Metan przyczyną górniczych katastrof
Wybuchy metanu i pożary spowodowane zapaleniem się tego gazu, to - obok wybuchów pyłu węglowego - najczęstsze naturalne przyczyny górniczych katastrof na całym świecie.
Metan jest bezbarwnym gazem bez woni i smaku, lżejszym od powietrza. To główny składnik naturalnych gazów, często występujących w pokładach węgla. Pali się prawie nieświecącym płomieniem z błękitną aureolą. Tworzy z powietrzem wybuchową mieszaninę; wybucha w stężeniach od 5 do 15% Może być wykorzystywany jako paliwo.
Zdaniem ekspertów z Kopalni Doświadczalnej "Barbara" w Mikołowie - prowadzącej badania dotyczące zagrożenia metanowego, zapobiegania im a także pozyskiwania tego gazu i jego zagospodarowania - zwiększa się liczba kopalń, gdzie występuje zagrożenie metanowe, co wiąże się z eksploatowaniem coraz niższych pokładów, poniżej 500 metrów.
Metan może być groźny nawet wiele lat po zamknięciu kopalni. Przed laty w czeskiej Ostrawie wybuch spowodował niedopałek papierosa na terenie byłej kopalni, choć od jej zamknięcia minęło 20 lat. Aby nastąpił wybuch wystarczy np. 1 metr sześcienny metanu na 10 metrów sześć. powietrza.
Zagrożenie metanowe nie mija również w trakcie prac przy likwidacji kopalni. Latem 1999 roku w wyniku wybuchu metanu kilkaset metrów pod ziemią w likwidowanej kopalni "Morcinek" w Kaczycach, przy granicy z Czechami lekkich obrażeń doznało 9 osób pracujących na powierzchni przy rozbiórce i zasypywaniu szybu.
Zdaniem specjalistów, przy wydobyciu węgla w polskich kopalniach wydziela się do miliarda metrów sześciennych metanu rocznie (Polska zużywa rocznie ok. 11 mld m sześć. gazu). Tylko czwarta część gazu wydobywającego się z pokładów węgla trafia do instalacji odmetanowania. Większa część z tego jest wykorzystywana, pozostała trafia do atmosfery, niekorzystnie wpływając na klimat.
W polskich kopalniach metan zalega na dużych głębokościach. Im niżej, tym jest go więcej.