"Nie dla wszystkich II wojna rozpoczęła się 1 września 1939"
Każdy z krajów przystępował do II wojny
światowej w innym momencie; trudno więc bezapelacyjnie uznać, że
II wojna światowa rozpoczęła się 1 września 1939 roku - uważa
socjolog Paweł Śpiewak z Uniwersytetu Warszawskiego.
Myślę, że dla każdego państwa wojna rozpoczęła się kiedy indziej; dla Austrii - w 1938, dla Czechów - w marcu 1939 roku, dla nas 1 września, dla Zachodu - w maju 1940 roku - powiedział Śpiewak, w przeddzień obchodów 65. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Dodał, że dla każdego z państw momentem zasadniczym było uderzenie wojenne i zniszczenie jego systemu państwowego, a uznanie daty 1 września 1939 roku za rozpoczęcie wojny jest umowne.
Nie możemy wszystkich podporządkowywać historii Polski - zaznaczył Śpiewak. Jego zdaniem data 1 września 1939 roku jest dla Polaków datą ważniejszą od 11 listopada 1918 roku, 8 maja 1945 roku czy roku 1989.
Jest to data, która zmieniła całkowicie historię Polski i to wszyscy wiedzą. Ta świadomość jest powszechna, głęboka i ugruntowana przez szkołę, doświadczenia rodzinne, doświadczenia zbiorowe - to znaczy śmierć milionów ludzi, zniszczenia miast, wsi - podkreślił Śpiewak.
W jego ocenie, dla Polski II wojna światowa w pewnym sensie się nie skończyła, gdyż ciągle jeszcze pojawiają się roszczenia; obywatele niemieccy mają roszczenia wobec Polski, polscy politycy zaczynają domagać się reparacji wojennych od Niemców, nierozwiązany zostaje problem mienia pożydowskiego w Polsce. Można powiedzieć, że ta wojna jeszcze w swoich skutkach społecznych jakoś trwa - zaznaczył.
Także samo zakończenie wojny jest datą umowną. Dla jedynych zakończyła się w 1944 czy w 1945, dla wielu innych, którzy siedzieli w lesie o wiele później - powiedział socjolog. Podpisanie kapitulacji przez Niemcy to nie koniec wojny, to tylko jej koniec formalny - dodał.
