Krajowa Rada Prokuratury: przekazanie śledztwa ws. więzień CIA - bez naruszeń

"Krajowa Rada Prokuratury nie znajduje potwierdzenia tezy, że przekazanie tego śledztwa nastąpiło z naruszeniem ustawowo zagwarantowanej niezależności prokuratorów" - głosi stanowisko Rady.

KRP wskazała jednak, że doprecyzowania wymagają przepisy odnoszące się do zmian prokuratora prowadzącego postępowanie lub przekazywania śledztw między prokuraturami. Rada przypomniała, że zgodnie ze zbiorem zasad etycznych prokuratorów niedopuszczalne jest nadużywanie instytucji wyłączenia prokuratora od udziału w sprawie oraz przekazania sprawy do innej prokuratury.

We wtorek - w pierwszym dniu zaplanowanego do czwartku posiedzenia KRP - przeprowadzona została dyskusja o dotychczasowym przebiegu tajnego śledztwa w sprawie domniemanych więzień CIA. Wniosek dotyczący takiej debaty złożyła Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Rada zaprosiła na wtorkowe posiedzenie wiceprezesa HFPC Adama Bodnara.

Prokuratura w tajnym śledztwie bada, czy była zgoda polskich władz na stworzenie w Polsce tajnych więzień CIA w latach 2002-2003 i czy ktoś z polskich władz nie przekroczył uprawnień, godząc się na tortury, jakim w punkcie zatrzymań CIA w Polsce mieli być poddawani podejrzewani o terroryzm. W 2011 r. zmienił się jeden z prokuratorów zajmujących sprawą, natomiast rok temu śledztwo, prowadzone początkowo w Warszawie, przekazano Prokuraturze Apelacyjnej w Krakowie; jest przedłużone do 11 lutego.

"Jednoznacznego podkreślenia wymaga, iż zarówno decyzje o zmianie prokuratorów prowadzących postępowanie karne, jak i decyzje o jego przekazaniu do dalszego prowadzenia Prokuraturze Apelacyjnej w Krakowie znajdują swoje uwarunkowanie prawne w obowiązujących w tym zakresie przepisach" - głosi stanowisko Rady.

KRP dodała, że "w decyzjach tych, w chwili obecnej, nie dopatruje się naruszenia gwarancji niezależności prokuratorów ani też naruszenia obowiązujących w tym zakresie unormowań". "Należy przy tym podkreślić, że do KRP nie wpłynęły jakiekolwiek sygnały od prokuratorów śledztwo to prowadzących o naruszeniu ich niezależności" - napisano w stanowisku.

Rada przypomniała także, że już blisko rok temu wyraziła pogląd, iż decyzje o zmianach prokuratorów prowadzących śledztwo podyktowane powinny być "wyłącznie dobrem postępowania i wynikać ze stwierdzenia wadliwego prowadzenia postępowania lub sprawowanego nad nim nadzoru". Dlatego regulacje tej kwestii wymagają zmiany i doprecyzowania, gdyż obecne przepisy "mogą prowadzić do naruszenia niezależności prokuratorów".

"Powyższa argumentacja odnosi się również do decyzji przełożonych związanych z przekazaniem konkretnej sprawy do prowadzenia innej jednostce organizacyjnej prokuratury. Wprowadzenie obowiązku pisemnego uzasadnienia tej decyzji winno zminimalizować to zagrożenie" - wskazała Rada.

We wrześniu zeszłego roku HFPC w piśmie dotyczącym postępowania ws. domniemanych więzień CIA, skierowanym do KRP, zaznaczyła, że "z uwagi na niejawność postępowania oraz polityczny charakter sprawy istotne jest dołożenie wszelkich starań, aby wyjaśnić wszelkie niejasności związane ze sposobem prowadzenia postępowania oraz ewentualnymi zarzutami dotyczącymi niezależności prokuratury i poszczególnych prokuratorów".

"Helsińska Fundacja Praw Człowieka pragnie dowiedzieć się, czy Krajowa Rada Prokuratury zamierza zbadać okoliczności odsunięcia poszczególnych prokuratorów od prowadzenia sprawy" - dodano w piśmie fundacji.

W maju 2011 r. jednego z prokuratorów prowadzących sprawę w Prokuraturze Apelacyjnej w Warszawie Jerzego Mierzewskiego zastąpił prok. Waldemar Tyl. Rzecznik warszawskiej Prokuratury Apelacyjnej Zbigniew Jaskólski po zmianie referenta mówił, że "podyktowana ona była jedynie wagą sprawy".

W listopadzie 2011 r. prok. Tyl mówił, że śledztwo powinno zostać zakończone w 2012 r. W lutym 2012 r. poinformowano, że postępowanie zostało przekazane do Prokuratury Apelacyjnej w Krakowie. "Przesłanki podjęcia tej decyzji, jak zresztą całe śledztwo, mają charakter ściśle tajny" - zaznaczała wtedy Prokuratura Generalna. Obecnie w krakowskiej prokuraturze apelacyjnej śledztwem zajmują się: prok. Katarzyna Płończyk i prok. Janusz Śliwa.

W marcu 2012 r. "Gazeta Wyborcza" podała, że warszawska prokuratura jeszcze w styczniu 2012 r. postawiła b. szefowi Agencji Wywiadu Zbigniewowi Siemiątkowskiemu zarzuty przekroczenia uprawnień oraz naruszenia prawa międzynarodowego.

"Należy zauważyć, że przeniesienie śledztwa, z uwagi na konieczność wyznaczenia nowego składu prokuratorskiego, mogło negatywnie wpłynąć na możliwość ukończenia postępowania do połowy 2012 r." - oceniła Fundacja Helsińska.

Domniemanie, że w Polsce - i kilku innych krajach europejskich - mogły być tajne więzienia CIA, wysunęła w 2005 r. organizacja Human Rights Watch. Według niej takie więzienie w Polsce miało się znajdować na terenie szkoły wywiadu w Kiejkutach lub w pobliżu wojskowego lotniska w Szymanach na Mazurach. Polscy politycy wielokrotnie zaprzeczali, by takie więzienia w Polsce istniały.