Bp Jezierski: dialog ekumeniczny przyniósł osiągnięcia

Jego zdaniem, może największym z osiągnięć jest to, że w 2000 roku wzajemnie uznano ważność chrztu między Kościołem katolickim a Kościołami chrześcijańskimi należącymi do Polskiej Rady Ekumenicznej. "Wyprzedziliśmy w tej kwestii inne kraje, także Niemcy, i że jest to duże praktyczne osiągnięcie" - podkreślił biskup Jezierski w wywiadzie.

Biskup mówi w nim też o małżeństwach mieszanych i dialogu z prawosławiem.

Bp Jacek Jezierski: Sądzę, że prezentuje się nie najgorzej, bo chociaż nie mamy tak wielu środowisk teologicznych jak chociażby Niemcy, nie prowadzimy na taką skalę badań teologicznych, to jednak dialog u nas, który na dobre rozpoczął się po Soborze Watykańskim II, przyniósł pewne konkretne osiągnięcia. Może największym z nich jest to, że w 2000 r. wzajemnie uznano ważność chrztu między Kościołem rzymsko-katolickim a Kościołami należącymi do Polskiej Rady Ekumenicznej.

- W życiu praktyka jest taka, że dzieci takich małżeństw są wychowywane w wierze tej osoby, która jest bardziej aktywna religijnie. Tak się zazwyczaj dziej niezależnie od zobowiązań, które podpisuje się przed ślubem. Często strona ewangelicka, czy prawosławna denerwuje się, że jest proszona o podpisanie zobowiązania, że dzieci będą wychowywane po katolicku, albo przynajmniej przyjęcia do wiadomości, że strona katolicka jest zobowiązana do wychowania dzieci w duchu katolickim. Tak zwane rękojmie często są uważane za dyskryminujące i pojawia się pytanie, czy powinny nadal funkcjonować, chociaż są formułowane dość oględnie. Jest to jeden z największych problemów i trudno powiedzieć w jakim kierunku pójdą przyszłe rozwiązania.

- Rodzice są często dalecy od jakiegokolwiek ekumenicznego myślenia, kształtowani w zamknięciu, przeżywają tego rodzaju małżeństwa swych dzieci jako swego rodzaju dramat, zdradę religii... Można jednak spojrzeć na nie jako na rodzaj pomostu między wspólnotami. Problemem pozostaje m.in. "ekumeniczna" katecheza obu małżonków, ich rodzin, aby ci ludzie czuli się ze sobą dobrze.

- Trzeba odróżniać płaszczyznę kiepskiej dyplomacji od ekumenizmu. Dobra dyplomacja uwzględnia racje i dobro strony, którą się reprezentuje i ma zrozumienie dla uwarunkowań i mentalności tej strony, z którą się prowadzi pertraktacje. Tak samo w ekumenizmie - nie jest on celem samym w sobie. Chodzi o realne zbliżenie Kościołów, wspólnot religijnych i prowadząc ten dialog trzeba się liczyć z uczuciami wiernych, z uwarunkowaniami historycznymi, z całą skomplikowaną sytuacją. Ekumenizm na płaszczyźnie teologicznej i dyplomatycznej musi brać pod uwagę wspólnoty Ludu Bożego, które mają swoją fizjonomię, historię.

Sądzę, że szczególnie ważna jest tutaj rola kard. Waltera Kaspera. To jest zdolny teolog z ogromnym dorobkiem intelektualnym, który należy cenić, ale wchodzi on w trudną rzeczywistość dialogu z Kościołem prawosławnym w Moskwie i Rosji. O tym też, mam nadzieje, będzie pamiętał.

- Świat współczesny jest bardzo złożony i ujawniają się w nim najrozmaitsze tendencje. Trzeba się cieszyć, że rusza nowa faza dialogu katolicko-prawosławnego, to oczywiste. Pikieta przed katolicką katedrą w Moskwie pewno nie ma podglebia wyłącznie religijnego. Są to raczej fobie, lęki nacjonalistycznej młodzieży, części społeczeństwa rosyjskiego wobec katolicyzmu, i być może katolicyzmu w wersji polskiej.

- Może z tej przyczyny, że należymy do jednego kręgu chrześcijaństwa zachodniego. Różnice mentalności były mniejsze, chociaż ostatnio ta mentalność bardzo się różnicuje. Jeśli idzie o prawosławie, czynimy duży wysiłek, aby otworzyć się na chrześcijaństwo wschodnie.

- Ta opinia jest może częściowo prawdziwa w odniesieniu do niektórych krajów, ale z moich bezpośrednich doświadczeń z prawosławnymi średniego i młodszego pokolenia wynika, i muszę o tym zaświadczyć, że są oni świetnie przygotowani, dobrze wykształceni, znają języki tzw. zachodnie. Sądzę, że prawosławie trzeba widzieć w całej jego złożoności. Są to Kościoły autokefaliczne, lokalne, o dużej żywotności. Te Kościoły, wspólnoty będą mogły wnieść jeszcze wiele pozytywnego w całe chrześcijaństwo i także we współczesny świat.

- Tygodnie modlitw o zjednoczenie mocno zakorzeniły się w naszym polskim pejzażu. Nie wszystkie kraje europejskie z taką intensywnością i starannością do tego podchodzą. Dzięki postawie kardynała Stefana Wyszyńskiego, jego odwadze ekumenicznej, podczas nabożeństw ekumenicznych, także w kościołach katolickich, duchowni innych wyznań zostali dopuszczeni do czytania Ewangelii i głoszenia kazań, co idzie nawet dalej, niż obowiązujące w tej mierze w Kościele przepisy.

- Najważniejsze jest to, o czym coraz więcej mówimy od pewnego czasu: kształtowanie ekumenicznej duchowości w szerokim pojęciu. Aby idee ekumeniczne upowszechniły się i znalazły zakorzenienie w świadomości jak najszerszych grup katolików i chrześcijan innych wyznań i aby rzutowały na postawy, codzienne ludzkie reakcje.

Rozmawiał Mirosław Ikonowicz