Jeszcze więcej tego samego to przepis na kolejne porażki [OPINIA]

Tekst powstał w ramach projektu WP Opinie. Przedstawiamy w nim zróżnicowane spojrzenia komentatorów i liderów opinii publicznej na kluczowe sprawy społeczne i polityczne.

Emocjonalny wpis Trzaskowskiego. "Przepraszam" [RELACJA NA ŻYWO]

Dobra diagnoza zarówno zwycięstwa, jak i przegranej - to klucz do skutecznej polityki. Jeśli od samego początku postawi się fałszywą diagnozę, i nie jest się w stanie - mimo nowych doświadczeń - jej zweryfikować, to zaczyna się przegrywać. I wygląda na to, że tak jest w przypadku Koalicji Obywatelskiej, a szerzej (niemal) całej koalicji 15 października.

Jej liderzy uznali, że wygrali na rozliczeniach, na obietnicach rozliczenia PiS, a także na progresywnej agendzie obyczajowej. Wybory prezydenckie - i to w obu turach - boleśnie i jednoznacznie zweryfikowały negatywnie te założenia.

Tyle tylko, że Koalicja Obywatelska - wiele na to wskazuje - nie potrafi wyciągnąć z tego wniosków i uznaje, że powodem jej przegranej, nie jest błędna strategia, ale… fakt, że za mało dali do pieca. "Może trzeba było szybciej rozliczać" – zastanawiał się Michał Szczerba w rozmowie z Renatą Grochal w PR3.

Lekarstwem na porażkę ma być więc jeszcze więcej tego samego. Tego, co nie przyniosło rezultatów.

Aby zrozumieć, dlaczego ta strategia nie jest słuszna (pomijam już fakt, że jest szkodliwa dla Polski) warto zadać pytanie, o czym były te wybory i jakie emocje je rozstrzygnęły. Wiele słyszeliśmy, że będą one o bezpieczeństwie i polityce międzynarodowej, ale wcale tak nie było.

Jeśli bowiem szukać kluczowych emocji, które je rozstrzygnęły, to będzie to silne zmęczenie wojną w połączeniu z lękiem przed migracją (tą realną z Ukrainy, i tą nieco wyobrażaną z Azji Środkowej i Bliskiego Wschodu). Te lęki związane są z pogarszającą się sytuacją ekonomiczną młodszego pokolenia, na którą politycy rządzącej koalicji nie mają pomysłu. Worek ziemniaków z pewnością nią nie jest.

Sytuacja ekonomiczna, ale także coraz gorsze warunki startu młodszych mężczyzn (bo to ich dotyczy w stopniu wyższym niż młodych kobiet), poczucie bycia na marginesie zmian, zrodziła ruch (mniej dostrzegalny niż w przypadku kobiet), który można określić mianem "strajku (młodych) mężczyzn".

Oni nie wyszli na ulice, nie oplakatowali swoich domów i mieszkań znakami, ale… poszli na wybory i kartką wyborczą powiedzieli "wy…dalać" tym, których uznali za winnych swojej sytuacji. Grupa, o której mówię, wcale nie jest jednoznacznie prawicowa, bo część z jej głosów padło także na Adriana Zandberga, który - słusznie z perspektywy wyborczej - skoncentrował się raczej na kwestiach ekonomicznych i społecznych, niż obyczajowych. Tak przyciągnął młodszych mężczyzn.

Wyraźnie (na ile może to być widoczne przy takich różnicach) obawę części Polaków przed "domknięciem systemu". - Jeśli już teraz można było odebrać finansowanie PiS-owi, to, co będzie, jeśli system polityczny zostanie zamknięty? - zadawało sobie to pytanie wielu Polaków. I zagłosowało przeciwko takiemu właśnie domknięciu. Widoczne też było rozczarowanie tym, że miało być inaczej, a jest tak jak było.

Telewizja publiczna nie stała się bardziej publiczna, uczestniczyła w kampanii wyborczej i to po jednej ze stron, a część z organów państwa (wymienić tylko NASK) wyraźnie wspierało jednego z kandydatów w tych wyborach. Efekt? Znany! Nic to kandydatowi nie dało.

Nic też nie dało rozgrywanie (i to jeszcze w dniu, w którym kandydaci jednoznacznie antyaborcyjni zdobyli ponad 50 procent) tematu liberalizacji prawa aborcyjnego. Rafał Trzaskowski obiecał to, a jego nieco tylko bardziej konserwatywni koledzy rwali włosy z głów, bo to tylko go osłabiało.

Tak jak osłabiał - brak umiejętności - odcięcia się od skandalicznej moralnie a i wątpliwej prawnie - kwestii aborcji w dziewiątym miesiącu ciąży w Oleśnicy. Granie aborcją w tej kampanii okazało się gwoździem do trumny, i to nie dlatego, że Polacy są bardzo konserwatywni (choć z pewnością są raczej wychyleni w prawo, niż w lewo w tej kwestii), ale dlatego, że w tych wyborach to nie był temat, a większość wyborców najchętniej wróciłaby do kompromisu, a nie wychylała wahadła radykalnie w lewo.

A już z pewnością nie chce rewolucji obyczajowej. To także w tych wyborach widać. Sztab Trzaskowskiego jakby nie zauważył, że strajk kobiet się skończył, zaczął się strajk mężczyzn, a ludzi interesują już zupełnie inne rzeczy. PiS i sztab Karola Nawrockiego to odczytał i wygrał. Wbrew mediom publicznym i niekiedy własnym błędom.

To może - poza przegraną - nie byłby nawet największy problem koalicji 15 października, gdyby umiała ona wyciągać wnioski z porażek. Ale to akurat nie jest najmocniejsza strona obecnej władzy. Już bowiem słychać, że lekarstwem na przegraną (i to w sytuacji, gdy to władza ustalała warunki gry) ma być jeszcze więcej tego samego.

Michał Szczerba sugeruje szybsze rozliczenia, "Newsweek" przynosi informacje o tym, że Roman Giertych ma zastąpić Adama Bodnara, a wszystko ma polegać na jeszcze mocniejszym dokręceniu śruby. Modelem na zwycięstwo ma być więc to, co okazało się przyczyną porażki w tych wyborach. Trudno uznać to za najlepszą drogę do sukcesu w wyborach parlamentarnych, które będą już za dwa lata.

A jeśli Karol Nawrocki chciałby zadać ostateczny cios tej strategii, to powinien (a nie będzie to dla niego łatwe po tak ostrej kampanii) wyciągnąć rękę do dialogu i zgody.

Wetowanie ograniczyć do minimum (i to w sytuacjach, w których będzie miał do tego wsparcie także części lewicy czy Konfederację), zaproponować kompromis w sprawie Trybunału Konstytucyjnego czy Sądu Najwyższego (on akurat może to zrobić, bo nie wiąże go konieczność kontynuacji poprzedniego rządu), wspierać projekty mniejszych partnerów koalicji, tak, by jasno pokazać, że potrafi być człowiekiem dialogu.

Jeśli taka będzie jego polityka, to… rozpocznie się zupełnie nowa gra.

Gra, w którą wyraźnie politycy (w większości) Koalicji Obywatelskiej grać nie umieją. Oni bowiem wciąż oglądają filmy i grają w gry, które już wcześniej zagrali. Tyle że oglądany w kółko ten sam film staje się w pewnym momencie nudny. A jest to szczególnie oczywiste, gdy przestaje on odpowiadać na emocje społeczne.

Tomasz P. Terlikowski dla Wirtualnej Polski

Tomasz P. Terlikowski, doktor filozofii, publicysta RMF FM, felietonista "Plusa Minusa", autor podcastu "Wciąż tak myślę". Autor kilkudziesięciu książek, w tym "Wygasanie. Zmierzch mojego Kościoła", "To ja Judasz. Biografia Apostoła", "Arcybiskup. Kim jest Marek Jędraszewski".