Krzaklewski: ks. Jankowski nie był postacią tragiczną

Zdaniem Krzaklewskiego była to postać wielkiego czynu dla "Solidarności", dla kościoła i państwa. Według niego ks. Jankowski był człowiekiem prostolinijnym i łatwowiernym i z tego wynikały jego problemy czy nieporozumienia. - I to przez te cechy charakteru prałata próbowano wykorzystać jego wizerunek - zaznaczył.

Człowiek bardzo odważny - tak kapelana "Solidarności" wspomina były premier Tadeusz Mazowiecki.

Mazowiecki wspominał przede wszystkim zaangażowanie ks. Jankowskiego w czasie gdańskich protestów 1980 roku. W sierpniu ks. Jankowski odprawił mszę św. dla strajkujących robotników w Stoczni Gdańskiej, od tego czasu nazywany był kapelanem "Solidarności".

- Na pewno był odważny w czasie strajku, potem już był bardziej kontrowersyjny, ale myślę o nim jako o człowieku odważnym i modlę się za niego - powiedział Mazowiecki.

Prezydent Gdańska Paweł Adamowicz podkreślił, że to ks. Henryk Jankowski odbudował Kościół świętej Brygidy. Powiedział, że sam jako dziecko był w tej parafii ministrantem.

Bogdan Żaryn, historyk IPN, uważa, że ksiądz prałat Henryk Jankowski powinien zostać przede wszystkim zapamiętany jako proboszcz parafii świętej Brygidy. - To tam bowiem rozpoczęło się wielkie dzieło odzyskiwania przez Polskę niepodległości w sierpniu 1980 roku - mówił historyk.

Szczególnym dniem - według Bogdana Żaryna - była msza 17 sierpnia 1980 roku, celebrowana przez księdza Jankowskiego. W jego ocenie to wydarzenie wzmocniło strajkujących w tamtym czasie stoczniowców. Historyk podkreślił również, że ten dzień był jednym z najważniejszych na drodze do demokracji.

- Rola księdza Jankowskiego w tamtych wydarzeniach była ogromna i z nimi właśnie prałat powinien być zawsze kojarzony - powiedział historyk IPN. Dodał, że nie należy już wspominać błędów, jakie prałat popełnił.

Bogdan Żaryn przypomina, że ksiądz Henryk Jankowski był kapłanem represjonowanym. - Podobnie jak ksiądz Jerzy Popiełuszko, także i prałat Jankowski często był tematem dla dygnitarzy partyjnych w rozmowach z przedstawicielami Episkopatu - mówi historyk IPN. Według działaczy PZPR, on i ksiądz Popiełuszko stanowili zagrożenie dla ówczesnej władzy.

Ksiądz prałat Henryk Jankowski był postacią bardzo skomplikowaną, ale z niewątpliwymi zasługami w okresie "Solidarności" - uważa Tomasz Terlikowski. Publicysta dodał, że przy wszystkich kontrowersjach, prałat Jankowski potrafił wznieść się na poziom wielkości.

Podkreślił, że ksiądz prałat zapisze się w historii Polski, ale nie będzie traktowany jako postać, której przypisze się tylko i wyłącznie zasługi.

Dawny opozycjonista i działacz związkowy Jerzy Borowczak powiedział, że ks. Henryk Jankowski był jego prawdziwym przyjacielem, "takim z krwi i kości".

- Otrzymałem od niego wiele pomocy i podczas stanu wojennego, kiedy straciłem pracę i wtedy, gdy ożeniłem się - dawał mi ślub, chrzcił moje dzieci i był ojcem chrzestnym mojego najmłodszego syna Marcina - powiedział.

- I ja go też nigdy nie opuściłem, do ostatnich dni z nim byłem - dodał. Borowczak powiedział, że w ostatnim okresie były proboszcz parafii św. Brygidy czuł się lepiej i wydawało się, że najgorsze już minęło.

Jednak, powołując się na obecnego proboszcza parafii św. Brygidy, powiedział, że ks. Jankowski źle znosił informację z końca czerwca o tym, że jego fotografia z pistoletem w ręku znajduje się na okładce najnowszej płyty zespołu Apteka. - To zdjęcie było zrobione dwa lata temu i ksiądz o nim dawno zapomniał - podkreślił Borowczak.

Były opozycjonista powiedział, że pogrzeb księdza odbędzie się prawdopodobnie w sobotę. Jego zdaniem, ks. Jankowski powinien być pochowany w bazylice św. Brygidy w Gdańsku. Podkreślił, że ostateczną decyzję w tej sprawie podejmie metropolita gdański, abp Sławoj Leszek Głódź.

Przewodniczący Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" Janusz Śniadek powiedział, że ks. Henrykowi Jankowskiemu Polska zawdzięcza wolność. - Odszedł od nas wielki człowiek, wielki kapłan i człowiek Solidarności - podkreślił.

- Był jednym z przewodników kościelnych, który przeprowadził Solidarność przez okres stanu wojennego - wspominał Śniadek. - Niedawno spotkaliśmy się podczas mszy św. beatyfikacyjnej ks. Jerzego Popiełuszki. Cieszyliśmy się z tego - z jego aktywności, obecności, poprawy stanu zdrowia. Ale jak się okazało, była to chwilowa poprawa, przed kryzysem - mówił Śniadek.

W jego opinii jubileusz 30-lecia "Solidarności" obfituje w tragiczne zdarzenia. - Jednym z nich była katastrofa smoleńska, teraz odszedł od nas wielki człowiek, wielki kapłan, postać Solidarności. Ks. Jankowskiemu nie tylko Solidarność, ale i cała Polska zawdzięcza wolność - ocenił Śniadek. Dwie osoby w jednej

To jakby dwie osoby w jednej - tak o ks. Henryku Jankowskim mówi były działacz "Solidarności" Bogdan Lis. - Ksiądz Jankowski jeszcze w czasie strajku sierpniowego, później przez 16 miesięcy legalnego działania Solidarności i okresu stanu wojennego, to jeden człowiek, a drugi - to z okresu funkcjonowania i kształtowania się polskiej wolności i demokracji już po 1980 roku - wspominał Lis, obecnie poseł Demokratycznego Koła Poselskiego Stronnictwa Demokratycznego.

- Myślę, że tak, jak ta pierwsza część tej jego historii jest chlubna, to to, co potem robił do chlubnych nie należy - dodał Lis.

Jak zaznaczył, chodzi m.in. o antysemickie wypowiedzi i przedsięwzięcia ks. Jankowskiego. - To burzyło jego wizerunek jako księdza, kapelana. Podkreślało też jeden element, który się pojawiał dość często, a mianowicie oskarżenia polskiego Kościoła, duchowieństwa o antysemityzm. On dawał pożywkę dla tego typu oskarżeń - zaznaczył Lis.

Lis, działacz opozycji z Gdańska, wspomina też ks. Jankowskiego jako osobę otwartą, ale również oryginalną, ekstrawagancką. - Lubił wyróżniać się wśród innych osób, jak szedł na jakieś przyjęcie ubierał się w sposób ekstrawagancki. Bardzo lubił też podkreślać zamożność - jeździł mercedesem dobrze wyposażonym, miał kontakty w Niemczech. Na pewno jest to postać oryginalna i ciekawa - zaznaczył Lis.

Wspominając byłego duszpasterza "Solidarności", ks. Bogdan Bartołd, proboszcz katedry warszawskiej, podkreślił, że w czasach, kiedy rodził się ruch robotniczy na Wybrzeżu, ks. Jankowski był uznawany za postać legendarną. Podkreślił również, że cechowała go odwaga w mówieniu prawdy.

W ocenie ks. Bartołda ks. prałat Henryk Jankowski jako proboszcz kościoła świętej Brygidy zawsze był otwarty na pomoc dla potrzebujących. Dodał, że prałat angażował się w pomoc dla opozycjonistów i osób szukających posługi duchowej.

Przewodniczący "Solidarności" w Stoczni Gdańsk Roman Gałęzewski powiedział, że ksiądz Jankowski był dla stoczniowców jak ojciec. Podkreślił, że prałat żył dla innych i był wielkim człowiekiem. Dodał również, że zawsze stawał po stronie robotników.

Zdaniem Romana Gałęzewskiego ksiądz prałat Henryk Jankowski powinien zostać pochowany w kościele świętej Brygidy w Gdańsku, gdzie był proboszczem.

O. Maciej Zięba, dominikanin, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku, powiedział, że w życiu ks. Jankowskiego można wyróżnić dwa okresy - czasy PRL oraz aktywność w czasach wolnej Polski. - O tym pierwszym okresie warto mówić dużo, mocno, głośno i pozytywnie - powiedział dominikanin.

- Od momentu, gdy ks. Jankowski zdecydował się wejść do Stoczni, odprawić tam mszę świętą i być z "Solidarnością" cały czas, to te lata zapisują go w historii naszej niepodległości złotymi zgłoskami - powiedział. Zaznaczył, że za tę działalność ks. Jankowski powinien zostać zachowany we "wdzięcznej pamięci".

Prezes Katolickiej Agencji Informacyjnej Marcin Przeciszewski powiedział, że ks. Henryk Jankowski był niewątpliwie postacią symboliczną dla polskiej Solidarności. Był kapłanem o wielkich zasługach dla budowania związku - zarówno w pierwszym etapie jego działania, jak i w latach 80., a także w stanie wojennym. Przypomniał, że parafia św. Brygidy w Gdańsku, w której ks. Jankowski był proboszczem, była w latach 80. jednym z głównych punktów spotkań działaczy Solidarności.

- Ksiądz Jankowski był wielkim symbolem polskiej drogi do Solidarności, którego zasług nie mogą przesłaniać pewne błędy popełnione w okresie późniejszym - powiedział prezes KAI. Wyraził opinię, że w okresie "wolnego, demokratycznego i pluralistycznego państwa trudno było mu się odnaleźć".

Wiceprzewodniczący Komisji Zakładowej Solidarności Stoczni Gdańskiej Karol Guzikiewicz powiedział, że po 1989 roku od ks. Jankowskiego odwróciło się wielu dawnych przyjaciół, a na jego osobę była prowadzona polityczna nagonka. - Ks. Jankowski bardzo to przeżywał - mówi Karol Guzikiewicz.

- Był nieugięty, mimo że te ataki na niego nie ustawały i mimo że przyjaciele, którym pomagał w stanie wojennym, stali się nagle wrogami. Myślę o wszystkich tych, którzy dzisiaj może będą mówić inaczej, a tak naprawdę odwrócili się od księdza - wspominał Karol Guzikiewicz.

Henryk Jankowski urodził się 18 grudnia 1936 roku w Starogardzie Gdańskim. Jego ojciec zginął na froncie wschodnim wcielony do Wehrmachtu. W 1958 roku wstąpił do seminarium duchownego w Gdańsku Oliwie. Po otrzymaniu święceń kapłańskich w 1964 roku został wikariuszem w kościele Mariackim. Po wydarzeniach grudnia 1970 roku na Wybrzeżu został proboszczem parafii św. Brygidy. W ciągu kilku lat odbudował kościół, który wcześniej był w ruinie.

W latach 80. ks. Jankowski wspierał strajkujących stoczniowców w Gdańsku. Później został kapelanem "Solidarności". W stanie wojennym kościół i plebania parafii świętej Brygidy były miejscem działalności i spotkań opozycji. Ksiądz organizował pomoc materialną dla działaczy związku i ich rodzin. W kościele i na placu obok odbywały się liczne wiece i manifestacje antyrządowe.

Po 1989 roku ksiądz Jankowski zaczął być postrzegany jako postać kontrowersyjna, jego wypowiedzi zawierały często antysemickie i antyeuropejskie poglądy.

W 1997 roku metropolita gdański, arcybiskup Tadeusz Gocłowski zawiesił księdza Jankowskiego na rok w czynnościach proboszcza parafii świętej Brygidy w Gdańsku za to, że ten wygłaszał w kościele poglądy polityczne.