Cała Polska pamięta o warszawskich powstańcach

Bój o wyzwolenie miasta, z ogromnym zaangażowaniem mieszkańców Warszawy, trwał 63 dni. Mimo pierwszych sukcesów powstańców i opanowaniu kilku kluczowych dzielnic, we wrześniu Niemcy zajęli Stare Miasto, Żoliborz, Mokotów i Śródmieście.

Wobec wyczerpania amunicji i żywności oraz braku współdziałania ze strony stacjonującej na Pradze Armii Czerwonej, 2 października podpisano akt kapitulacji. W czasie powstania zginęło 18 tysięcy powstańców oraz według różnych źródeł - od 150 do 200 tysięcy osób cywilnych zostało zabitych, rannych lub uznano je za zaginione.

Obchody rocznicy w Warszawie

W południe odbyła się uroczysta zmiana wart przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Ceremonię rozpoczęło odegranie hymnu narodowego.

Wieńce przed Grobem złożyli przedstawiciele weteranów z gen. Zbigniewem Ścibor-Rylskim na czele, a także premier Jarosław Kaczyński, marszałek Senatu Bogdan Borusewicz, szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego Władysław Stasiak, ministrowie obrony i spraw zagranicznych Aleksander Szczygło i Anna Fotyga, prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz, szefowie urzędów i reprezentanci organizacji harcerskich.

Po uroczystości premier pytany przez dziennikarzy o wagę i znaczenie Powstania Warszawskiego odparł, że powstanie miało sens. Bardzo trudno ponosić tak wielką ofiarę, ale Polska byłaby dzisiaj słabsza, gdyby nie Powstanie Warszawskie. Jest w dziejach każdego narodu zespół takich wydarzeń, które tworzą dzieje narodowej chwały. W tym ciągu Powstanie Warszawskie jest największym zdarzeniem tego typu - dodał Jarosław Kaczyński.

Z okazji rocznicy, o godzinie 17.00 - powstańczej godzinie "W" - w Warszawie zabrzmią syreny. W tym roku będzie je słychać także w większych polskich miastach.

Obchody zaczęły się o godzinie 10.00 uroczystości przy Pomniku "Mokotów Walczący - 1944".

Kilkaset osób uczestniczyło w Marszu Mokotowa. Złożono kwiaty przed pomnikiem "Mokotów Walczy 1944" oraz pod tablicą upamiętniającą autorów "Marszu Mokotowa" - jednej z najsłynniejszych piosenek powstania.

W uroczystościach wzięli udział powstańcy, kombatanci, przedstawiciele władz państwowych, władz miasta i dzielnicy, harcerze oraz mieszkańcy Warszawy. Marsz Mokotowa organizowany jest co roku w ramach obchodów rocznicy Powstania Warszawskiego. Podczas walk na Mokotowie, które trwały 57 dni, zginęło 1700 żołnierzy.

O godz. 13.30 powstańcy warszawscy, przedstawiciele prezydenta RP i władz stolicy oraz warszawiacy złożyli wieńce pod pomnikiem pierwszego dowódcy Armii Krajowej gen. Stefana Grota-Roweckiego w Warszawie.

Hołd współtwórcy Polskiego Państwa Podziemnego w 63. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego oddali także m.in. przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej, Instytutu Pamięci Narodowej, Muzeum Powstania Warszawskiego, ambasad Izraela, USA i Mołdawii oraz Krystyna Rowecka-Trzebicka, bratanica gen. Grota-Roweckiego.

Przy pomniku w Alejach Ujazdowskich honorową wartę pełnili żołnierze, przedstawiciele Straży Miejskiej i harcerze.

Dzisiejszy dzień jest tak piękny jak przed 63 laty - wspominała Władysława Wolańska ps. "Iwa" (z Szarych Szeregów) i "Ita" (z Powstania) z pułku "Baszta" - 1 sierpnia 1944 roku też był taki piękny i słoneczny. Był to dla nas dzień radosny, bo zbliżał się wyczekiwany okres wolności. Szliśmy do walki z nadzieją na zwycięstwo. Ta wiara została w nas do końca - opowiadała Wolańska.

Powstańcza "Ita" całe powstanie, aż do 27 września - dnia kapitulacji Mokotowa, spędziła w "Baszcie"._ Mimo że kapitulowaliśmy, wiedzieliśmy, że w Śródmieściu jeszcze walczą i całą noc staliśmy w kolejce do kanałów, żeby przedostać się do Śródmieścia, wierząc, że uda nam się ten skrawek wolności utrzymać. Niestety później, już po północy, dotarła do nas informacja, że na Dworkowej koledzy, którzy wyszli z kanałów, zostali rozstrzelani_ - mówiła Wolańska.

Wierzyliśmy w zwycięstwo, bo byliśmy młodzi. Młody człowiek nie myśli o rzeczach tragicznych. Nie odczuwaliśmy strachu, ponieważ nie mieliśmy wyobrażenia, jak śmiertelne niebezpieczeństwo nam grozi- wspominała Wolańska.

O 16.30 złożone zostaną kwiaty na grobie generała Antoniego Chruściela "Montera" na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, a o 17.00 wieńce zostaną złożone pod pomnikiem Gloria Victis.

Obchody zakończą uroczystości przy pomniku Polegli Niepokonani o godzinie 19.00 oraz na Kopcu Powstania Warszawskiego - o godzinie 21.00.

Obchody rocznicy w Wielkopolsce

Obchody rocznicy Powstania Warszawskiego rozpoczną się w Poznaniu o godzinie 16.00 mszą w kościele przy ul. Fredry. Po niej uczestnicy przejdą na plac budowy Pomnika Państwa Podziemnego i Armii Krajowej przy al. Niepodległości. Zostanie tam wmurowany akt erekcyjny. Pomnik, który ma uczcić wszystkich bohaterów Państwa Podziemnego zostanie odsłonięty 26 września.

Na koniec uroczystości zostaną złożone kwiaty pod pamiątkowymi tablicami w krużgankach kościoła ojców Dominikanów. Kwiaty zostaną złożone także w Lesznie (o 17.00) pod obeliskiem Armii Krajowej. O tej samej porze w Gnieźnie na ulicach pojawią wozy strażackie i policyjne z włączonymi syrenami. Także o 17.00 w miejscowym kościele garnizonowym zostanie odprawiona okolicznościowa msza św. Potem jej uczestnicy przejdą pod pomnik ofiar gestapo i tam złożą kwiaty.

Kaliszanie pamięć uczestników Powstania zaczęli czcić już we wtorek. Wieczorem na cmentarzu przy ul. Częstochowskiej odbyła się msza polowa, po niej kombatanci złożyli kwiaty na grobie kapelana powstańców warszawskich, księdza Józefa Sieradzana.

Tak, jak w całym kraju, w Kaliszu o 17.00 zawyją syreny. Wieczorem w ogrójcu księży Jezuitów rozpocznie się uroczysty apel połączony z mszą w intencji powstańców.

Wojewoda wielkopolski i prezydent Poznania apelują by moment wybuchu Powstania Warszawskiego uczcić chwilą ciszy - zatrzymać samochody, przystanąć na ulicy, oderwać się od pracy. Proszą też, by nie zapomnieć o wywieszeniu biało-czerwonych flag.

Obchody rocznicy we Wrocławiu

Na minutę zatrzymają się autobusy i zawyją syreny alarmowe - tak będzie we Wrocławiu o godzinie 17.00. Miasto włączy się w ten sposób do ogólnopolskich obchodów 63. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Wojewoda dolnośląski Krzysztof Grzelczyk mówi, że w regionie istnieje szczególny powód by pamiętać o tym wydarzeniu. Jak powiedział, to właśnie tu wielu Powstańców osiedliło się po wojnie - Wrocław jest ich dużym skupiskiem.

Władze miasta i województwa apelują do mieszkańców by o godzinie "W" zatrzymali się na minutę by uczcić pamięć Powstańców.

Obchody rocznicy w Kujawsko-pomorskiem

W Toruniu marszałek województwa podejmie uroczystym obiadem uczestników Powstania mieszkających na Pomorzu i Kujawach, potem uroczystości przeniosą się na Plac Rapackiego.

W Bydgoszczy odbędzie się promocja książki zatytułowanej: "Myśmy po prostu walczyli-Kronika Związku Powstańców Warszawskich w Bydgoszczy".

Zostanie wyświetlony film o Powstaniu a po południu nad miastem pojawi samolot, z którego zostaną rozrzucone ulotki. O godz. 17. zawyją syreny i rozpocznie się msza w kościele garnizonowym.