Co zobaczysz w Muzeum Historii Żydów Polskich?

Wystawa główna będzie opowiadała o 1000 lat historii Żydów polskich i zajmie ponad 4 tys. mkw. na podziemnym poziomie placówki. - Została ona pomyślana, jako opowieść chronologiczno-tematyczna obejmująca poszczególne epoki. Każda z siedmiu galerii odpowiada kolejnym okresom, począwszy od średniowiecza po czasy powojenne. Projekt wystawy, opracowywany przez międzynarodowy zespół ekspertów z Polski, USA i Izraela, jest kierowany przez prof. Barbarę Kirshenblatt-Gimblett, a za przestrzenną aranżację odpowiada brytyjska firma Event Communications - opowiadała Fikus.

Jak zaznaczyła Fikus, stopień zaawansowania prac nad poszczególnymi galeriami nieco się różni. - Niektóre są już do końca zaprojektowane, trwają prace nad tekstami, które znajdą się na wystawie, i nad wyborem materiału ikonograficznego. Zespoły tworzące najbardziej zaawansowane galerie już zaczęły współpracę z dodatkowymi projektantami - grafiki, projekcji czy interaktywnych urządzeń multimedialnych. Są to galerie na temat średniowiecza, XVI wieku, holokaustu i okresu powojennego. Słabiej zaawansowane są prace nad wiekiem XVII-XVIII i galerią poświęconą życiu Żydów w ówczesnym małym miasteczku - relacjonowała koordynatorka projektu wykonania wystawy głównej.

Zespół przygotowujący ekspozycję rozpoczyna już produkcję wystawy. - Skończyliśmy już etap poszukiwania materiałów i kwerend historycznych. W zamyśle wystawa ma mieć formę narracyjną, nie posługujemy się więc wyłącznie obiektami, ale chcemy poprzez historię konkretnego człowieka, przy pomocy urządzeń multimedialnych i interaktywnych, przedstawić dane zjawisko historyczne. Aby to nie było pokazaniem suchych faktów, ale żeby widz mógł się z tą opowieścią utożsamić. Udało nam się dotrzeć dzięki temu do wielu nieznanych historii np. w galerii średniowiecznej opowiemy o żydowskiej "bankierce", która przez pewien czas współpracowała nawet z królem - mówiła Fikus.

Wśród eksponatów, np. w galerii z XVI wieku zostaną pokazane oryginalne księgi hebrajskie, w części wystawy dotyczącej wieku XIX i okresu międzywojennego znajdą się obrazy i dzieła sztuki żydowskich artystów. W galerii Zagłady i okresu powojennego zaprezentowanych zostanie kilka ocalałych obiektów, np. papierośnica z wygrawerowanym na wieczku pomnikiem Bohaterów Getta. Przedmioty zostały przez muzeum pozyskane w ramach akcji zbierania pamiątek, niektóre wypożyczono, a część np. średniowieczną monetę - zakupiono.

Obecnie ekspozycja powstaje w tymczasowych biurach Muzeum na ul. Mazowieckiej i Wareckiej. Część eksponatów jest także w magazynach Żydowskiego Instytutu Historycznego. Fragmenty wystawy powstają również w zewnętrznych firmach producenckich. Całość ma zostać później zmontowana na miejscu, a wszystkie urządzenia przetestowane przed udostępnieniem zwiedzającym.

Wystawie głównej towarzyszyć będą także ekspozycje czasowe. Powstanie także centrum edukacyjne, kino i mediateka.

Muzeum jest inicjatywą publiczno-prywatną, czyli - jak tłumaczyła Fikus - budowa siedziby muzeum jest finansowana przez Ministerstwo Kultury i m.st. Warszawa, a wystawa - przez Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny, które zbiera fundusze na ten cel wśród instytucji, organizacji i osób prywatnych z kraju i ze świata. Część firm przeznaczyła także celowe dotacje na konkretne programy. Zainteresowani wciąż mogą wspierać finansowo powstającą ekspozycję. Darczyńcy zostaną uhonorowani na tablicy, która znajdzie się w holu głównym.

Muzeum Historii Żydów Polskich powstaje naprzeciwko pomnika Bohaterów Getta. Zgodnie z projektem fińskiego architekta Rainera Mahlamakiego będzie miało ponad 12 tys. mkw., z czego blisko 5 tys. mkw. zajmie wystawa główna i czasowe. Na górnym poziomie mają się znajdować m.in. sala kinowa i konferencyjne, pomieszczenia centrum edukacyjnego, złożone z ogólnodostępnej biblioteki, mediateki, elektronicznej bazy danych o judaikach i wielofunkcyjnych sal projekcyjno-konferencyjno-koncertowych na ok. 650 osób.

Stworzona zostanie także nowoczesna witryna internetowa zawierająca m.in. zbiór cyfrowych reprodukcji eksponatów oraz bazę danych o polskich judaikach. W budynku powstanie również zaplecze gastronomiczno-handlowe oraz inne pomieszczenia dla zwiedzających.

Autorem inicjatywy utworzenia muzeum było Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny. W 2005 roku ogłoszono werdykt jury na projekt placówki, w roku 2006 została podpisana umowa pomiędzy Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego i m.st. Warszawa a projektantami muzeum, zaś w czerwcu 2007 roku w obecności prezydenta Lecha Kaczyńskiego i byłego prezydenta Niemiec Richarda von Weizsaeckera odbyło się uroczyste wmurowanie aktu erekcyjnego.