20 lat później. Tak dzięki unijnym funduszom zmieniła się Małopolska

Przez ostatnich 20 lat Małopolska pozyskała ponad 71 mld zł z UE, dzięki którym zrealizowała ponad 21 tys. projektów o łącznej wartości ponad 119 mld zł. Tak powstały kilometry bezpiecznych dróg, nowoczesne szpitale oraz szkoły. Co więcej, mieszkańcy regionu mogą korzystać z bardziej komfortowych i ekologicznych środków komunikacji, a także załatwiać wiele urzędowych spraw bez wychodzenia z domu. Oczy coraz liczniejszej rzeszy turystów, cieszą odrestaurowane zabytki, miejskie parki oraz centra małopolskich miejscowości. Wymierną korzyścią są również badania naukowe, których wyniki wpływają m.in. na poprawę jakości życia w regionie czy zdrowia mieszkańców.

W ciągu tych 20 lat wydarzyło się naprawdę wiele. Udało się przeprowadzić zarówno inwestycje spektakularne, realizowane z wielkim rozmachem, jak i przedsięwzięcia niewielkie, ale niezwykle ważne, bo służące lokalnym społecznościom. Unijne środki wsparły działalność najróżniejszych instytucji, przedsiębiorców oraz najbardziej potrzebujące grupy: osoby z niepełnosprawnościami, seniorów czy wykluczonych społecznie. Wszystkie zrealizowane projekty, bez względu na skalę, są tak samo ważne i potrzebne, bo stwarzają mieszkańcom Małopolski nowe możliwości. W tym kontekście możemy mówić o cywilizacyjnym skoku.

Przyjrzyjmy się więc bliżej temu, jak dzięki unijnym dotacjom zmieniła się Małopolska.

Szybciej, bezpieczniej i wygodniej

W ciągu ostatnich 20 lat mocno rozwinęła się w regionie sieć dróg szybkiego ruchu – z 24 km w 2004 r. do 175 km obecnie. Modernizacji doczekała się m.in. krajowa czwórka (główna oś komunikacyjna wschód-zachód) na odcinku 84 km, a autostrada A4 zyskała 57-kilometrowy odcinek między Targowiskiem a Tarnowem, który zastąpił starą czwórkę. Co ważne, obie inwestycje znacznie poprawiły przepustowość i bezpieczeństwo na innych drogach regionu.

Każdy, kto podróżuje z Krakowa do Warszawy lub na Podhale, docenia prace na ekspresowej S7. Kolejne oddawane do użytku odcinki nie tylko skracają czas podróży, ale też znacznie poprawiają komfort jazdy. Tunel pod Luboniem Małym (jeden z najdłuższych w Polsce – 2058 m) skrócił czas przejazdu popularną zakopianką na odcinku między Lubieniem i Skomielną Białą o ok. 20 min. Szybciej i bezpieczniej podróżuje się także na ponad 18-kilometrowym odcinku od Moczydła do Miechowa na granicy z województwem świętokrzyskim. Równocześnie trwają prace na kolejnych odcinkach.

Komfort jazdy i życia mieszkańców znacznie poprawiły Północna Obwodnica Krakowa oraz obwodnica Oświęcimia. Nowe drogi to nie tylko lepsza komunikacja, ale też mniejsze korki i większe bezpieczeństwo – tu dobrym przykładem jest chociażby budowa kładki w Jaworniku.

Pozostając przy temacie mobilności, nie można nie wspomnieć o poprawie jakości podróży środkami transportu zbiorowego. Dzięki unijnemu wsparciu Kraków kupił 60 nowoczesnych, niskopodłogowych i klimatyzowanych tramwajów. Wybudował także nową linię tramwajową o długości 4,2 km z Ronda Grzegórzeckiego do ul. Lipskiej.

Dla zdrowia i środowiska

Małopolska stawia też na projekty, które pozwalają zadbać o poprawę zdrowia mieszkańców. Konkrety? Nowej siedziby doczekał się Szpital Uniwersytecki w Krakowie-Prokocimiu. To jeden z najnowocześniejszych i najlepiej wyposażonych obiektów medycznych w tej części Europy. Szpital został dofinansowany rekordową kwotą ponad 255 mln zł z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020 na wyposażenie oraz zakup najnowocześniejszego sprzętu medycznego. Na 15-hektarowym terenie powstało 10 budynków, w których mieści się 25 oddziałów klinicznych z 925 łóżkami dla chorych, 27 specjalistycznych poradni, nowoczesne laboratoria diagnostyczne oraz zintegrowany blok operacyjny składający się z 25 sal, w tym dwóch sal hybrydowych i transplantacyjnych. Pacjenci zyskali dostęp do unikalnych w skali kraju technologii, a także komfort leczenia – powrót do zdrowia przebiega w klimatyzowanych, dwuosobowych salach z toaletami.

Nową siedzibę w jednym z odrestaurowanych zabytkowych obiektów kompleksu szpitalnego w Krakowie-Kobierzynie zyskało też Centrum Zdrowia Psychicznego Kraków-Podgórze. Powstały gabinety lekarskie i psychologiczne, sale do terapii oraz biura zespołu leczenia środowiskowego.

Ważną dla regionu kwestią jest również ochrona środowiska oraz działania na rzecz walki ze skutkami zmian klimatycznych. Jednym z przykładów jest zielona rewolucja w transporcie. Mówimy tu o zakupie ekologicznych autobusów, w tym elektrycznych i hybrydowych przez kilkanaście małopolskich gmin i samorządów, w tym m.in. Kraków, Tarnów, Nowy Sącz, Oświęcim czy Olkusz. Małopolska buduje też komfortowe węzły przesiadkowe i parkingi Park&Ride oraz kilometry nowych ścieżek rowerowych zakończonych parkingami typu Bike&Ride. Parkingi powstały m.in. przy pętlach tramwajowych na krakowskim Kurdwanowie i Bieżanowie, a także w Wadowicach, Proszowicach, Biskupicach, Zabierzowie czy Świątkach. Łącznie to 245 nowych obiektów oraz ponad 5 tys. miejsc postojowych dla samochodów i ponad 2,6 tys. stanowisk dla rowerów.

W czasie wolnym

Fundusze Europejskie pozwalają Małopolsce przywracać dawną świetność zabytkowym obiektom, które niejednokrotnie zyskują nowe funkcje. Popadający w ruinę XIX-wieczny dworzec kolejowy w Skawinie dziś mieści Miejską Bibliotekę Publiczną. Co ciekawe, dworzec pełni przypisane sobie funkcje, odbywa się tu więc standardowa obsługa pasażerów, działa też informacja kolejowa i turystyczna. Rewitalizacji doczekał się także Zamek w Suchej Beskidzkiej, nazywany Małym Wawelem, oraz otaczający budowlę park. Nocą zamek jest pięknie podświetlony.

W ostatnich latach mieszkańcy zyskali dostęp do wielu miejsc wypoczynku i rekreacji, także tych mniej oczywistych. Jedna z największych ciekawostek przyrodniczych i krajobrazowych w Polsce – Pustynia Błędowska – wzbogaciła się o Różę Wiatrów – system drewnianych altan połączonych pomostami wraz z tablicami informacyjnymi. Stąd można wyruszyć na istniejące ścieżki edukacyjne.

Lubicie jazdę rowerem? Wypróbujcie VeloMałopolska. To 1000 km tras rowerowych o europejskim standardzie, wśród nich m.in. VeloDunajec, z której rozciągają się niezapomniane widoki na szczyty Tatr, Gorców, Pienin i Beskidu Sądeckiego, a także Zamek Dunajec i Zamek w Czorsztynie. Warto też ruszyć Wiślaną Trasą Rowerową wiodącą przez najbardziej malownicze tereny Wisły. Po drodze można odwiedzić m.in. Zamek Królewski w Niepołomicach czy Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. Trasa w większości biegnie po wałach przeciwpowodziowych Wisły.

Wspomniane inwestycje to tylko promil tego, co udało się zmienić w Małopolsce dzięki Funduszom Europejskim. Wszystkie projekty zrealizowane w ciągu ostatnich 20 lat można znaleźć na stronie https://mapadotacji.gov.pl/. Co więcej, region nadal ma szansę dynamicznie się rozwijać. Trwają nabory do poszczególnych działań w programie "Fundusze Europejskie dla Małopolski 2021 – 2027". Więcej informacji można znaleźć na stronie https://fundusze.malopolska.pl/.