Friszke: ROPCiO walczył z ideami komunizmu

Friszke podkreślił, że Ruch adresował swój program bezpośrednio do obywateli, chciał reagować na jego problemy zakładając m.in. punkty konsultacyjne dla ludności. Zwrócił uwagę, że tym właśnie różnił się od KOR-u, "który był ruchem bardziej elitarnym, hermetycznym". Do jego negatywów zdecydowanie jednak trzeba zaliczyć skłonność do podziałów, jaką przejęła później w pewnej mierze polska prawica - dodał prof. Friszke, który jest członkiem Kolegium IPN.

Henryk Głębocki z Uniwersytetu Jagiellońskiego uważa, że innowacyjność ROPCiO polegała na skupieniu się na koncepcjach, które wcześniej uważano za nierealne - na odzyskaniu pełnej suwerenności Polski. Ruch w swoich założeniach walczył o przestrzeganie praw obywatelskich w naszym kraju. Od początku jednak uczestnicy ROPCiO podkreślali, że dla osiągnięcia tych praw konieczna jest pełna niepodległość. Poglądy te były uznawane przez współczesnych za zbyt radykalne, choć z naszej perspektywy wydają się oczywiste - powiedział.

Prof. Jerzy Eisler, również z IPN-u, skupił się na kwestii małej społecznej wiedzy o ROPCiO i braku literatury źródłowej w tej dziedzinie. Słaby stan wiedzy na ten temat może dziwić tym bardziej, że role, wzorce politycznego postępowania wtedy utrwalone, dominują w naszej polityce do dnia dzisiejszego- zauważył.

Grzegorz Waligóra, autor monografii na temat historii ROPCiO uważa, że przyczyn słabej rozpoznawalności społecznej i rozpadu ROPCiO jest kilka, m.in. otwarta formuła Ruchu i spotkanie się w nim wielu indywidualności, o tendencjach wodzowskich. Do słabej rozpoznawalności przyczynili się może trochę również sami członkowie, nie angażując się chociażby w pisanie wspomnień. Innym czynnikiem mógł być także fakt, że po 1989 roku do władzy doszli ludzie wywodzący się z tradycji KOR-u, którzy siłą rzeczy się do niej odwoływali, promując w ten sposób - podsumował Waligóra.

Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela powstał 25 marca 1977 roku. Do swoich zadań zaliczał poszanowanie, obronę i respektowanie praw człowieka i obywatela w Polsce oraz działania zmierzające do odzyskania pełnej suwerenności. Ruch nie miał określonej struktury ani władz. Powoływał punkty konsultacyjno- informacyjne, tworzył kluby dyskusyjne, wydawał niezależne pisma, organizował manifestacje, głodówki i akcje ulotkowe. Na skutek sporów personalnych od 1978 roku działalność ROPCiO zaczęła tracić na znaczeniu. Ostatecznie zanikła po 13 grudnia 1981 roku.