Milicjanci zgwałcili i pobili kobietę. Ukraina domaga się zmian w znienawidzonej instytucji

Młoda kobieta wraca nocą do domu. Jest po północy, ciepło, przyjemnie, lato, ostatnie dni czerwca. Dziewczyna idzie główną ulicą miasteczka. Z dyskoteki do domu, gdzie żyje z matką i synem, ma kilkaset metrów. Mija pusty o tej porze bazar. Przechodząc obok miejskiego stawu, przyspiesza kroku. Ta okolica w nocy przyprawia o dreszcze. Dwa lata temu nad brzegiem znaleziono ciało piętnastolatki. Sprawcy brutalnego gwałtu i zabójstwa do dziś nie wykryto. Kobieta mija komisariat milicji. Budynek jest zamknięty na cztery spusty. Tak tutaj jest w nocy. Dyżurujący w komisariacie stróże prawa nie zwykli wyjeżdżać na nocne patrole. Nawet jak się dobijasz pięściami, krzycząc o pomoc i interwencję, jest mała szansa, że ci o tej porze odpowiedzą. Za duże ryzyko.

Sto pięćdziesiąt metrów od komisariatu, obok dziewczyny zatrzymuje się samochód. Siedzi w nim trzech pijanych mężczyzn. Kobieta zna wszystkich przynajmniej z widzenia. Wradijewka to dziesięciotysięczna miejscowość, tu wszyscy się znają. Ona pracuje w sklepie w centrum i każdy mieszkaniec przychodzi do niej na zakupy. W samochodzie widzi dwóch milicjantów, ale wcale jej od tego nie lepiej. Tym bardziej, że z jednym z nich, kapitanem Jewgienijem Dyrżakiem, jej rodzina jest od dawna w konflikcie. Dyrżak swego czasu próbował ją też podrywać, ale dała mu kosza.

Mężczyźni proponują podwiezienie. Dziewczyna stanowczo odmawia. Wciągają ją do samochodu. Wyzywają od dziwek, szarpią. Wywożą do lasu. Gwałcą i biją po głowie twardym przedmiotem, chyba młotkiem, być może lufą od pistoletu. Dziewczyna nie może już sobie przypomnieć.

Ten trzeci, taksówkarz Siergiej Riabinienko, nie gwałci, za to uderza z największą siłą. Kobieta traci przytomność. Sprawcy zostawiają ją w lesie, sami jadą do miasta, najprawdopodobniej po łopaty, by ukryć ciało. W czasie ich nieobecności ofiara odzyskuje przytomność. Udaje jej się schować w pobliskich chaszczach. Ma szczęście. Pijani mężczyźni nie mogą jej znaleźć. Prawdopodobnie dochodzą do wniosku, że bestialsko pobita kobieta i tak nie ma szans na przeżycie. Odjeżdżają. O świecie rannej udaje się doczołgać do najbliższej wsi. Błaga jej mieszkańców, by wezwali pogotowie, ale w żadnym wypadku nie milicję.

Jedzie do szpitala. Lekarze ratują jej życie. Gdy dochodzi do siebie, podaje rodzinie nazwisko sprawców. Nagranie z zaznaniem i jej straszliwie pobitą twarz pokazano w internecie. Ukraina kipi z oburzenia. Do Wradijewki przyjeżdżają dziennikarze z całego kraju, a w mieście dochodzi do protestów przeciwko bezprawiu milicji. Na początku ludzie spokojnie stoją pod komisariatem. Domagają się sprawiedliwości i ukarania sprawców.

Dwóch z nich, milicjant Dmitrij Poliszczuk i taksówkarz Rabinienko, zostają aresztowani. Poliszczuk jest krewnym miejscowego prokuratora, więc mieszkańcy Wradijewki podejrzewają, że to tylko blef. Boją się, że gdy sprawa przycichnie, Poliszczuk zostanie zwolniony, a za zbrodnię odpowie tylko taksówkarz, w samochodzie którego znaleziono ślady krwi ofiary.

Ludzi najbardziej oburza fakt, że trzeci sprawca, kapitan milicji Jewgienij Dyrżak, który gwałcił pierwszy i najprawdopodobniej był inicjatorem napadu, wciąż jest na wolności. Gdy w pewnym momencie Dyrżak wychodzi z komisariatu i pali papierosa, jak gdyby nigdy nic, cierpliwość mieszkańców się kończy. Ukraina kontra policja

1 lipca ok. godz. 21 rozpoczyna się szturm. Padają kamienie, lecą szyby. Ludzie chcą się przedrzeć do środka budynku. Milicjanci używają gazu i przerażeni chowają się w piwnicy. O starciach we Wradijewce mówi cała Ukraina. Z całego kraju płyną do zbuntowanych mieszkańców wyrazy poparcia.

Jak na razie mieszkańcy Wradijewki dopięli swego: Dyrżak został aresztowany, zwolniono całe dowództwo wradijewskiej milicji, a miejscowy prokurator musiał podać się do dymisji. Wszyscy czekają teraz na sąd. Pierwsza rozprawa już w sierpniu. - Jeśli nie będzie sprawiedliwości, znów będziemy szturmować - zapowiadają ludzie, którzy uwierzyli w swoją siłę.

Wradijewka stała się symbolem. Bezprawie milicji: pobicia, wymuszania zeznań, gwałty, tortury podczas przesłuchań, fabrykowanie dowodów dla poprawy statystyk, podrzucanie narkotyków (o korupcji nie wspominając ) od dawna są plagą i jednym z największych nieszczęść Ukrainy. Milicji ufa jeden proc. obywateli tego kraju. Tak niskich wskaźników zaufania nie ma w żadnym z państw byłego bloku wschodniego. Nawet w Rosji, gdzie milicja (w 2010 r. zamieniona w "policję") również cieszy się złą sławą.

Ukraińcy boją się milicjantów, stronią od nich i w miarę możliwości starają się załatwić swoje sprawy bez udziału mundurowych. Wykrywalność przestępstw na Ukrainie jest śmiesznie niska, bo nikt nie chce współpracować z milicją. Brakuje świadków przestępstw. Ludzie udają, że niczego nie widzieli, bo boją się, że zostaną zamieszani w sprawę, a ze świadka staną się sprawcami.

Na Ukrainie milicjant jest wrogiem, a nie sprzymierzeńcem praworządnych obywateli. Bez głębokich reform na miarę gruzińskich (w Gruzji zwolniono praktycznie wszystkich dotychczasowych stróżów prawa, a nowi, którym znacząco podniesiono pensje, za każde przewinienie byli natychmiast zwalniani), zbrodnie stróżów prawa będą się powtarzać. Coraz częściej będzie też dochodziło do spontanicznych samosądów. W wielu miejscach na Ukrainie, ludzie stracili cierpliwość. Przykład z Wradijewki dodaje im odwagi.

Autorka dziękuje warszawskiemu przedstawicielstwu Fundacji im. Heinricha Boella za wsparcie wyjazdu dziennikarskiego na Ukrainę, celem którego jest przygotowanie książki reportażowej.

Tytuł, lead i śródtytuły pochodzą od redakcji.