Mniej ofiar obozu na Majdanku?
Według najnowszych badań przeprowadzonych przez historyka z Muzeum na Majdanku Tomasza Kranza, w tym hitlerowskim obozie koncentracyjnym w latach II wojny światowej zginęło około 78 tys. ludzi. Dotychczas szacowano, że liczba ofiar Majdanka jest trzykrotnie wyższa.
Dyrektor Muzeum na Majdanku Edward Balawejder powiedział, że na razie zarówno na wystawie w muzeum, jak i na stronie internetowej będzie podawana wcześniej przyjęta liczba ofiar - ponad 230 tys. Ta informacja będzie uzupełniona o wyniki najnowszych badań - powiedział Balawejder.
Efekty badań szefa działu naukowego Muzeum na Majdanku Tomasza Kranza zostały opublikowane w najnowszym, XXIII tomie Zeszytów Majdanka. W piątek napisała o nich "Gazeta Wyborcza".
Kranz oparł się w swoich obliczeniach głównie na prowadzonej przez hitlerowców dokumentacji zgonów więźniów, która choć zachowała się jedynie fragmentarycznie, pozwala jednak - jego zdaniem - na bliskie prawdy ustalenie liczby ofiar obozu. Ta procedura była prowadzona bardzo skrupulatnie przez władze niemieckie, na wielu szczeblach administracji, do tego byli wykorzystywania więźniowie. Możemy mówić wręcz o biurokracji śmierci - powiedział Kranz.
Ta dokumentacja była prowadzona według pewnych procedur i według pewnego systemu. Znając ten system można dojść do pewnych ustaleń, mimo że dokumentacja została częściowo zniszczona - dodał historyk.
W obozie na Majdanku prowadzone były księgi zgonów więźniów. Prowadzono je w sposób ciągły; wpisywano doń ofiary, opatrując je kolejnymi numerami. Najwięcej tych rejestrów zachowało się z 1942 r.; są też niektóre księgi lub ich odpisy z 1943 i 1944 r. Oddzielna dokumentacja dotyczyła Żydów, którzy byli ujmowani w uproszczonych, zbiorczych zestawieniach.
Lubelski historyk badał też m.in. meldunki o zgonach, a także raporty dzienne, które wysyłane były z obozu do Berlina. Podawano w nich liczbę więźniów obecnych danego dnia w obozie, tych którzy przybyli oraz ubywających - zwalnianych, przenoszonych, uśmierconych. Konfrontował dane w nich zawarte ze statystykami wytworzonymi poza obozem i relacjami więźniów.
Jak wyliczył Kranz, na Majdanku zginęło około 78 tys. ludzi, w tym 59 tys. Żydów i 19 tys. osób innych narodowości, głównie Polaków i Białorusinów. Częściowo musiałem dokonywać pewnych szacunków - to są wielkości rzędu kilkuset osób, czasami kilku tysięcy, ale nie kilkudziesięciu tysięcy - zaznaczył Kranz.
Jeżeli się okaże, że te moje ustalenia zostaną potwierdzone w toku badań jeszcze innych historyków, to wydaje mi się, że jest ważne, żebyśmy upamiętniali faktyczne ofiary. Nawet dla tych ofiar też jest to ważne. I trzeba dążyć do indywidualizacji ofiar - podkreślił Kranz.
Na stronie internetowej Muzeum na Majdanku nadal widnieje informacja, że w tym obozie - według szacunków - zginęło ponad 230 tys. ludzi, w tym około 100 tys. Żydów. Takie dane podane są też na wystawie w Muzeum. Badania są ciągle w toku. Jak zostaną zakończone i wyjaśnione będą wszystkie różnice, to będziemy przyjmować nową liczbę ofiar Majdanka. Strona internetowa będzie zmieniona w styczniu - dodamy wyniki najnowszych badań, będą też o nich mówić przewodnicy - powiedział Balawejder.
Obóz na Majdanku funkcjonował od października 1941 r. do lipca 1944 r. Liczba jego ofiar była już kilkakrotnie weryfikowana. Pierwszą liczbę ustaliła komisja polsko-sowiecka w 1944 r. Przyjęła ona, że na Majdanku zginęło 1,5 mln ludzi.