Dziś rozpoczyna się konklawe 2025. Co warto wiedzieć o wyborze następcy papieża Franciszka?

W Watykanie trwają przygotowania do konklawe, które ma wyłonić nowego papieża po śmierci Franciszka. Kardynałowie, którzy przybyli na to wydarzenie, zostali zakwaterowani w Domu Świętej Marty. To miejsce ich pobytu na czas wyborów, zgodnie z decyzją papieża Jana Pawła II zawartą w Konstytucji apostolskiej Universi Dominici gregis.

• Dziś w Watykanie rozpoczyna się konklawe, które wyłoni nowego papieża po śmierci Franciszka.
• Pierwszy dym z Kaplicy Sykstyńskiej może pojawić się już wieczorem – jeśli będzie biały, oznacza to wybór nowego papieża.
• W konklawe bierze udział rekordowa liczba 133 kardynałów-elektorów, w tym czterech Polaków: Ryłko, Nycz, Krajewski i Ryś.
• Obrady odbywają się w całkowitej izolacji od świata zewnętrznego – zakaz kontaktów, korespondencji i dostępu do mediów.
• Wymagana większość do wyboru papieża to 2/3 głosów, czyli 89 spośród 133.
• Faworytami są m.in. kard. Matteo Zuppi, Pietro Parolin, Luis Tagle i Peter Turkson – reprezentują różne kontynenty i nurty w Kościele.
• Biały dym może pojawić się dziś około godz. 17:30, jeśli wybór nastąpi już w pierwszym głosowaniu.

Konklawe odbywa się w klauzurze, co oznacza, że kardynałowie są odizolowani od świata zewnętrznego. Obrady mają miejsce w Kaplicy Sykstyńskiej oraz Domu św. Marty. W trakcie głosowania kardynałowie używają specjalnych kart, na których wpisują imię swojego kandydata. Aby zachować anonimowość, muszą pisać niewyraźnie.

Najdłuższe konklawe trwało 179 dni w 1740 r., kiedy wybrano Benedykta XIV. Obecnie konklawe nie trwa dłużej niż pięć dni. Jeśli wybór nie nastąpi w ciągu trzech dni, kardynałowie otrzymują zmniejszone racje żywnościowe. Ostatnie konklawe trwały od dwóch do trzech dni.

Każde konklawe jest niezwykłym wydarzeniem w historii kościoła katolickiego. Co ciekawe, najdłuższy wybór papieża może ciągnąć się miesiącami. Obecnie, mało prawdopodobny jest podobny scenariusz. Wybór papieża ma swój jasno określony harmonogram.

Msza św. i wejście na konklawe

Dziś o godzinie 10.00 odbyła się Msza św. Pro eligendo Romano Pontifice, której przewodniczył kardynał Giovanni Battista Re. Po mszy kardynałowie udali się do Kaplicy Sykstyńskiej, gdzie rozpoczną tajny proces wyboru nowego papieża. Wejście na konklawe poprzedził śpiew Litanii do Wszystkich Świętych oraz hymnu "Veni Creator".

Tajne głosowanie i oczekiwanie na dym

Po wejściu do Kaplicy Sykstyńskiej kardynałowie złożą przysięgę dochowania tajemnicy. Następnie rozpocznie się tajne głosowanie. Jeśli jeden z kandydatów uzyska wymagane dwie trzecie głosów, wieczorem z komina Kaplicy Sykstyńskiej uniesie się biały dym. W przeciwnym razie dym będzie czarny, a kolejne głosowania odbędą się w następnych dniach.

Kardynałowie pozostają w zamknięciu aż do wyboru papieża, z przerwami na posiłki i nocleg w Domu Świętej Marty. Mają zakaz prowadzenia korespondencji i kontaktów z zewnątrz. Przysięgę tajemnicy składają także pracownicy Watykanu i obsługa konklawe.

Cały proces odbywa się w warunkach najwyższej dyskrecji, a wszelkie próby ujawnienia szczegółów głosowania są surowo zabronione pod groźbą ekskomuniki.

W konklawe weźmie udział 133 kardynałów, co jest rekordem. Wśród nich są czterej Polacy: Stanisław Ryłko, Kazimierz Nycz, Konrad Krajewski i Grzegorz Ryś. Dwóch kardynałów-elektorów zrezygnowało z udziału z powodu zdrowia.

Ks. prof. Andrzej Kobyliński, kierownik Katedry Etyki UKSW, wskazuje na trzy główne frakcje wśród kardynałów: radykalnie liberalną, centrowo-liberalną i konserwatywną. Radykalni liberałowie mogą liczyć na 50-60 głosów, centrowi na 35-40, a konserwatyści na 30-35. Kluczowe będzie, czy frakcje liberalne zdołają się porozumieć, by uzyskać większość.

Wynik głosowania ogłasza kolor dymu wydobywający się z Kaplicy Sykstyńskiej. Czarny dym oznacza brak rozstrzygnięcia, biały - wybór nowego papieża. Od 2005 r. stosuje się dwa piece, by uniknąć pomyłek w kolorze dymu. Skrutatorzy, czyli wyznaczeni kardynałowie, liczą głosy i spalają karty do głosowania.

Jeśli jeden z kandydatów uzyska wymagane dwie trzecie głosów, wieczorem z komina Kaplicy Sykstyńskiej uniesie się biały dym.

Od czwartku planowane są dwa głosowania rano i dwa po południu. Jeśli papież zostanie wybrany w pierwszym porannym głosowaniu, biały dym pojawi się około godz. 10.30. W przypadku popołudniowych głosowań, biały dym po pierwszym głosowaniu pojawi się około godz. 17.30.

Po śmierci papieża Franciszka rozpoczęła się analiza potencjalnych kandydatów na jego następcę. Wśród rozważanych postaci znajdują się zarówno duchowni z Europy, jak i z innych kontynentów, reprezentujący różne podejścia do kierowania Kościołem.

Najczęściej wymieniani kandydaci:

• Kardynał Matteo Zuppi (Włochy): Arcybiskup Bolonii i przewodniczący Konferencji Episkopatu Włoch. Znany z zaangażowania w pomoc migrantom i ubogim oraz z inicjatyw pokojowych, takich jak misja mediacyjna na Ukrainie. Jego bliskie relacje z papieżem Franciszkiem sprawiają, że jest postrzegany jako naturalny kontynuator jego linii.
• Kardynał Pietro Parolin (Włochy): Sekretarz stanu Watykanu od 2013 roku. Doświadczony dyplomata z umiarkowanymi poglądami, znany z pracy w takich krajach jak Wenezuela, Nigeria czy Meksyk. Jest uważany za kandydata, który mógłby kontynuować politykę papieża Franciszka.
• Kardynał Luis Antonio Tagle (Filipiny): Były arcybiskup Manili, obecnie prefekt Kongregacji Ewangelizacji Narodów. Charakteryzuje się charyzmą, obroną ubogich oraz postawami proekologicznymi. Jest postrzegany jako "azjatycki Franciszek" i mógłby być pierwszym papieżem z Azji w nowożytnej historii Kościoła.
• Kardynał Peter Turkson (Ghana): Były prefekt Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka. Znany z zaangażowania w kwestie sprawiedliwości społecznej i ochrony środowiska. Jego wybór mógłby być historyczny jako pierwszy papież z Afryki od wieków.
• Kardynał Péter Erdő (Węgry): Arcybiskup Esztergomu-Budapesztu i prymas Węgier. Łączy konserwatywne podejście teologiczne z pragmatyzmem i doświadczeniem dyplomatycznym. Jest postrzegany jako kandydat reprezentujący bardziej tradycyjne skrzydło Kościoła.

Wśród polskich kardynałów, Konrad Krajewski pełni funkcję papieskiego jałmużnika i będzie uczestniczył w konklawe. Jednak ze względu na brak doświadczenia dyplomatycznego i administracyjnego, nie jest uważany za głównego kandydata na papieża.

Źródła: WP Wiadomości, Dzień Dobry TVN, VaticanNews