Lekarz o projekcie ustawy o in vitro: Będzie ryzyko kazirodztwa
Rząd Ewy Kopacz jeszcze przed wyborami parlamentarnymi ma przyjąć projekt ustawy w sprawie in vitro. Nowe przepisy przygotowało Ministerstwo Zdrowia. Dokument zakłada m.in., że jeden mężczyzna będzie mógł zostać ojcem 10 dzieci z różnymi kobietami. Eksperci oceniają, że to może doprowadzić do nieświadomych związków kazirodczych. Dorosłe dzieci, które urodziły się dzięki in vitro nie będą sobie bowiem zdawały sprawy z tego, że mają wspólnego ojca.
Projekt ustawy o in vitro jest już po uzgodnieniach resortowych. To prosta droga do tego, by trafił pod obrady Rady Ministrów. - Kwestia in vitro musi zostać uregulowana jeszcze w tej kadencji, choćby w świetle tego, co się wydarzyło w klinice w Zachodniopomorskiem. Brak tej regulacji pogarsza sytuację przyszłych rodziców, którzy zdecydowali się na tę metodę znoszenia skutków niepłodności – zapowiedziała kilka dni temu w „Gazecie Wyborczej” premier Ewa Kopacz.
Projekt przygotowany przez ministra zdrowia Bartosza Arłukowicza wzbudza kontrowersje wśród ekspertów. Zwłaszcza w kwestii zapisów dotyczących liczby dzieci, jakie może mieć jeden mężczyzna, który odda nasienie. – Ograniczenie liczby urodzonych dzieci pochodzących od jednego dawcy jest podyktowane ograniczeniem ryzyka niezamierzonego związania się genetycznie spokrewnionych potomków jednego dawcy i posiadania potomstwa z tego związku – czytamy w uzasadnieniu projektu. Liczbę dzieci ustalono na maksymalnie 10.
- Zawsze istnieje ryzyko kazirodztwa. Ale sytuacja, że na przykład dwie sąsiadki będą miały finansowany przez państwo zabieg in vitro i dostaną nasienie od tego samego dawcy, a w przyszłości ich dzieci się ze sobą zwiążą, jest mało prawdopodobna – mówi ginekolog dr Jacek Tulimowski. – Żeby ograniczyć ryzyko, pani, która będzie biorcą, powinna mieć dostęp do informacji, ile razy dawca został już ojcem – dodaje.
Bardzo ostro o takim ograniczeniu wypowiada się przeciwnik zabiegów in vitro Tomasz Terlikowski. - Jak się urodzi troje dzieci z jednego ojca to też mogą się spotkać, nie wiedząc, że mają wspólnego ojca. To ogromne ryzyko związku kazirodczego, wynikającego z nieświadomości - mówi redaktor naczelny Telewizji Republika.
Dla porównania, projektodawcy przytaczają informacje, ile dzieci może mieć jeden dawca w innych krajach. W Austrii, Belgii i Francji może to być 10 potomków od jednego mężczyzny. W Finlandii – 5 dzieci, w Hiszpanii – 6, w Holandii – 25, a w Rosji – 20.
Ministerialny projekt zakłada także, że zakazane będzie niszczenie zarodków, ale tylko tych, które są "zdolne do prawidłowego rozwoju". Po przeprowadzeniu badań ma o tym decydować lekarz-embriolog. – To będzie czysto arbitralna decyzja. Ten zapis powinien zniknąć. Ale z drugiej strony, nawet gdybyśmy zakazali zabijania embrionów w ogóle, to i tak są one niszczone. Z dziwnych przyczyn przy odmrażaniu ginie aż 40 proc. z nich – mówi Tomasz Terlikowski.
Lekarz jednak uspokaja. - Nie ma tu pola do nadużyć. Kliniki leczące niepłodność, by uniknąć zarzutów o niszczenie zarodków, filmują i nagrywają rozwój embrionów i przechowują jako dowód – mówi dr Jacek Tulimowski.
Projekt zakłada, że dawcą nasienia będzie mógł zostać mężczyzna pełnoletni, ale już od 13-latka będzie można pobrać plemniki, gdy będzie istniało ryzyko, że w przyszłości nie będzie mógł mieć dzieci. Ponadto, przyszli rodzice nie będą mogli wybrać płci dziecka, chyba że zajdzie obawa wystąpienia choroby genetycznej determinowanej płcią.
Ten ostatni zapis wywołał kategoryczny sprzeciw m.in. Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz wiceszefa Kancelarii Premiera. Resort napisał, że „nieakceptowalne jest stosowanie diagnostyki genetycznej, pozwalającej na wybór płci dziecka”. Projektodawca odrzucił sprzeciwy, tłumacząc się wymogami Konwencji Bioetycznej.
Magda Kazikiewicz, Wirtualna Polska
