bo postanowiła odliczyć VAT z faktur za usługi wykonania nawierzchni i odwodnienia na terenie schroniska dla zwierząt.

Urzędnicy uznali jednak, że gmina nie ma prawa do odliczenia. W ich ocenie nabycie usług było związane z czynnościami będącymi realizacją zadań własnych gminy. Konkretnie obowiązku organizacji ochrony przed bezdomnymi zwierzętami i zapewnienia im opieki. W związku z tym fiskus stwierdził, że gmina nabyła usługi związane z modernizacją schroniska nie jako podatnik VAT, lecz organ władzy publicznej w rozumieniu art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Tym samym nabyte usługi nie są związane ze sprzedażą opodatkowaną gminy i nie dają prawa do odliczenia.

Polskie przepisy trzeba interpretować zgodnie z duchem regulacji unijnych

Samorządowcy byli innego zadania. Tłumaczyli, że gmina, realizując nałożone na nią ustawowe obowiązki w zakresie ochrony zwierząt, w styczniu 2008 r. zawarła umowę cywilnoprawną dzierżawy schroniska dla zwierząt z pewnym towarzystwem opieki nad zwierzętami. Gdyby towarzystwo przestało płacić, gmina mogłaby dochodzić swoich roszczeń jedynie na drodze powództwa cywilnego, czyli dokładnie tak samo jak każdy inny przedsiębiorca.

W ocenie gminy zawarcie umowy dzierżawy oznacza, że w spornej sytuacji występuje ona jako podatnik VAT. W konsekwencji mogła skorzystać z odliczenia podatku związanego z modernizacją schroniska.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zgodził się z tą argumentacją. Sąd uznał, że gmina, otrzymując czynsz od towarzystwa z tytułu umowy dzierżawy nieruchomości gruntowej wraz z budynkami, działała jak przedsiębiorca, wykonując czynności w ramach działalności.

Ostatecznie stanowiska korzystnego dla gminy nie udało się obronić przed sądem kasacyjnym. Jak zauważyła sędzia NSA Małgorzata Niezgódka-Medek, WSA dokonał istotnego uproszczenia w stanie faktycznym sprawy. Tymczasem punktem wyjścia musi być interpretacja art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Przy czym nie można go interpretować w oderwaniu od regulacji unijnych.

NSA nie miał wątpliwości, że zgodnie z przepisami organy samorządu terytorialnego mają m.in. obowiązek zajmować się bezdomnymi zwierzętami. Jest to zadanie własne gminy, które może realizować sama lub powierzyć je innemu podmiotowi. I temu służyło podpisanie umowy dzierżawy za symboliczną złotówkę. Zdaniem NSA sąd pierwszej instancji nie wziął pod uwagę, że celem podpisania tej umowy nie było prowadzenie działalności gospodarczej.

- Sam fakt zawarcia umowy cywilnoprawnej, gdy jest ona związana z realizacją zadań własnych, to za mało, żeby uznać gminę za podatnika VAT - podkreśliła sędzia Niezgódka-Medek.

Wyrok jest prawomocny.

sygnatura akt I FSK 1879/13