Laureaci Nobla w dziedzinie chemii w ostatniej dekadzie

2003 - Amerykanie Peter Agre - za odkrycie kanałów wodnych w komórkach - i Roderick MacKinnon - za poznanie struktury i działania kanałów jonowych w błonach komórkowych.

Odkrycia te pozwoliły zrozumieć, w jaki sposób np. nerki odzyskują wodę z moczu pierwotnego oraz jak powstają i są przekazywane sygnały elektryczne w naszych neuronach. Pozwala to na lepsze zrozumienie mechanizmu wielu chorób, np. nerek, serca, mięśni i układu nerwowego.

2002 - Amerykanin John B. Fenn, Japończyk Koichi Tanaka oraz Szwajcar Kurt Wuethrich za badania nad makrocząsteczkami biologicznymi oraz rozwój metod spektrometrii. Zrewolucjonizowali oni metody analizy dużych cząsteczek biologicznych, takich jak na przykład białka.

Umożliwiło to szczegółową analizę struktury tych molekuł, a co za tym idzie lepsze zrozumienie procesów życiowych komórek. Dzięki ich badaniom można tworzyć modele białek i dopasowywać do nich odpowiednie leki, a także szybciej diagnozować i leczyć niektóre choroby.

2001 - William S. Knowles (USA), Ryoji Noyori (Japonia) oraz K. Barry Sharpless (USA). Ich badania znalazły zastosowanie przede wszystkim w przemyśle farmaceutycznym w produkcji leków. Amerykanin William S. Knowles i Japończyk Ryoji Noyori zostali nagrodzeni Noblem za prace nad asymetryczną katalizą reakcji uwodorowania, Amerykanin K. Barry Sharpless za asymetryczną katalizę reakcji utleniania.

Laureaci stworzyli całkiem nową dziedzinę badawczą, dzięki której możliwe jest syntetyzowanie cząsteczek o zupełnie nowych właściwościach. Obecnie wyniki ich podstawowych badań znalazły szerokie zastosowanie w syntezie na skalę przemysłową produktów farmaceutycznych takich, jak antybiotyki, środki przeciwzapalne i leki nasercowe.

2000 - Alan J. Heeger (USA), Alan G. MacDiarmid (USA) i Hideki Shirakawa (Japonia). Zostali nagrodzeni za odkrycie polimerów przewodzących prąd (np. poliacetylenu i polipirolu) i ich badania. Materiały takie mają potencjalne zastosowanie jako przewodniki lżejsze i o wiele tańsze niż te wykonywane dziś z metali.

1999 - Ahmed H. Zewail (Egipt). Uhonorowano go za badania nad stanami przejściowymi reakcji chemicznych przy użyciu spektroskopii femtosekundowej. Oznacza to obserwowanie ruchów atomów w cząsteczkach w świetle niezwykle krótkich błysków lasera. Do obserwacji tych używa się kamery, rejestrującej obraz w ciągu jednej femtosekundy (jedna dziesiąta sekundy do 14 potęgi).

1998 - Walter Kohn (USA) i John A. Pople (W. Brytania). Zostali wyróżnieni za osiągnięcia w dziedzinie chemii kwantowej. Kohn otrzymał nagrodę za rozwój funkcjonalnej teorii gęstości, Pople za opracowanie metod obliczeniowych w chemii kwantowej.

1997 - Paul D. Boyer (USA), John E. Walker (W. Brytania) za wyjaśnienie mechanizmu enzymatycznego syntezy kwasu adenozynotrifosforowego (ATP)
, będącego chemicznym nośnikiem energii we komórkach wszystkich organizmów żywych, Jens C. Skou (Dania) - za odkrycie pierwszego enzymu zapewniającego równowagę jonową w komórce.

1996 - Robert F. Curl Jr. (USA), Richard E. Smalley (USA), Harold W. Kroto (W. Brytania) - nagrodzeni zostali za odkrycie kolejnej postaci węgla, czyli fullerenów.

1995 - Paul J. Crutzen (Holandia) - meteorolog, uhonorowany został za badania chemii atmosfery ziemskiej. Jego obserwacje pozwoliły na wytłumaczenie zjawisk towarzyszących tworzeniu się warstwy ozonowej. Odkrył on, że ozon jest niszczony także przez związki azotu. Mario J. Molina (USA) oraz F. Sherwood Rowland (USA) - chemicy, nagrodzeni zostali za odkrycie, że chloro-fluoro-węgiel pochodzący z rozpadu freonów, znajdujących się w wyższych warstwach atmosfery, niszczy ozon, który chroni wszystkie organizmy żywe na Ziemi przed zabójczym promieniowaniem nadfioletowym docierającym ze Słońca.

1994 - George A. Olah (USA) - chemik nagrodzony za badania w dziedzinie w "chemii karbokationów", czyli szczególnych zachowań składników węgla w rozpuszczalnikach, w niskich temperaturach.