Lech Wałęsa o emeryturach: wolność wyboru na określonych zasadach

Wypowiadam się na ten temat z jednego jeszcze powodu – jestem koronnym dowodem na to, że najważniejsza jest w przypadku czasu trwania aktywności zawodowej indywidualna decyzja i wolność wyboru. Jak widać, osiągnąłem wiek emerytalny, ale pracy nie zakończyłem. I to wcale nie dlatego, że emerytura prezydencka jest taka mizerna, jak ją czasem malują, a rodzina niemała. Skoro więc zdrowie pozwala i ciągle mam światu coś do oddania, a ludzie w różnych miejscach jeszcze mnie słuchają, to doszedłem do wniosku, że popracować dalej trzeba – dla kraju i dla rodziny. Ktoś powie, że byłemu prezydentowi i nobliście nie wypada zaszyć się w domowym zaciszu, że to inny przypadek. Pewnie i w tym racja, ale decyzja jest zawsze moja co do skali i zakresu działań. I do tego właśnie należy zmierzać w zmianach emerytalnych. Do wolności wyboru i czytelnych zasad decydowania o własnym losie.

I dlatego w skrócie widzę kierunkowe zmiany w następujący sposób. Po pierwsze, zgadzam się z tym, że muszą nastąpić. To już dobry punkt wyjścia. Muszą jednak to zrozumieć przede wszystkim ludzie młodzi. To przecież ich pokolenie, a nie moje, pracuje na coraz większą grupę emerytów. I te proporcje w obecnym systemie wcale się nie poprawią. No, chyba że 20- i 30-latkowie wzięliby się do roboty i podnieśli moim wzorem średnią liczbę dzieci w rodzinie. Póki co jednak z tym nie jest najlepiej. A emerytów przybywa, żyją trochę lepiej i coraz dłużej. I dzięki Bogu. Szkoda tylko, że ci 20- i 30-latkowie w dyskusji milczą.

Po drugie, zasady wydłużania wieku emerytalnego – tu też się zgadzam, że wydłużać trzeba - powinny być jednak oparte na wolności indywidualnego wyboru. Chcesz krócej pracować, twój wybór, ale otrzymujesz emeryturę połowę niższą. Chcesz pracować zgodnie z ustalonymi warunkami, otrzymasz emeryturę pełną. To proste i sprawiedliwe rozwiązanie. Dopisałbym jeszcze zasady wspierania rodzin w wychowywaniu dzieci, żeby było uwzględnione w systemie emerytalnym. To przecież nie tylko praca dla własnych dzieci i rodziny, ale dla ogółu – zwłaszcza emerytów, na których te dzieci będą pracować.

Po trzecie, jako demokrata stwierdzam, że żadnym rozwiązaniem nie jest referendum na ten temat. Nie można w sprawie wskaźników ekonomicznych, prognoz demograficznych i trendów gospodarczych decydować na drodze głosowania, które zawsze będzie oparte na emocjach. To skończy się demagogią i populizmem. Z miejsca ogłaszam jakieś referendum z trzema pytaniami i już mogę się zakładać, że wynik będzie „Trzy razy TAK”. Zapytam więc: Czy chcesz więcej odpoczywać? Czy chcesz mniej pracować? Czy chcesz być piękny i zdrowy? Pytania dobrze ułożone, wynik murowany. W przypadku poważnych tematów – również wypaczony. Nie można więc ludzi mamić referendum i pogrywać sprawą międzypokoleniową politycznie. Tu muszą być brane pod uwagę argumenty społeczne, ekonomiczne i demograficzne.

Zmiany są więc konieczne i wskaźniki nieubłagane. Ale wprowadzanie reform nie może być powierzchowne i na skróty. Trzeba zważyć argumenty wszystkich stron i w imieniu obecnego młodego pokolenia – z jego głosem – podjąć mądre decyzje, których efekty przyjdą za kilkanaście i kilkadziesiąt lat. Rządzący muszą czasem podejmować trudne, niepopularne decyzje i brać za nie pełną odpowiedzialność. Za to będą rozliczani. Opozycja w tym przypadku musi wspiąć się na wyżyny obiektywizmu i mądrych argumentów, a odrzucić chociaż na chwilę demagogię. Konieczny jest w tej sprawie wielki rozsądek, a przede wszystkim szerokie społeczne i polityczne porozumienie. Potrzeba poważnych decyzji, jasnych zasad, mądrego planu, za co odpowiada rząd. A na końcu – możliwości wolnego wyboru, aby każdy mógł odpowiadać za siebie.

Lech Wałęsa specjalnie dla Wirtualnej Polski