Najstarsze łóżko na świecie

Badania na unikatowym izraelskim stanowisku Ohalo II, położonym nad brzegiem Jeziora Tyberiadzkiego, przyniosły kolejne odkrycie doskonale zachowanych zabytków organicznych. W trakcie ostatnich prac w jednej z chat pochodzących z górnego paleolitu archeolodzy odsłonili rodzaj legowiska wykonanego z pęków trawy. Łoże pochodzi sprzed 23 tys. lat i jest najlepiej zachowanym zabytkiem tego typu, jaki do tej pory odnaleziono.

Za wyściółkę łoża posłużyły dachówkowato ułożone wiązki trawy z gatunku Pulcinellia convoluta. Roślina ta charakteryzuje się miękkimi łodygami łączącymi się w duże pęki. Dokładna analiza łodyg pozwoliła badaczom na stwierdzenie, że trawa nie została wyrwana z ziemi, tylko ścięta ostrym krzemiennym narzędziem. Świadczy o tym brak jakichkolwiek korzeni.

Archeolodzy wykluczyli również możliwość osunięcia się trawy z poszycia zapadającego się dachu. Legowisko wykonane z pęków roślinnych znajduje się tylko na ograniczonym obszarze chaty. "Potwierdza to brak trawy na głównym palenisku. Jeśli trawa byłaby częścią pokrycia dachowego, powinna pokrywać również palenisko" - uważa Dani Nadel, archeolog prowadzący badania na terenie Ohalo II.

Górne części chat spłonęły tuż przed zatopieniem przez wodę. W nietkniętym stanie przetrwały pozostałości ścian do wysokości 50 cm oraz wszystko, co leżało lub spadło na podłoże. Szybkie zalanie stanowiska, spowodowane znacznym ociepleniem klimatu w końcowej fazie epoki lodowcowej, jest główną przyczyną doskonałego zachowania wszystkich odnalezionych zabytków. Woda zahamowała rozwój bakterii w zabytkach zbudowanych z materiałów organicznych i nie dopuściła do erozji stanowiska. Ohalo II jest jednym z najlepiej zachowanych obozowisk paleolitycznych, jakie dotychczas odnaleziono.

W ocenie badaczy same pęki delikatnych traw nie mogły stanowić trwałego legowiska i nie przetrwałyby do czasów obecnych w tak dobrym stanie. Prawdopodobnie trawiasta wyściółka, którą odnaleźli archeolodzy, umocowana była do podłoża za pomocą jakiejś nie zachowanej substancji pochodzenia organicznego.

"Możliwe, że trawiaste pokrycie podłogi w jednej z chat Ohalo II jest jednym z pierwszych kroków ewolucji, której efektem są tkane maty pojawiające się tysiące lat później" - powiedział dr Nadel.

Izraelscy naukowcy podkreślają, że miano najstarszego łoża, jakie nadano znalezisku z Ohalo II, jest tylko umowne. Trudno sobie wyobrazić, aby wcześniej ludzie nie spali na legowiskach z miękkich roślin lub skór. Fakt ten potwierdzają między innymi znaleziska z francuskich jaskiń pochodzące sprzed ponad 100 tys. lat. Wyjątkowość izraelskiego odkrycia polega na wyjątkowo dobrym stanie, w jakim przetrwało trawiaste legowisko sprzed 23. tys. lat.

Zespół archeologów kierowany przez Dani Nadel z Uniwersytetu w Hajfie bada stanowisko Ohalo od kilkunastu lat. W 1989 r. opadające wody Jeziora Tyberiadzkiego po raz pierwszy odsłoniły szczątki osady. Prace wykopaliskowe przyczyniły się do odkrycia pozostałości sześciu owalnych chat zbudowanych z gałęzi, palenisk, kości zwierzęcych, resztek roślinnych i jednego pochówku.