Legendarna cela Konrada będzie otwarta dla zwiedzających

Legendarna cela nie będzie się jednak mieściła w jednym z pokoi na piętrze, tam, gdzie w okresie międzywojennym polscy literaci wmurowali marmurową tablicę z inskrypcją w języku łacińskim: "Gustaw zmarł tu 1 listopada 1823 r. Tu narodził się Konrad 1 listopada 1823 r.", i gdzie się odbywały słynne Środy Literackie.

Obecnie Cela Konrada będzie znajdowała się w odbudowanym skrzydle, które zostało zniszczone przez Rosjan na początku XIX wieku, łączącym unicki, XV-wieczny kościół Przenajświętszej Trójcy z klasztorem.

Badania historyczne i archeologiczne wskazują, że Mickiewicz wraz z innymi filomatami był więziony właśnie w parterowej części, która łączyła kościół z klasztorem. Odbudowaliśmy budynek i założymy tu muzeum. Zamierzamy odtworzyć wystrój celi więziennej, a także prezentować eksponaty związane z Mickiewiczem i jego towarzyszami, zostanie też tu zawieszona marmurowa, przedwojenna tablica" - powiedział Wiktor Czerniszuk.

Strona polska nie sprzeciwia się temu, by Cela Konrada znajdowała się obecnie w innym miejscu.

Już przed wojną były dyskusje na temat, gdzie się znajdowała cela. Cela Konrada to miejsce symboliczne. Najważniejsze, że będzie tu muzeum dostępne dla wszystkich, że będą tu odbywały się imprezy kulturalne. Uważamy, że sprawa została dobrze załatwiona - powiedział ambasador Polski na Litwie Janusz Skolimowski.

Przewodnicząca Polsko-Litewskiej Fundacji im. Adama Mickiewicza, znana litewska konserwator zabytków Grażina Dremaite poinformowała, że "zostanie wydana książka 'Cela Konrada-wczoraj, dziś, jutro', której zadaniem będzie zakończenie dyskusji na temat lokalizacji celi".

Za czasów radzieckich w dawnym klasztorze mieścił się Instytut Inżynierów Budownictwa. Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości klasztor stał się własnością kurii wileńskiej. W 1992 roku w Celi Konrada wznowiono tradycję przedwojennych Śród Literackich. W pierwszej brał udział Czesław Miłosz, który z rąk ówczesnego przewodniczącego litewskiego parlamentu Vytautasa Landsbergisa odebrał honorowe obywatelstwo Litwy. Wkrótce jednak kuria wynajęła piętro z Celą Konrada niemieckiej firmie komputerowej i cela przestała być miejscem publicznym.

W 2003 roku greckokatolicki zakon bazylianów odzyskał część klasztoru z celą i przed dwoma laty wydzierżawił go prywatnym osobom, które odrestaurowują budynek.

Zgodnie z umową już wkrótce powstanie tu cały zespół "U Bazylianów". Na parterze będzie klasztor, na kolejnych dwóch piętrach - czterogwiazdkowy hotel.

Ma tu być nie tylko muzeum Mickiewicza, ale też powstanie muzeum kawy, uważa się bowiem, że to bazylianie sprowadzili kawę na Litwę. W planach jest też odtworzenie dawnych ogrodów klasztornych, gdzie przez wieki uprawiano rośliny lecznicze.

Aleksandra Akińczo