Kruki są inteligentne! - profesor z Oxfordu specjalnie dla WP

Kruk Betty używa haczyka z drutu, aby dostać się smakołyku
(źródło: Oxford University)

Z Pańskich badań nad krukami wynika, że ptaki te są w stanie wykonywać proste narzędzia z nieznanych sobie materiałów, jak na przykład drut. To znaczy, że są obdarzone inteligencją. Czytałem, że jeden z kruków wykonał z drucika haczyk i tym narzędziem wyciągnął mięso z tubki. Dlaczego akurat kruki są tak zdolne?

Alex Kacelnik: Kruki i papugi to najbardziej inteligentne ptaki, a także najbardziej inteligentne zwierzęta spośród wszystkich zwierząt. Dysponują mózgami odpowiednio dużymi w stosunku do masy ich ciał. Ponadto, ośrodki odpowiedzialne za funkcje poznawcze w ich mózgach są znacznie większe niż u innych zwierząt. Ponieważ cechy te występują u tych dwóch konkretnych grup, a nie u wszystkich ptaków, wynika z tego, że kruki i papugi „wyewoluowały” sobie duże mózgi niezależnie od innych gatunków. To także dowód na to, że drogi ptaków rozeszły się w zupełnie różnych kierunkach, prowadząc do rozwoju indywidualnych umiejętności w ramach gatunku.

- Zająłem się badaniem kruków z Nowej Kaledonii na Oceanie Spokojnym, ponieważ akurat te ptaki są niezwykle uzdolnione - potrafią samodzielnie wykonywać proste narzędzia. Ale inne gatunki są inteligentne na swój sposób. Niektóre znają się na nawigacji, jak gołębie, albo potrafią odnaleźć zidentyfikować swoje potomstwo wśród tysięcy osobników, jak pingwiny, czy wreszcie po długim czasie odszukać wcześniej ukryte pożywienie, jak sójki.

Czy kaledońskie kruki przekazują sobie nawzajem wiedzę, jak konstruować narzędzia i ich używać?

- Badania wykazały, że kruki potrafią od siebie nawzajem uczyć się używania narzędzi, a także samodzielnie rozwiązywać problemy, które przed nimi stawialiśmy. Niewykluczone, że są w stanie również uczyć się od innych gatunków. To wciąż badamy.

A gdyby pokusić się o porównanie – które zwierzęta są bardziej inteligentne? Kruki czy szympansy?

- I kruki, i szympansy są inteligentne na swój sposób. Mają zupełnie różny wachlarz możliwości. Co jest najbardziej zaskakujące, jeśli wziąć pod uwagę zdolność wykonywania i wykorzystywania narzędzi, kruki są niemal tak uzdolnione, jak szympansy, choć szympansy potrafią lepiej posługiwać się własnymi narzędziami.

A co z inteligencją papug? Kiedy byłem dzieckiem, moja papużka wyłamała dziobem pręt klatki, a gdy wystawiłem klatkę na balkon, odchyliła pręt i uciekła. Czy to nie świadczy o jej sprycie?

- Papugi są wyjątkowe pod wieloma względami. Afrykańskie szare potrafią na przykład myśleć logicznie w stopniu, jakiego do tej pory nie oczekiwaliśmy od ptaków. W USA żyje taka słynna papuga o imieniu Alex, nad którą badania prowadzi prof. Irene Pepperberg. Wyniki są zaskakujące. Jeśli na przykład zapytać papugę, co jest zmienne, odpowie (po angielsku): „cień”. Zapytana, co jest niezmienne, odpowie: „kolor”. To pokazuje, że potrafi myśleć abstrakcyjnie o właściwościach przedmiotów. Takich rewelacji nikt do tej pory nie spodziewał się po papudze.