Internauci dyskutują o wyjazdach z Polski i powrotach
Temat emigracji wywołuje ogromny oddźwięk na forach internetowych. Widać, że wyjazdy z Polski – ich przyczyny i skutki - są kwestią bardzo żywotną dla wielu osób. Instytut Spraw Publicznych przygotował raport, który zawiera rekomendacje dotyczące, między innymi, sposobów utrzymania więzi Polaków za granicą z instytucjami państwa za pomocą Internetu (tzw. e-government), pracy konsulatów oraz utworzenia portalu z informacjami dla wyjeżdżających i powracających. Ważną częścią raportu jest analiza wypowiedzi internautów Wirtualnej Polski na te tematy, a ich sugestie zostały uwzględnione w przygotowanych przez ISP rekomendacjach.
W intelektualnym i emocjonalnym bałaganie, jakim jest, na pierwszy rzut oka, dyskusja internetowa są istotne treści. Opowiadane ad hoc historie składają się bowiem na obraz aktualnych problemów i boleści Polaków.
Pierwszy wniosek, który się nasuwa to konieczność zmiany naszego sposobu myślenia o emigracji, bowiem zostało ono ukształtowane w XIX wieku i pierwszej połowie XX wieku. Migracja oznaczała wtedy bardzo utrudnione kontakty z krajem, nawet zerwanie z nim. W dobie mediów elektronicznych, telewizji satelitarnej, Internetu oraz tanich linii lotniczych pojęcie globalnej wioski staje się faktem. Teraz pojęcie „emigrować” bliższe jest znaczeniowo słowu „wyjechać”. Już nie trzeba emigrować od języka, kultury, zrywać więzi z krajem i rodziną. Wiele osób mogłoby wywiesić na drzwiach swoich mieszkań w kraju „wyjechałem, zaraz wracam”.
Najczęściej wymienianymi w dyskusjach na forach przyczynami wyjazdów są brak pracy oraz nieporównywalnie niskie wynagrodzenia w Polsce. Często pisze się też o poczuciu braku życiowych szans i nadziei na przyszłość. Zdaniem wielu dyskutantów w Polsce rynek pracy jest w dużej mierze zamknięty – prawdziwe i atrakcyjne oferty pracy rozchodzą się tylko wśród znajomych lub pocztą pantoflową. Towarzyszy temu przekonanie o zablokowaniu dróg awansu zawodowego.
Zadziwiająco wiele wypowiedzi dotyczy kultury pracy w Polsce i - ogólnie rzecz ujmując - jakości kadry zarządzającej. Wielu Polaków odstręczają zła atmosfera w miejscu pracy i brak kultury. Internauci mówią o chamstwie przełożonych, zastraszaniu czy poniżaniu pracowników, niedotrzymywaniu umów, cynizmie, czy przedmiotowym stosunku do zatrudnianych.
Dużo wypowiedzi nawiązuje też do niezadowolenia z szeroko rozumianej sfery polityki. Krytyczne opinie dotyczą aktualnego układu politycznego i obecnej władzy, a także priorytetów politycznych aktualnie rządzących. Krytykowana jest zwłaszcza zbyt mała – zdaniem dyskutujących - waga przywiązywana przez rząd do kwestii gospodarczych, a zbyt duża do zaszłości historycznych związanych z PRLem. Jeszcze więcej wypowiedzi dotyczy ogólnie krytyki klasy politycznej.
Co mogłoby przyciągnąć Polaków z powrotem do kraju? Stworzenie sprzyjających warunków, które przyciągnęłyby zarobione przez emigrantów pieniądze i kapitał do Polski. Bolesnym problemem są nieuregulowane kwestie podatkowe i w ogóle kwestia wysokości podatków w Polsce. Brakuje też informacji do jakich instytucji można się zwracać za granicą i po powrocie. Instytut Spraw Publicznych proponuje założenie strony internetowej „ Wyjazdy i powroty”, na których znalazłyby się wszelkie interesujące powracających do Polski informacje dotyczące m.in. ZUSu, podatków, możliwości inwestowania, zakupu ziemi, dostępnych ofert pracy dla „powracających” itp.
Dla oceny migracji zatrudnieniowych Polaków i ich korzyści lub kosztów kluczowa będzie skala powrotów. Emigracja będzie miała jednoznacznie pozytywne skutki, o ile po okresie wyjazdów nastąpią powroty.
Więcej informacji na temat rekomendacji Instytutu Spraw Publicznych znajduje się na stronach internetowych www.isp.org.pl.
Prof. Lena Kolarska-Bobińska, Instytut Spraw Publicznych