Cmentarz prawosławny na warszawskiej Woli
Na warszawskiej Woli znajduje się cmentarz
prawosławny. Założony został na podstawie ukazu cara Mikołaja I z
1834 roku, który znosił parafię rzymskokatolicką na Woli i
przekształcał kościół pod wezwaniem św. Wawrzyńca w cerkiew Matki
Boskiej Włodzimierskiej. Był to jeden z elementów polityki
represji popowstańczych cara Mikołaja I.
Wcześniej w tym miejscu istniał cmentarz, na którym pogrzebano ofiary walk Powstania Listopadowego (1830-31) w stolicy.
Późniejszy cmentarz prawosławny podzielono na cztery kwatery, w których chowano zmarłych w Warszawie Rosjan według ich oficjalnej rangi. Pierwsze pogrzeby miały tutaj miejsce w 1836 roku Po powiększeniu w 1857 roku cmentarz zajmował powierzchnię około 18 ha. W 1903 roku powstała tam cerkiew pod wezwaniem św. Jana Lestwiczyna (obecnie św. Jana Klimaka), która w 1978 roku została gruntownie przebudowana.
W okresie II Rzeczpospolitej w miejsce cerkwi Matki Bożej Włodzimierskiej przywrócono parafię rzymskokatolicką św. Wawrzyńca.
W czasie II wojny światowej na cmentarzu miały miejsce masowe egzekucje mieszkańców Woli. Mogiła ofiar zbrodni znajduje się po prawej stronie od wejścia, a tablica poświęcona pamięci pomordowanych członków Kościoła prawosławnego w latach 1939-1945 umieszczona została na frontowej ścianie cerkwi, wybudowanej w 1905 roku.
Na cmentarzu spoczywają również Gruzini, Ukraińcy, Tatarzy, Cyganie, żołnierze ukraińskich wojsk Petlury, współdziałających w 1920 roku z Wojskiem Polskim, żołnierze sowieccy z lat II wojny światowej, a także żołnierze rosyjscy i ukraińscy walczący po stronie III Rzeszy.
Znajduje się tam również kwatera (wyróżniająca się płaskimi płytami), w której pochowano zmarłych w Warszawie niektórych z budowniczych Pałacu Kultury i Nauki. W centralnej części cmentarza usytuowano kaplicę starowierców.
Cmentarz jest nadal czynny, a od niemal dwudziestu lat na jego terenie grzebie się również zmarłych wyznania rzymskokatolickiego.
Obecnie cmentarz zajmuje powierzchnię 16 hektarów i jest podzielony na 101 kwater. W ciągu ponad 150 lat jego istnienia pochowano na nim ponad 30 tys. zmarłych. Wśród nich są takie postacie, jak: prezydent Warszawy Sokrates Starynkiewicz (1820- 92), pisarz i poeta rosyjski Michał Arcybaszew (1879-1927), czołowy polski teolog prawosławny ks. Jerzy Klinger (zm. w 1975 roku).
Od kilku lat w Dzień Wszystkich Świętych odbywa się na tym cmentarzu wspólna ekumeniczna procesja prawosławnych i katolików. Poprzedza ją nabożeństwo w intencji wszystkich spoczywających tam zmarłych, odprawiane przez kapłanów obu obrządków.
