Komisja śledcza w litewskim wydaniu

Decyzję o powołaniu komisji powziął parlament w zeszłym tygodniu. Pod wnioskiem o wszczęcie procedury impeachmentu podpisało się aż 86 parlamentarzystów, trzy piąte 141-osobowego składu Sejmu. Jeśli tylu posłów zagłosuje później za usunięciem prezydenta ze stanowiska, będzie musiał odejść. Do samego zapoczątkowania procedury impeachmentu wystarczało 36 podpisów.

Wyłoniona w poniedziałek komisja, która orzeknie, czy parlament powinien sądzić prezydenta, składa się z 12 osób: sześciu parlamentarzystów i sześciu prawników.

Kandydatury czterech z sześciu parlamentarzystów zgłosili wnioskodawcy impeachmentu, piątą - partie opozycyjne, a szóstą - rządząca większość. Prawników wyłoniono drogą losowania z dwóch sześcioosobowych list przedstawionych Sejmowi przez Radę Sądownictwa i Prokuraturę Generalną - po trzech z każdej listy.

Skład komisji zatwierdzono 86 głosami przeciwko 19, przy 11 wstrzymujących się. O tym, kto będzie przewodniczyć komisji - poseł czy prawnik, Sejm zdecyduje we wtorek. Tego samego dnia ustali też, do kiedy komisja powinna przedstawi swoje wnioski (prawdopodobnie do 13 lutego 2004 r.).

Kłopoty Rolandasa Paksasa zaczęły się w październiku, gdy litewskie służby bezpieczeństwa poinformowały o podejrzeniach, że otoczenie prezydenta, a być może on sam, utrzymuje kontakty z międzynarodowymi organizacjami przestępczymi, w tym rosyjską mafią. Autorzy wniosku o wszczęcie impeachmentu oskarżają Paksasa o naruszenie konstytucji i złamanie przysięgi.

Prezydentowi zarzuca się m.in. bliskie kontakty z biznesmenem Jurijem Borisowem. Oficjalnie wydał on na prezydencką kampanię wyborczą 1,2 mln litów (ok. 1,7 mln dolarów). Nieoficjalnie mówi się, że suma ta przekroczyła kilka milionów dolarów i że w zamian biznesmen żądał korzyści dla siebie. Sprawę bada prokuratura.

Zeznając 4 grudnia przed Sądem Konstytucyjnym, Borisow przyznał, że doszło do zawarcia ustnej umowy między nim a Paksasem, iż w zamian za pomoc w kampanii wyborczej otrzyma stanowisko doradcy prezydenta.

Prezydent ma prawo w każdej chwili zrezygnować z urzędu w trakcie procedury impeachmentu. Do jak najszybszego ustąpienia namawia go premier Algirdas Brazauskas. Jednak Paksas odrzuca oskarżenia inicjatorów impeachmentu i stanowczo zaprzecza, aby zamierzał ustąpić.