Europa ma lepszy plan od Trumpa? "Otwarcie pole do dalszych negocjacji"

Europejscy liderzy odpowiedzieli w niedzielę na amerykański plan pokojowy dla Ukrainy, przedstawiając swoją wersję projektu. Propozycja modyfikuje m.in. wymóg dotyczący ograniczenia ukraińskiej armii i zakłada gwarancje podobne do tych z art. 5 NATO. Sojusz miałby nie rozmieszczać na stałe w Ukrainie w czasie pokoju wojsk znajdujących się pod swoich dowództwem.

Projekt przewiduje również zobowiązanie Ukrainy do powstrzymania się od prób militarnego odzyskania okupowanych obszarów swojego państwa i przeprowadzenie negocjacji w sprawie terytoriów. Negocjacje te miałyby rozpocząć się od linii kontaktowej.

Europejska kontrpropozycja zakłada ponadto, że "przyłączenie się Ukrainy do NATO będzie zależeć od konsensusu wśród członków Sojuszu", którego w tej chwili nie ma.

Według agencji Reutersa europejscy liderzy żądają też od Moskwy rekompensaty finansowej dla Kijowa i zamrożenia rosyjskich aktywów do czasu jej wypłaty.

Kontrpropozycja obejmuje również wezwania do natychmiastowego zawieszenia broni w celu poprzedzenia dyskusji na temat kwestii terytorialnych. Z kolei limit armii Ukrainy wynosiłby 800 tys. żołnierzy "w czasie pokoju".

Zdaniem płk. rez. Macieja Matysiaka, w europejskiej, ale też w amerykańskiej wersji, największym mankamentem jest obietnica gwarancji dla Ukrainy na wzór art. 5 NATO, czyli tzw. klauzuli obrony zbiorowej.

- Obecnie wydaje się, że nie ma żadnych faktycznie solidnych gwarancji, które byłyby w stanie powstrzymać Rosję w przyszłości od ewentualnej, kolejnej inwazji na Ukrainę, albo inne państwo. Jeżeli plan umożliwia finansowe odbicie się od dna Moskwy, odejście od sankcji - to daje się czas Kremlowi na obudowę swojego potencjału. I przygotowania się do dalszych zbrojnych działań - uważa były zastępca szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego i ekspert fundacji Stratpoints.

I jak dodaje, wydaje się, że opieranie się o art. 5 NATO w tym przypadku nie ma żadnej mocy sprawczej.

- Nie widzę takich gwarancji, które zatrzymałaby Rosję. Jedyną presją są sankcje finansowe i gospodarcze. A te mają być znoszone. W efekcie za 2-3 lata Putin będzie mógł odbudować swoje siły zbrojne, złapie oddech, będzie liczył na korzystne dla niego zmiany polityczne w krajach europejskich i będziemy świadkami kolejnych działań militarnych Rosji - ocenia rozmówca Wirtualnej Polski.

W jego ocenie, przy tych gwarancjach, nie ma żadnych konkretów.

- Wojska NATO pójdą na Ukrainę? Wątpię… natomiast całościowo europejska propozycja jest próbą niedopuszczenia do realizacji amerykańskiego planu pokojowego. Kierunek jest ogólnie dobry. Ale diabeł tkwi w szczegółach. Jest to pole do dyskusji. Dobre jest chociażby wsparcie finansowe w odbudowie Ukrainy. I temat rekompensaty od Rosji na rzecz Kijowa - komentuje były wojskowy.

Matysiak przekonuje, że działanie Europy wygląda, jak kierunek polemiki z fatalną propozycją amerykańską i otwarcie pola do dalszych negocjacji.

- Co znamienne, w tej sytuacji, to brak reakcji Rosji. Tylko że plan Trumpa jest w dużej mierze w interesie Moskwy. Nie przewiduje żadnych konsekwencji dla Kremla za agresję. I nie gwarantuje, że Putin nie napadnie znowu na Ukrainę. To znaczy, że będzie dialog między Rosją a NATO? Już to przećwiczyliśmy z agresywnym mocarstwem i kremlowskimi decydentami. W efekcie Moskwa nie oglądała się na Sojusz czy na Europę i zaatakowała Ukrainę. Plan Trumpa daje tyle korzyści Putinowi - uważa Maciej Matysiak.

Tekst europejskiej kontrpropozycji do projektu amerykańskiego 28-punktowego planu pokojowego dla Ukrainy, opracowany został przez Wielką Brytanię, Francję i Niemcy. Dokument opiera się na planie USA, omawiając go punkt po punkcie, sugerując zmiany.

Ujawniony przez portal Axios w ubiegłym tygodniu plan Białego Domu jest skrajnie niekorzystny dla Kijowa, a ich realizacja sprawiłaby - na co wskazują europejscy politycy i eksperci - że z konfliktu w pełni zwycięska wyszłaby Rosja. Zgodnie z pomysłami Trumpa Ukraina ma zobowiązać się m.in. do nieprzystępowania do NATO, ograniczenia liczebności wojsk oraz oddania Rosji części terytorium.

Po ujawnieniu planu Zełenski wygłosił orędzie do Ukraińców, w którym nakreślał krytykę przedstawianej propozycji.

Sylwester Ruszkiewicz, dziennikarz Wirtualnej Polski