Daleko od szkoły

Nasze dzieci muszą ukończyć zerówkę, szkołę podstawową i gimnazjum w ramach tak zwanego obowiązku szkolnego . Wygasa on jednak, gdy młody człowiek kończy 18 lat, niezależnie od tego którą klasę w tym momencie ukończył. Przedtem jednak obowiązek szkolny jest egzekwowany. Rodzicom, którzy nie są w stanie dopilnować, aby dziecko chodziło do szkoły w skrajnym przypadku grożą nawet kary pieniężne.

- Teoretycznie system egzekucji obowiązku szkolnego jest szczelny - mówi Piotr Wiliński, dyrektor Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej Poznań-Grunwald - Jest jednak grupa dzieci, która z rozmaitych przyczyn mu się wymyka. Co roku, po pierwszym miesiącu nauki kuratorium zbiera od dyrektorów szkół dane dotyczące liczby uczniów. Są one konfrontowane z listami meldunkowymi. Wówczas wiadomo, ile dzieci z tych, które powinny chodzić do szkół, faktycznie to robi.

Apolinary Koszlajda, Wielkopolski Kurator Oświaty poinformował, że w Wielkopolsce 1190 dzieci, nie uczęszcza do szkoły. Z tej grupy da się wyraźnie wydzielić grupę dzieci romskich.

- Z egzekwowaniem regularnego chodzenia do szkoły od nich jest o tyle trudno, że te rodziny często się przemieszczają. Zdarza się, że dziecko po prostu z pola widzenia znika - opowiada kurator.

Anna Hrynyk, dyrektor SP nr 26 w Poznaniu uważa, że aby egzekwować obowiązek szkolny od uczniów, a właściwie od ich rodziców najważniejsza jest metoda. W poprzednich latach miała z tym duże kłopoty. Teraz w murach jej szkoły uczą się także dzieci romskie.

- Do rodziców przemawiają różne argumenty - mówi Anna Hrynyk - Czasami wystarczy wysłać do nich upomnienie i przysyłają dziecko do szkoły. W niektórych przypadkach, trzeba niestety angażować do tego policję. Po kilku takich „pokazówkach” rodzice pamiętają o tym, by posłać dziecko do szkoły.

Problem pojawia się gdy rodzice wyprowadzają się do innych miast, a nawet krajów.

- Myślę, że uniknęlibyśmy wielu kłopotów, gdyby rodzice, którzy zmieniają miejsce zamieszkania zgłaszali to do szkół rejonowych - dodaje Andrzej Tomczak, dyrektor Wydziału Oświaty Urzędu Miasta Poznania. Część z potencjalnych uczniów szkół podstawowych i gimnazjów, którzy do szkoły nie chodzą, po prostu została na wagarach.

- Przedłużające się wagary same w sobie są zjawiskiem bardzo niepokojącym - mówi Wiliński - Jednak bardzo często, zwłaszcza wśród starszych uczniów, wskazują także na inne problemy - np. depresję. Sytuacje, gdy uczeń w ogóle przestaje chodzić do szkoły i rodzice nie są w stanie tej sytuacji zmienić, na ogół świadczą także o problemach w rodzinie. Zdaniem Wilińskiego na stałe uciekają ze szkoły uczniowie, którzy mają w niej problemy. I nie chodzi tu o pojedynczą „pałę” ze sprawdzianu.

- Jest grupa, zwłaszcza starszych uczniów dla których szkoła od początku jest pasmem porażek. Nie radzą sobie, więc uciekają. Niestety alternatywy dla nich są bardzo ograniczone. Klas "uzawodowionych" w poznańskich gimnazjach jest kilka, ośrodek socjoterapeutyczny jeden. Pierwszy krok w egzekwowaniu obowiązku szkolnego należy do dyrektora szkoły. Gdy jego działania są nieskuteczne - ma obowiązek zawiadomić policję. Nie może jednak, wbrew rodzicom skierować unikającego szkoły ucznia np. do psychologa. - Korzystanie z pomocy jest dobrowolne - podkreśla Wiliński - Jeśli rodzice się na to nie zgadzają lub nie zajmują sprawą - konieczna jest decyzja sądu. Takie możliwości istnieją, choć trzeba przyznać, że niekiedy sądy działają wolno.

Stowarzyszenie „Integracja” realizuje projekty dotyczące problemów edukacyjnych dzieci romskich. Wydało już poradnik „Romowie. Co każdy nauczyciel wiedzieć powinien”. Treści w nim zawarte pozwolą nauczycielom lepiej zrozumieć specyficzne uwarunkowania edukacji dzieci romskich, a także dostarczą wiedzy do podjęcia profilaktyki problemów edukacyjnych dzieci romskich lub ich skutecznego rozwiązywania. Obecnie w ramach programu „Uciec od wykluczenia - wzmocnić proces edukacji Romów” ogranizowane są warsztaty dla nauczycieli i psychologów szkolnych.

Monika Kaczyńska, Katarzyna Sklepik