Naukowcy PAN "głęboko zaniepokojeni" marginalizacją nauczania o ewolucji w podstawie programowej

Projekty nowej podstawy programowej i ramowych planów nauczania zostały zaprezentowane pod koniec listopada. Nauczanie biologii jako oddzielnego przedmiotu - zgodnie z nowym planem - ma rozpocząć się w piątej klasie szkoły podstawowej.

Komitet Biologii Środowiskowej i Ewolucyjnej PAN przeanalizował projekt i porównał go z obowiązującą podstawą dla gimnazjum. "Niektóre wprowadzone zmiany budzą nasz głęboki niepokój" - czytamy w opublikowanym stanowisku.

Komitet podkreśla, że nowy projekt jest w dużej mierze powtórzeniem obowiązującej obecnie podstawy, ale zniknęło z niego "wiele wymagań o charakterze przekrojowym, integrującym wiedzę, co sprawia, że szkolna biologia staje się zbiorem faktów do nauczenia się na pamięć, w mniejszym stopniu natomiast jest narzędziem do wyjaśniania otaczającego świata". Przede wszystkim zwraca jednak uwagę na to, że marginalizowane jest nauczanie o ewolucji, które zostało sprowadzone do "wyrwanych z kontekstu zagadnień, poruszanych na końcu cyklu nauczania biologii".

Zgodnie z nową podstawą programową uczeń:
1. wyjaśnia pojęcie ewolucji organizmów,
2.wyjaśnia na przykładach, na czym polega dobór naturalny i sztuczny oraz podaje różnice między nimi,
3. przedstawia podobieństwa i różnice między człowiekiem a małpami człekokształtnymi jako wynik procesów ewolucyjnych.

Zdaniem naukowców, to za mało. Komitet zauważa, że z celów kształcenia zniknęło zdanie: "[uczeń] wskazuje ewolucyjne źródła różnorodności biologicznej". "Wymaganie to zapewniało obecność myślenia ewolucyjnego w całym cyklu nauczania biologii, a zwłaszcza przy omawianiu różnorodności biologicznej" - zaznacza w stanowisku.

Naukowców niepokoi też fakt, że z kształcenia zniknęło wymaganie, żeby uczeń potrafił przedstawić źródła wiedzy o przebiegu ewolucji. "To wymaganie umożliwiało powiązanie pojęcia ewolucji z dotychczasową wiedzą ucznia, np. na temat genetyki, ekologii czy budowy organizmów. Pozwalało wykazać, że teoria ewolucji ma solidne podstawy naukowe" - czytamy w stanowisku.

"Obniżenie rangi ewolucji w projekcie podstawy przez usunięcie ewolucyjnego kontekstu nauczania biologii jest zdecydowanym krokiem wstecz" - pisze Komitet i apeluje o wprowadzenie do podstawy odpowiednich celów kształcenia i treści nauczania, które odzwierciedlałyby znaczenie teorii ewolucji we współczesnej biologii.

Komitet jest też zaniepokojony brakiem zagadnień z zakresu ochrony środowiska. "Zagrożenia środowiskowe, takie jak globalne ocieplenie (które zaczyna już w istotny sposób wpływać na życie wielu społeczeństw) czy kwestia zagospodarowywania śmieci i odpadów, powinny być znane każdemu obywatelowi, bowiem bez powszechnej świadomości i akceptacji niezbędnych zmian w gospodarce nie będziemy w stanie podjąć skutecznych działań zapobiegających degradacji środowiska" - pisze.

Zakład Antropologii PAN z kolei na swoim profilu na Facebooku apeluje o niedopuszczenie do usunięcia teorii ewolucji z ogólnych wymagań dla szkół uczniów podstawowych.

Komitet Biologii Środowiskowej i Ewolucyjnej PAN jest jednym z dziewięciu komitetów naukowych przy Wydziale II Nauk Biologicznych i Rolniczych PAN. Liczy 45 członków, w tym 40 pochodzących z wyboru oraz 5 członków Polskiej Akademii Nauk.

Zobacz także: Bieszczadzki niedźwiedź przyłapany na zimowych harcach