Jak szukałem roboty w Irlandii

Pogranicznik na lotnisku układa usta w radosny uśmiech: - Co ci będę stawiał pieczątkę. Od jutra i tak jesteśmy jednym krajem. Taksówkarz opowiada, jak dobrze im teraz w Irlandii, nam na pewno też tak będzie. I to niedługo.

W nocy fajerwerki, jakich Dublin nie widział. Na masztach nad rzeką Liffey flagi nowych członków wspólnoty. Biało-czerwona tuż koło mojego hotelu na Parliament Street, w samym sercu miasta. Hotel Bridge House - dwie gwiazdki, 60 euro za dobę, wielkie metalowe łóżko, wytarty dywan. Idealna baza do wypadów po pracę.

Pierwszy roboczy dzień to wtorek. Działać trzeba już. W wielkiej księgarni na Grafton Street brodaty okularnik za ladą odradza szukanie pracy w tym miejscu. - Możesz zostawić CV - mówi. - Prędzej czy później przyjmą cię do księgarni. Ale nie radzę. Marna kasa, 1200 miesięcznie, a wynajęcie mieszkania to okrągły "tauzenek". Utrzymuje mnie kobieta.

W biurze bukmacherskim Boylesports nie lepiej. Zwabia mnie wielki plakat - szukają pracowników, oferują luźną atmosferę pracy w klimatyzowanym wnętrzu. Ale płacą słabo.

Kobieta przy kasie: - Na dzień dobry jako kasjer dostaniesz siedem i pół euro za godzinę. Musisz wyglądać sympatycznie - lustruje mnie wzrokiem. - I umieć szybko przeliczać banknoty. Nie biorę nawet karty zgłoszenia do pracy. I tak nie umiem szybko przeliczać.

Za to jestem dziennikarzem. A dziennikarz w Irlandii zarabia przynajmniej 30 tysięcy euro rocznie. Peter Murtagh, redaktor działu zagranicznego najważniejszej irlandzkiej gazety "The Irish Times", uprzejmie informuje przez telefon na portierni: - Może będziemy potrzebować człowieka, żeby pisał o nowych członkach Unii. Bądźmy w kontakcie.

Zostawiam u portiera CV, adres e-mailowy, numer komórki, telefon do hotelu i zapewnienie, że będę na każde wezwanie. Peter Murtagh się nie odezwie.

Na malowniczych uliczkach Dublina antyglobaliści tłuką się z policją. Rozpoznaję teren, drukuję CV w kafejce internetowej (dwa euro za godzinę przy komputerze).

Miasto składa się głównie z pubów, biur bukmacherskich i pośrednictwa pracy. W biznesie szukania pracy dla innych pracuje w Irlandii na pełnych etatach siedem i pół tysiąca ludzi. Niestety, do wtorku mają wolne.

Od czegoś są jednak kumple z liceum. Jarka Płacheckiego namierzyłem przez Internet. Nie widzieliśmy się 15 lat. Zarządza restauracją Supermac's - irlandzkim McDonaldem.

Cztery lata temu w "Gazecie Wyborczej" znalazł ogłoszenie o pracy dla menedżera w Irlandii, odpowiedział i multipleks w Warszawie zamienił na sklep z salą do bilarda w Dublinie (dopiero ostatnio przeniósł się do Supermac's). Zarabia tyle co w Polsce, ale za to ma mniej stresu.

- Tu nie ma zwierzęcej konkurencji, ale system pracy jest bardziej bezwzględny. 15 osób robi to samo co 80 w Polsce. Mam pod sobą ludzi z całego świata, z wyjątkiem Irlandczyków, bo oni nie przyjdą do pracy na siódmą rano. Irlandzcy menedżerowie też są inni niż nasi, bardziej wyluzowani.

W "Irish Timesie" znajduję tekst, który wyjaśnia luzactwo Irlandczyków. Badania wykazały, że są bardziej pewni swoich posad niż inni Europejczycy. Tylko 16% z nich zakłada możliwość, że zostaną wylani z pracy w ciągu najbliższego roku.

Jarek Płachecki awansuje, ale warunkami pracy wcale się nie zachwyca. Dostał plastikowe krzesło, metalowe biurko bez szuflad i pokój bez ogrzewania.

- Załatwisz mi jakąś pracę? - pytam jak kolega z klasy.

- Najwyżej przy robieniu kanapek: 6,35 brutto za godzinę z prawem do małego zestawu i coca-coli dziennie. Musisz się decydować już, bo ciągle przychodzą Polacy z CV.

Biuro FAS (irlandzkie pośrednictwo pracy) wygląda jak obietnica. Ciepło, przytulnie, darmowy telefon, komputery wypluwają oferty pracy. Para Polaków przegląda oferty na ekranie.

Mary, pracownica FAS, wybija mi z głowy pracę nauczyciela: - Belfer w podstawówce musi znać gaelic, staroirlandzki.

Może to dobrze - irlandzcy nauczyciele masowo załamują się nerwowo i biorą zwolnienia od psychiatrów.

Są jeszcze uniwersytety. W CV mam wpisany doktorat z filozofii. Sekretarka instytutu filozofii Trinity College patrzy na mnie z mieszaniną współczucia i rozbawienia: - Nie ma pan szans. To mały kraj, nie potrzebujemy zbyt wielu filozofów.

Wizyta na uniwerku i tak się opłaca. Znajduję ogłoszenie na tablicy. Tom i John zatrudnią kierowców rikszy. Pedałując, można zarobić nawet 150 euro za sześć godzin. Szkoda, że numer Toma jest nieczynny, a Johna okazuje się faksem.

W agencji Acreative potrzebują tylko finansistów. W Graftonie (ma filię w Polsce) - księgowych. W B.B.T. grzecznie wybijają mi z głowy wymarzony zawód pracownika społecznego. Nie mam uprawnień. W agencji Atlas radzą, żebym znalazł pracę w przemyśle (można przebierać krewetki na statkach) i nauczył się gaelic (podobno jest łatwiejszy niż mandaryński).

W agencji Reed mówią, że ze 20 ludzi szukało w ostatnich dniach pracy z językiem polskim i na pewno takiej nie znajdę. Wierzę im - w FAS słyszałem wszystkie języki ze słowiańskiej rodziny.

Na sklepach i restauracjach czytam napisy: "Prosimy nie wchodzić z CV. Nie szukamy pracowników". Wczoraj ich jeszcze nie było.

Marek (23 lata), Marcin (23) i Stefan (46 lat) razem szukają szczęścia. Marcin w Krakowie zakładał okna przez pół roku, ale firma padła. A w gazetach pisali, że w Irlandii pracy w bród. - Gdybym wiedział, jak jest, nie przyjeżdżałbym tu - mówi z trwogą w głosie.

Dobrze, że chociaż spotkał Stefana i się go uczepił, bo z jego angielskim krucho. Pieniędzy starczy mu na trzy tygodnie - nie znajdzie pracy, wróci. Nie wie tylko za co, bo bilet kupił w jedną stronę. Stefan angielskiego nauczył się pod ziemią. W kopalni diamentów w RPA. Wrócił do Polski, kasę wydał i znowu ruszył w świat za chlebem. Minę ma nietęgą. - Powiedzieli, że nie nadaję się na farmę. Za słabe kwalifikacje. Mogłem się nie przyznawać, że krowy doiłem tylko ręcznie.

Zrozumiałem - wpadłem w tłum polskich nomadów krążących od agencji do agencji. Polują w stadzie. Przewodzi ten, który zna angielski. Hostel Chelsea. W środku 20 Polaków. Na Gardiner Street podobnych hosteli jest kilka.

- Polacy mieszkają po sześciu, płacą po 18 euro za dobę - mówi Hanah z recepcji w Chelsea. - Nazywamy ich polską mafią, zaczęli przyjeżdżać w kwietniu. Niektórzy już wpadają w depresję.

Kilku rodaków (20-25 lat) siedzi smętnie na krzesłach w pokoju ogólnym, dwóch kłóci się zawzięcie, kto powinien zapłacić za śniadanie. Leszek (pracował kiedyś w Austrii, więc zna te klimaty) patrzy na nich ze współczuciem. - Tu się odbywa naturalna selekcja. Tylko najwytrwalsi znajdą pracę. Tym nie daję dużych szans - wskazuje głową na smętnych.

Adam (29 lat) był już nawet na rozmowie kwalifikacyjnej. Właściciele gospodarstwa zachwycali się nim: młody, silny, kawaler i jeździ traktorem. Następnego dnia zadzwonili, że ma za niskie kwalifikacje. Dziewięć euro za godzinę rozwiało się jak dym z papierosa. - O kant dupy to rozbić - złości się Adam. - Mają po stu ludzi na jedno miejsce. Można składać CV do usranej śmierci.

Baggot Street. Rzędy domów o kolorowych drzwiach. Na czynsz stać tu tylko kancelarie prawnicze, firmy konsultingowe i dentystów. Pod Burger Kingiem w śpiworze jeszcze wczoraj spał jeden człowiek o słowiańskich rysach. Dzisiaj oczy przeciera trzech (zbliża się dziewiąta).

Postanawiam: wejdę do pierwszej firmy, która ma coś wspólnego z dziennikarstwem albo filozofią. 10 metrów dalej zatrzymuje mnie szyld "Media World, Ltd". Brzmi dobrze.

- Nie mamy roboty - oznajmia najchudszy z bladych mężczyzn przy komputerach. - Ale wiesz co, zadzwoń do Gabi Thesing, naczelnej "Business & Finance", to bardzo rozsądna kobieta. - Dobra, spotkajmy się - Gabi okazuje się litościwa. - W pubie Thomas Reed, koło twojego hotelu.

Biorę kilkenny, Gabi piwo bezalkoholowe.

- Nie zatrudnię nikogo przez najbliższych parę lat. A ciebie nigdy, bo nie jesteś specjalistą od biznesu. W Dublinie nie znajdziesz od razu pracy w dziennikarstwie - mówi.

A więc dobrze zrobiłem, że zamówiłem piwo z alkoholem. Gabi radzi: - Musisz wziąć jakąkolwiek pracę i wysyłać teksty do gazet.

I zamawia tekst na 650 słów o tym, jak Philips przeniósł księgowość z Dublina do Łodzi. Zapłaci parę stów. A jeśli będzie w porządku, zamówi kolejne. Radzi iść do Radia Newstalk 106, bo ta stacja ma odlotowy program. Daje namiary na producentkę Victorię Enright, dopija produkt piwopodobny i wychodzi.

Recepcjonistka w hotelu ma jedną dobrą wiadomość: - Dzwonił Enzo. Zostawił numer telefonu.

Kim do diabła jest Enzo? Może być kimkolwiek - Dublin jest już zapchany moim życiorysem z numerem telefonu do hotelu. Mam nadzieję, że jest kimś bardzo bogatym.

- Jak to zły numer? Żartujesz, prawda?

- No, nie ma takiego - tłumaczy recepcjonistka i odkłada słuchawkę. Nigdy nie dowiem się, kim jest Enzo.

W Radiu Newstalk 106 Victoria Enright jest pod wrażeniem, że po 11 września 2001 r. nadawałem korespondencje z Nowego Jorku. - Na początek damy ci pewnie coś łatwego, przegląd prasy, potem zobaczymy. Ale z etatem nie jest łatwo. Daj znać, jak wrócisz do Dublina.

To już coś. Muszę tylko znaleźć jakąś prostą robótkę na początek i walczyć o to radio. Maszyna szczęścia w biurze FAS burczy i wypluwa z siebie kwit z prostą robótką: kandydat musi odkurzać, słać łóżka i sprzątać w hostelu. 7,62 euro za godzinę i darmowy, choć lekki posiłek. Dzwonię.

- Oferta wciąż ważna? Świetnie. To kiedy mam wpaść i zacząć sprzątać? - pytam.

- Najpierw proszę przysłać nam CV.

- Ale przecież piszecie, że jest tylko jeden warunek: trzeba znać angielski. Chyba słyszy pan, że znam.

Głos w słuchawce: - Zgłosiło się wielu kandydatów. Proszę przysłać CV.

MARCIN FABJAŃSKI