Dzieło Wyspiańskiego sprzedane za krocie
"Portret Lizy Pareńskiej (wśród pelargonii)" Stanisława Wyspiańskiego kupił za 1 mln 150 tys. zł prywatny nabywca podczas aukcji organizowanej przez Dom Aukcyjny Agra-Art w Warszawie. Cena wywoławcza dzieła wynosiła 430 tys. zł.
Sprzedawcą dzieła, które zostało prawdopodobnie wywiezione z Polski podczas II wojny światowej, jest kolekcjoner ze Szwecji. Wiadomo, że przed lub w czasie wojny "Portret Lizy Pareńskiej (wśród pelargonii)" trafił do prywatnych zbiorów w Częstochowie, ostatecznie do Szwecji.
Obraz przedstawiający dziewczynę wśród kwitnących pelargonii Wyspiański wykonał pastelami, techniką przeważającą w jego malarstwie. Dzieło ma wymiary 65,5 cm na 48,5 cm. Jak powiedział wiceprezes Agry-Art Konrad Szukalski, tej klasy obraz Wyspiańskiego pojawia się na aukcjach dzieł sztuki rzadko, co kilka lat.
Uwieczniona na obrazie panienka była najmłodszym spośród czworga dzieci doktora Stanisława Pareńskiego i Elizy z Muehleisenów, przyjaciół Wyspiańskiego. Członkowie zaprzyjaźnionej z artystą rodziny byli kilkakrotnie przez niego portretowani. Dwie córki Pareńskich, Maryna i Zosia, były pierwowzorami bohaterek dramatu "Wesele".
Liza, obok portretu wśród pelargonii, pozowała Wyspiańskiemu do "Portretu podwójnego". Obraz ten zaginął podczas wojny. Motywem obu portretów Lizy są kwiaty, "Portretu podwójnego" - róże.
Dzieło "Portret Lizy Pareńskiej (wśród pelargonii)" jest opatrzone rokiem 1904. Na odwrocie znajduje się nalepka wystawy "Dziecko w sztuce", która odbyła się w warszawskim Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w 1916 roku w ramach kwesty pod hasłem "Ratujcie dzieci".
Wyspiański namalował trzy wersje "Portretu Lizy Pareńskiej (wśród pelargonii)". Obok wystawionego na sprzedaż, jeden, będący własnością rodziny Leszczyńskich, jest sygnowany i datowany na 1905 rok, a drugi, analogicznie datowany i sygnowany, należy do zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach.
- Data wskazywałaby, że pierwowzorem obrazu jest ten wystawiony na aukcję, bo jest najwcześniejsza. Po ekspertyzie jednak do końca nie wiadomo - przyznał Szukalski. Jak przypomniał, Wyspiański miał w zwyczaju robić repliki swoich obrazów.
Stanisław Wyspiański (1869-1907), jeden z najwybitniejszych przedstawicieli Młodej Polski, był artystą wszechstronnym. Zajmował się malarstwem i grafiką, napisał blisko dwadzieścia dramatów, tworzył poezję, projektował meble i wnętrza.
Jego twórczość plastyczna skupiała się na przedstawieniach ludzi, głównie jego bliskich i przyjaciół. Wyspiański stworzył serię portretów młodych dziewcząt.
Malował najczęściej pastelami, tworzył także obrazy olejne. Na obrazach wykonywanych pastelami charakterystyczne są plamy barw zamkniętych wyraźnym konturem.