Dorn: TK mógł nie zbadać całej ustawy lustracyjnej

Marszałek Sejmu powiedział, że jeśli orzeczenie TK było błędne, to tworzy to konsekwencje dla całego systemu legislacyjnego.

Zdaniem marszałka, istnieje m.in. zasadnicza niejasność co do tego, czy Trybunał zbadał całą ustawę lustracyjną, tzn. czy istnieje domniemanie konstytucyjności przepisów, które nie zostały przez Trybunał zakwestionowane.

Ludwik Dorn wskazał na konkretne niekonsekwencje w orzeczeniu Trybunału. Zauważył, że sędziowie uznali za niekonstytucyjny wzór oświadczenia lustracyjnego, ale dopuścił ten niekonstytucyjny ich zdaniem druk do postępowania w procesach lustracyjnych. Zwrócił uwagę, że niejasna pozostaje również podstawa prawna takiej decyzji i podkreślił, że sędziowie w tym przypadku rozstrzygnęli o niekonstytucyjności przepisu, który nie obowiązywał w dniu wydania wyroku.

Marszałek dodał, że sędziowie zbyt daleko posunęli się też w ingerowanie sądownictwa, zachęcając sędziów do wydawania wyroków w procesach lustracyjnych. Według Dorna, istnieje też niejasność, czy Trybunał Konstytucyjny zbadał całą ustawę lustracyjną. Wskazał również na niespójność kryteriów definiowania współpracy z organami bezpieczeństwa PRL.

Dorn zauważył też, że w ustawie lustracyjnej nie są jasne kryteria formułowania katalogu osób, na które można nałożyć obowiązek składania oświadczeń lustracyjnych. Dodał, że Trybunał wskazał, iż kryterium ich wyboru jest rzeczywiste wykonywanie władztwa publicznego bądź gospodarowanie mieniem komunalnym lub Skarbu Państwa. Nie bardzo wiadomo zatem, dlaczego Trybunał zaliczył do takich osób radców prawnych, a nie zaliczył doradców podatkowych.

TK rozpatrzy wniosek najwcześniej we wrześniu

Biuro prasowe Trybunału poinformowało, że TK najwcześniej we wrześniu rozpatrzy wniosek marszałka Sejmu o wyjaśnienie wątpliwości po orzeczeniu TK w sprawie lustracji.

Prezes TK Jerzy Stępień nie będzie się wypowiadał publiczne na temat wniosku.

Wyrok TK nie uniemożliwia przeprowadzenia szybszych wyborów

Ludwik Dorn uważa, że możliwe jest przeprowadzenie przedterminowych wyborów, mimo wyroku Trybunał Konstytucyjnego ws. lustracji, który zakwestionował m.in. zgodność z konstytucją wzoru oświadczeń lustracyjnych. Odmiennego zdania jest Rzecznik Praw Obywatelskich Janusz Kochanowski, który ocenił w ubiegłym tygodniu, że brak wzoru oświadczenia uniemożliwia jego złożenie Komisji Wyborczej przez kandydata w wyborach, a przez to uniemożliwia przeprowadzenie ewentualnych wyborów parlamentarnych.

Przeprowadzenie przedterminowych wyborów w sposób oczywisty jest możliwe - ocenił Dorn. Jego zdaniem, najbezpieczniejszym wyjściem co do konieczności składania oświadczeń lustracyjnych - i według jakiego wzoru - byłoby - wobec "daleko posuniętej niejasności stworzonej przez Trybunał" - zawierzenie wykładni Państwowej Komisji Wyborczej.

Zdaniem marszałka sprawę wyborów warto rozważać nie z tylko powodu zachowań koalicjantów, ale w obliczu możliwości sformowania się większościowej koalicji, która uważa, że Polska "stacza się pod obecnymi rządami".

Marszałek przypomniał, że we wtorek o sytuacji w kraju rozmawiał komitet polityczny Prawa i Sprawiedliwości. Wcześniejsze wybory były jednym z rozważanych scenariuszy, ale jak podkreślił marszałek, komitet nie doszedł do konkluzji. Ponieważ komitet zalecił sobie dalsze obradowanie, to do konkluzji w niedługim czasie dojdzie - zaznaczył marszałek. Dodał, że jeśli uzna to za stosowne, to poinformuje o niej także opinię publiczną.

Dorn powiedział też, z jego konsultacji z prawnikami wynika, że w związku z niejasnościami co do wyroku Trybunału niemożliwa jest obecnie szybka nowela ustawy lustracyjnej, która zmieniłaby sam wzór oświadczenia lustracyjnego.

Rozpoczął się kryzys konstytucyjny

Dorn ocenił na środowej konferencji prasowej, że orzeczenie Trybunału doprowadziło do "najgłębszego od 1997 r. kryzysu konstytucyjnego". Ocenił, że Polsce trzeba reformy konstytucyjnej w tym zakresie i zaznaczył, że ta kwestia wymaga dyskusji z udziałem wszystkich organów władzy.

O zamiarze skierowania wniosku do Trybunału marszałek Ludwik Dorn poinformował szefów klubów parlamentarnych na początku lipca. Podkreślił, że zdaniem ekspertów Kancelarii Sejmu treść pisemnego uzasadnienia wyroku w sprawie ustawy lustracyjnej nasuwa wiele wątpliwości. Ludwik Dorn argumentował, że wniosek o wykładnię orzeczenia wydaje się uzasadniony - zarówno w kontekście ostateczności orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i ich mocy obowiązującej, a także w związku z autorytetem Trybunału, którego wyroki stanowią ważną wskazówkę dla ustawodawcy.

Jednocześnie marszałek zwrócił się do szefów klubów parlamentarnych, by do czasu uzyskania od Trybunału wykładni orzeczenia posłowie wstrzymali się ze składaniem do laski marszałkowskiej projektów zmian w ustawie lustracyjnej.

W połowie maja Trybunał uznał za niezgodną z konstytucją dużą część ustawy lustracyjnej. Trybunał uznał m.in., że niekonstytucyjna jest lustracja dziennikarzy i naukowców ze szkół prywatnych oraz spisy agentów, które miał przygotować IPN. Zakwestionował też wzór oświadczenia lustracyjnego.