Dlaczego Mickiewicz pojechał do Istambułu
26 listopada 1855 roku w Istambule zmarł Adam Mickiewicz. Przyczyna jego śmierci nie jest do końca znana, ale najprawdopodobniej był to atak cholery.
Do Turcji pojechał, by swoim autorytetem wesprzeć akcję formowania tutaj oddziałów tzw. kozaków otomańskich, którzy mieli wziąć udział w walce z Rosją. Dowódcą tej formacji był romantyczny powieściopisarz Michał Czajkowski (Sadyk Pasza). Śmierć Adama Mickiewicza wywołała ogromną konsternację i żałobę wśród Polaków i nietylko, swego duchowego przywódcę dostrzegali w nim także: Białorusini, Ukraińcy i Litwini.
Po upływie kilku miesięcy zwłoki poety przewieziono do Paryża i złożono na cmentarzu polskim w Montmorency. W roku 1890 sprowadzono je na Wawel. Dzieło poety stało się trwałą częścią naszej świadomości narodowej. Jego utwory towarzyszą wszystkim pokoleniom Polaków od samego dzieciństwa. Nieustannie wznawiane i komentowane, przełożone zostały niemalże na wszystkie języki świata. W Nowogródku, Wilnie, Paryżu, Istambule, Śmiełowie i Warszawie otwarto także muzea lub stałe ekspozycje poświęcone jego twórczości i postaci.
Sto lat po jego śmierci, Jan Lechoń napisał utwór poświęcony tamtym dniom
Gdy przyszli, by jak co dzień odebrać rozkazy,
Zaszli drogę im ludzie, co umarłych strzegą,
I rzekli: "Nie możemy wpuścić was do niego,
Bo ten człowiek umiera od strasznej zarazy".
Więc wtedy oni płakać zaczęli jak dzieci
I szeptali z przestrachem: "Przed nami noc ciemna!
Ten księżyc, który teraz nad Stambułem świeci
Patrzcie, jaki jest inny niż ten nasz znad Niemna".
A on w tej samej chwili myślał: "Jak to blisko!
Słyszę pieśń, co śpiewano nad moją kołyską,
Widzę zioła i kwiaty nad Świtezi tonią,
I jeszcze tylko chwila, a dotknę je dłonią".
Jan Lechoń, "Śmierć Mickiewicza"(1954)(jp)
Na podstawie: www.mickiewicz.art.pl
