Historycy z IPN: propaganda czasów stanu wojennego wciąż żywa
Według historyków z Instytutu Pamięci Narodowej, bezpodstawna jest opinia, że wprowadzenie stanu wojennego w grudniu 1981 r. było uzasadnione groźbą interwencji sowieckiej. Ich zdaniem, wielu Polaków, przekonanych o słuszności stanu wojennego, ulega nadal propagandzie czasów PRL.
Według sondażu Pentora z grudnia tego roku, w ocenie ponad połowy badanych - 51% wprowadzenie stanu wojennego było uzasadnione (19% stwierdziło, że w pełni uzasadnione, a 32%, że raczej uzasadnione). Za nieuzasadnione uznało je 30% respondentów, 19% respondentów nie miało na ten temat opinii.
Zdaniem prof. członka Kolegium IPN, Andrzeja Friszke opinia ponad połowy Polaków o słuszności stanu wojennego jest w pewnym stopniu sukcesem peerelowskiej propagandy. Nie tłumaczy to jednak, dlaczego myśli tak wielu młodych ludzi, którzy nie żyli w PRL.
Na pewno wynika to ze słabej znajomości historii tamtego czasu - uważa Friszke. Trzeba podkreślić, że 13 grudnia jest uwikłany w aktualny spór ideologiczny i grę polityczną. Ludzie swój pogląd na stan wojenny kształtują w zależności od spraw bieżących, np. swoich sympatii politycznych, nie interesują się kontekstem historycznym - dodał.
Prof. Friszke zauważył, że sprawa przyczyn stanu wojennego jest skomplikowana, choć w dostępnych źródłach nie ma wzmianki o tym, by ZSRR planował interwencję w Polsce w grudniu 1981 r.
Prof. Paczkowski, także członek Kolegium IPN, podkreślił, że osobiście jest przekonany, że stan wojenny z 1981 r. był błędną decyzją. Paczkowski dostrzega jednak racjonalne argumenty zwolenników stanu wojennego.
Stan wojenny wprowadzony był w momencie, kiedy znaczna część społeczeństwa była zmęczona sytuacją gospodarczą, życiem codziennym i napięciami, chciała spokoju. Siła daje spokój - uważa prof. Paczkowski. Jego zdaniem, badania opinii publicznej odzwierciedlają te okoliczności.
Według niego, spór społeczny o stan wojenny jest naturalny - podobnie jak inne historyczne debaty, np. o sens polskich powstań.
Stan wojenny wprowadziły władze PRL w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. Według sejmowej komisji nadzwyczajnej z lat 1989-1991, ofiarami stanu wojennego było ok. 90 osób. Tysiące ludzi uwięziono, wiele zwolniono z pracy, zmuszono do emigracji.
