Doinformowani Brytyjczycy

Najważniejsza zasada FoI przewiduje, iż instytucja, do której zwraca się wnioskodawca, musi odpowiedzieć, czy posiada żądaną informację, a w razie jej posiadania - udostępnić ją. Obowiązek ten rozciąga się na około 100 tysięcy agend władz centralnych i lokalnych - od ministerstw po rady szkolne.

Wnioskodawca nie musi podawać nazwy żądanego dokumentu urzędowego, ale jedynie określić sprawę, która go interesuje. W razie nieposiadania żądanych informacji zapytana instytucja powinna wskazać bardziej kompetentny w tej sprawie organ.

Odpowiedź na pisemny wniosek (mający formę listu, faksu lub e- maila) o udostępnienie informacji musi zostać udzielona w ciągu 20 dni roboczych od jego otrzymania. Gdyby instytucja odmówiła przekazania żądanej informacji lub udzieliła jej w formie nie satysfakcjonującej wnioskodawcy, może się on odwołać najpierw do Komisarza do Spraw Informacji, a następnie do Trybunału do Spraw Informacji. Jednak nawet w razie ich przychylnej dla wnioskodawcy decyzji, ministrom przysługuje prawo zablokowania dostępu do żądanej informacji.

Wniosek może dotyczyć udostępnienia zarówno dokumentu pisanego, jak i jego wersji elektronicznej, a nawet filmu (np. zapisu kamery obserwacji wewnętrznej). Pojęcie dokumentu jest tu rozumiane bardzo szeroko, np. obywatel zaniepokojony nasileniem się włamań do domów w jego okolicy ma prawo zażądać wglądu w policyjne raporty, analizujące to zjawisko.

Informacja ma być bezpłatna, ale jeśli koszt jej udostępnienia przewyższa 450 funtów w przypadku organu administracji lokalnej i 600 funtów w przypadku centralnej instytucji rządowej, może to być podstawą dla odmowy - chyba, że wnioskodawca chce ponieść sam te koszty. Wnioskodawcy będą w każdym razie płacić za wykonanie kserokopii i wysyłkę pocztową.

Ustawa zawiera listę 23 okoliczności, których zaistnienie zwalnia instytucję publiczną z obowiązku przekazania żądanej informacji. Dwie pierwsze mają charakter formalny - udostępnienie danej informacji już wcześniej oraz dołączony do danego dokumentu wymóg opublikowania go w konkretnym terminie, który może być późniejszy niż domaga się tego wnioskodawca. Pozostałe zastrzeżenia dotyczą m.in. ochrony bezpieczeństwa państwa, ochrony prywatności obywateli, ochrony interesów handlowych osób trzecich i zakazu ujawniania informacji, uzyskanych na zasadzie poufności.

Jeden z przepisów wykonawczych do FoI przewiduje, iż rządowe informacje udostępniane prasie będą równocześnie publikowane na rządowych stronach internetowych.

Według prasy, stawia to pod znakiem zapytania pozycję gazet jako dostarczycielek sensacji politycznych, skoro rezultaty śledztw dziennikarskich będą dostępne dla wszystkich jeszcze przed ich ukazaniem się w druku.