Chromosom X odsłania tajemnice
"Gazeta Wyborcza" pisze o badaniach nad chromosomem X. Najdziwniejszy, najbardziej zagadkowy z ludzkich chromosomów odsłania swoje tajemnice. Dwie prace z najnowszego wydania "Nature" rzucają nowe światło na jego budowę, funkcje i ewolucję.
17.03.2005 | aktual.: 17.03.2005 07:37
X i Y to chromosomy decydujące o płci ssaków. 300 milionów lat temu stanowiły doskonale zgraną parę - zawierały te same geny i miały identyczną wielkość. Potem jednak Y zaczął się stopniowo pozbywać swoich genów i kurczyć się.
Tymczasem naukowcy z Wielkiej Brytanii zajęli się dokładną budową ludzkiego chromosomu X. Po wielu próbach udało mu się ustalić niemal pełną instrukcję genetyczną Iksa. Informacje te pozwoliły zrekonstruować historię zmian, jakie w ciągu 300 mln lat zaszły w ludzkich chromosomach płci. Jednym z ich najbardziej zaskakujących stwierdzeń jest to, że nadspodziewanie dużo, bo aż 99 genów w chromosomie X, jest związanych z funkcjonowaniem... męskich jąder.
Poziom białek kodowanych przez te geny rośnie wyraźnie u chorych na raka jądra, a także na czerniaki i inne złośliwe nowotwory. Owe białka to potencjalne cele antynowotworowych szczepionek, na które od lat liczą onkolodzy. Lepsze zrozumienie mechanizmów wyciszania genów w Iksie może ułatwić opracowanie takich szczepionek. Skoro natura sama potrafi wyłączać geny, możemy starać się ją naśladować.(IAR)
