Chora 75‑latka oskarżona o kradzież sałatki za 2,99 zł. Sprawa umorzona

Koszty sądowego procesu, które poniósł Skarb Państwa, są wielokrotnie wyższe niż wartość sałatki - tylko wynagrodzenie dla obrońcy wyniosło ok. 220 zł.

Sąd uznał, że działanie kobiety wyczerpało znamiona przypisanego jej wykroczenia, ale w oparciu o ustalenia biegłego psychiatry o jej niepoczytalności sąd zdecydował o umorzeniu postępowania.

Powołany przez sąd biegły psychiatra - do zbadania stanu zdrowia starszej kobiety - stwierdził, że w momencie usiłowania kradzieży miała ona zniesioną zdolność rozpoznania znaczenia tego czynu i pokierowania swoim postępowaniem.

Biegły stwierdził, że u kobiety trwa proces otępienny, co oznacza, że przestaje ona pojmować sytuację, w jakiej się znajduje i traci zdolność przestrzegania zasad funkcjonowania w społeczeństwie. Jej stan zdrowia nie pozwala też na uczestnictwo w postępowaniu sądowym.

75-latka została obwiniona o usiłowanie kradzieży sałatki warzywnej o wartości 2,99 zł w jednym ze sklepów w Świdniku. Doszło do tego w styczniu; pracownicy sklepu wezwali policję, gdy zauważyli, że kobieta chce wynieść sałatkę. Za takie wykroczenie grozi kara aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

Po ustaleniu okoliczności policja skierowała do Sądu Rejonowego Lublin-Wschód z siedzibą w Świdniku wniosek o ukaranie. We wniosku podano, że kobieta leczy się kardiologicznie oraz na chorobę Alzheimera. Jest emerytką, miesięcznie otrzymuje około tysiąca zł. Sąd rozpoczął proces - powołał biegłego psychiatrę, wyznaczył obrońcę z urzędu.

Postępowanie wobec 75-latki toczyło się zgodnie z obowiązującymi przepisami. W polskim prawie nie ma możliwości umorzenia postępowania o wykroczenie z powodu znikomej szkodliwości czynu. Jak tłumaczył rzecznik Sądu Okręgowego w Lublinie Artur Ozimek, kradzież jest ścigana z urzędu, niezależnie od wartości skradzionej rzeczy. - W przypadku wykroczeń nie można odwołać się do znikomej szkodliwości społecznej czynu, bo tu z zasady ta szkodliwość nie jest wysoka. Takie są przepisy - powiedział Ozimek.

Rzeczniczka Powiatowej Komendy Policji w Świdniku Magdalena Szczepanowska tłumaczyła, że policja nie mogła tej sprawy zakończyć sama i musiała skierować ją do sądu. Wątpliwości czy wobec choroby, o której powiedziała kobieta, może ona odpowiadać przed sądem za swój czyn - może rozstrzygnąć tylko sąd.

Policjant może za wykroczenie wypisać mandat albo nawet tylko pouczyć sprawcę, jednak w tym przypadku, zdaniem Szczepanowskiej, nie można było tak postąpić. - Gdyby policjant pouczył tę kobietę, to oznaczałoby, że uznał ją za winną wykroczenia, tego nie mógł zrobić - wyjaśniła policjantka. 75-latka była już wcześniej karana za kradzież sklepową - w marcu ub. roku sąd w Świdniku wymierzył jej 100 zł grzywny.

Wiceszef Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka Adam Bodnar wskazywał, że brak możliwości umorzenia postępowania o wykroczenie z powodu znikomej szkodliwości czynu, w tej konkretnej sytuacji powoduje, że koszty procesu, związane m.in. z powołaniem biegłego czy wyznaczeniem obrońcy - mogą być setki razy wyższe od wartości sałatki. - Za koszty tego procesu można by kupić sałatki dla wszystkich potrzebujących ze Świdnika - mówił Bodnar.

Ozimek natomiast wskazywał, że powołanie biegłego i wyznaczenie obrońcy z urzędu w tej sprawie to naturalna konsekwencja tego, że chodzi o osobę z chorobą Alzheimera i nie ma tu znaczenia, że wartość ukradzionej rzeczy jest niewielka. - Kwestia odpowiedzialności karnej jest bezcenna, nie można jej przeliczać na pieniądze - podkreślił Ozimek.