Letnisko i wysypisko – ochrona przyrody po polsku
Samowole budowlane, nielegalne wysypiska śmieci i miejsca wydobycia piasku oraz żwiru stwierdziła Najwyższa Izba Kontroli kontrolując parki krajobrazowe. W jednym parku organizowano rajdy motorowe i samochodowe, inny zaśmiecano tablicami reklamowymi. Kontrolą objęto lata 1999-2001. Skontrolowano 73 na 120 istniejących parków krajobrazowych.
Główny zarzut NIK-u dotyczy braku planów ochrony, które określają zadania parku. Kontrola ujawniła, że posiada je tylko 37% zbadanych parków; w 27% przypadków dopiero się je opracowuje. Natomiast 36% w ogóle takich działań nie podjęło. Dotyczy to zwłaszcza parków w czterech województwach: mazowieckim, lubelskim, śląskim i wielkopolskim.
Z raportu wynika, że spośród 73 parków objętych kontrolą tylko jeden - Nadbużański Park Krajobrazowy - opracował zasady udostępniania terenów parku do prowadzenia badań.
W 1999-2001 r. tylko w 8 parkach prowadzono ośrodki dydaktyczno-edukacyjne, a w 7 - muzea przyrodniczo-etnograficzne.
Z danych przekazanych NIK przez Służby Parków Krajobrazowych wynika, że na terenie parków stwierdzono w tym czasie 664 obiekty nielegalnego budownictwa, w tym 361 domków letniskowych i 129 pomostów. W Kaszubskim Parku Krajobrazowym samowole stanowiły ok. 30% wszystkich domów letniskowych.
Ponadto, na terenie 9 parków znaleziono 74 miejsca nielegalnego wydobycia żwiru i piasku; w trzech parkach - miejsca dzikich wysypisk śmieci i odpadów.
Kontrolerzy ujawnili także, że w Kozienickim Parku Krajobrazowym organizowane były, mimo zakazu, rajdy samochodowe i motorowe. W Nadmorskim Parku Krajobrazowym z kolei, z dużą szkodą dla krajobrazu, umieszczono tablice reklamowe.
W Polsce jest 120 parków krajobrazowych o łącznej powierzchni ponad 2,5 mln hektarów (8,2% powierzchni Polski). Parki te - obok parków narodowych, rezerwatów przyrody i obszarów chronionego krajobrazu - stanowią jedną z ustawowych form ochrony przyrody. Są chronione ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe.
W maju 2001 r. NIK przedstawiła raport dotyczący funkcjonowania parków narodowych. Okazało się, że w prawie połowie nie ma dostatecznie dobrych planów ochrony przyrody. W wielu z nich turysta może się zgubić, bo oznaczenia są od lat nieodnawiane. (reb)
Zobacz także: * Wyniki kontroli na stronach NIK*
