Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej
Wręczono tegoroczne "polskie Noble", nagrody
Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. W czasie uroczystości na Zamku
Królewskim w Warszawie w piątek odebrali je prof. Jadwiga
Staniszkis, prof. Janusz Limon, prof. Wojciech J. Stec i prof.
inż. Krzysztof Matyjaszewski.
Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej cieszą się opinią najpoważniejszej nagrody naukowej w Polsce. W tym roku przyznano je po raz 13.
Otrzymują je wybitni uczeni za osiągnięcia i odkrycia z ostatnich czterech lat, "stanowiące istotny wkład w życie duchowe i postęp cywilizacyjny naszego kraju oraz zapewniające Polsce miejsce w nauce światowej".
Nagrody przyznaje się w czterech dziedzinach.
Prof. Jadwiga Staniszkis z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego została laureatką tegorocznej nagrody w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych. Uhonorowano ją za badania będące próbą interpretacji procesów transformacji współczesnej Polski i świata. Przedstawiła je w książkach "Postkomunizm" (2001 r.) oraz "Władza globalizacji" (2003 r.).
W rzadkich momentach, gdy ma się poczucie, że się coś zrozumiało i to zrozumienie przekazało innym, praca naukowa okazuje się nagrodą samą w sobie - powiedziała prof. Staniszkis odbierając nagrodę.
Dodała, iż socjologowie na szczęście nie potrzebują laboratoriów, dlatego mają swobodę pracy twórczej nawet w sytuacji kryzysu w nauce polskiej.
W dziedzinie nauk przyrodniczych i medycznych nagrodę odebrał prof. nauk medycznych Janusz Limon z Katedry Biologii i Genetyki Akademii Medycznej w Gdańsku. Fundacja uznała jego "wybitny wkład w rozwój cytogenetycznych metod diagnozowania nowotworów złośliwych".
Jak wyjaśnił prof. Limon, to, czym się zajmuje się jego zespół może mieć znaczenie i diagnozie w rokowaniach chorób nowotworowych. Charakterystyczna zmiana genowa może oznaczać nowotwór. Jeśli w guzie nowotworowym zobaczymy określony marker genetyczny, może to sugerować, że pacjent będzie miał takie, czy inne rokowanie - wyjaśnił.
W dziedzinie nauk ścisłych laureatem nagrody został prof. Wojciech J. Stec z Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych Polskiej Akademii Nauk w Łodzi. Nagrodzono go za otrzymanie nowych biologicznie czynnych związków o dużym potencjale terapeutycznym za pomocą oryginalnej, opracowanej przez niego metody syntezy tiofosforanowych analogów DNA.
Udało nam się rozwinąć dziedzinę, którą nazywamy strategią antygenową. Staramy się oznaczyć w genach fragmenty zmutowane, które dają produkt - niezdrowe białko, i na to miejsce nakładać niejako plastry wyciszając ich ekspresję. Temu służą cząsteczki, które wytwarzamy my, chemicy - opowiadał prof. Stec.
Prof. inż. Krzysztofa Matyjaszewskiego z Wydziału Chemii Carnegie Mellon University (USA) i z Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych Polskiej Akademii Nauk w Łodzi nagrodzono w dziedzinie nauk technicznych. W ten sposób uhonorowano jego odkrycie nowych metod kontrolowanej polimeryzacji rodnikowej i zastosowanie tych metod w przemyśle.
Staram się robić polimery na miarę, to znaczy o określonej wielkości, kształcie i właściwościach - tak o swojej pracy mówił prof. Matyjaszewski. Takie polimery zaczynają się same organizować, zachowywać jak inteligentne struktury i prowadzić do ciekawszych zastosowań, np. w mikroelektronice czy biomedycynie - powiedział.